30 jaar als gemeente ambtenaar gewerkt te hebben weet ik hier alles van. #Agressie op werk: het zal wel weer een uiting zijn van de superieure Nederlandse cultuur.

15 januari 2020

Uit ontboezemingen van mensen wier werk het is om uit de berichtenstroom op Facebook de smerigste, bedreigendste, schokkendste, discriminerendste en meest perverse mededelingen te vissen, kunnen we opmaken dat team-Nederland het van alle nationale schoonmaakteams het drukst heeft. Nederlandse Facebookers vatten de vrijheid van meningsuiting ruim op.
advertentie

Dat deze lompheid en agressie zich ook manifesteren in de echte wereld, op het werk, is één van de vele boeiende wetenswaardigheden waar Het betere werk, de rijke, lezenswaardige en veelomvattende studie die de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid maakte van werken in Nederland, vol mee staat. De onderzoekers rafelen het begrip werk uiteen, omschrijven wat werk zinvol en waardevol maakt, verbazen zich over de grote aantallen mensen die een burn-out krijgen van het werk, noteren dat de autonomie van werkenden afneemt, en bepleiten een radicale herziening van het sociale stelsel om de vele flexwerkers en zzp’ers (inmiddels heeft 36 procent van de werkenden in Nederland geen vast contract) ook een vangnet te bieden.

En ze vonden dus dit: Nederland staat in Europa in de kopgroep bij het meten van agressie op het werk. Vooral verbale agressie komt meer voor dan in bijvoorbeeld België, Frankrijk of Duitsland. ‘Voor een deel zijn het collega’s of leidinggevenden die de werkplek tot een strijdtoneel maken’, schrijven de onderzoekers. Een op de zes mensen ervaart ‘intimidatie, pesten, ongewenste seksuele aandacht en fysiek geweld’ op het werk. En, het zal niet verwonderen, streepjes-Nederlanders hebben er het meeste last van. Het equivalent van zo’n schuimbekkende Facebooker als collega of als baas: het zal wel weer een uiting zijn van de superieure Nederlandse cultuur.

Wie geen last heeft van pestende of intimiderende collega’s, kan het krijgen van klanten, passagiers, patiënten. Een groeiend aantal mensen werkt in de dienstverlening, en dat betekent ook diensten verlenen aan types die zijn grootgebracht met de opvatting dat ‘voor jezelf opkomen’ een groot goed is, net als ‘je de kaas niet van het brood laten eten’.

We kennen de voorbeelden uit de krant, van vrienden en familie of van zelf meemaken. Dronken uitgaanspubliek dat ambulancepersoneel belaagt. Ongedurige patiënten die verpleegkundigen platschelden. Hulpbehoevenden die agressief worden van verwarring doordat zich elke dag een andere verzorger meldt. Ouders die het ‘niet eens’ zijn met de onderwijzer van hun kind – conflicten met ‘assertieve’ ouders vallen onder de belangrijkste oorzaken van burn-out bij leerkrachten, zegt de Algemene Onderwijsbond.

En vlak ‘gewone’ klanten niet uit. We worden, schrijven de onderzoekers, ‘soms aangemoedigd door de overheid om ons als consument assertief op te stellen’. Klant is koning. ‘Maar dit kan alleen doordat er mensen zijn die zorg dragen voor deze diensten en goederen. In de consumptiemaatschappij vergeten we dat we niet alleen consument maar ook werkende zijn.’

Daar komt de terreur van de online-klantenbeoordelingen nog bij. En de online-chantage van mensen die al hun twitter-apostelen mobiliseren om de helpdeskmedewerkers van hun internetprovider massaal allang uitgeroeide ziektes toe te wensen, omdat de wifi thuis een ochtendje klappert en het bedrijf in kwestie er niet onverwijld met loeiende sirenes op af is gegaan.

Waarmee we nog maar één aspect van werken in Nederland hebben behandeld.

Column Sheila Sitalsing

#agressie