Op het Binnenhof laten ze elkaar al jaren de achterkant van hun ellebogen zien, dus voor zover ik kan nagaan verloopt het einde van het handen schudden er probleemloos. Vorige week zag ik Kamerleden van het CDA en de Partij voor de Dieren elkaar in de wandelgangen al met een kontje begroeten. Zo te zien vonden ze dit best grappig van zichzelf. Ik dacht: hier ga ik even geen commentaar op geven.

Het coronavirus dwingt het hele land tot aanpassing van sociale normen.

12 maart update: Om verdere verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, heeft het kabinet extra maatregelen aangekondigd die in heel Nederland gelden. Sociale contacten moeten worden gemeden, en wie zich ziek voelt, wordt opgeroepen thuis te blijven. Musea blijven gesloten, evenementen en sportwedstrijden worden afgelast.

Van inwoners van Brabant wordt nu ‘sociale onthouding’ verwacht. Blijf zoveel mogelijk uit de buurt bij elkaar, beperk je sociale contacten, opdat corona zich minimaal verspreidt: de beste manier om verlies van meer ouderen te voorkomen. Opoffering voor het algemeen belang: minder leven op de impuls, uitstel van behoeftebevrediging.

Mensen aanspreken op hun nobele binnenkant is waarschijnlijk best verstandig. Al weten we uit ervaring ook dat onthouding, iets nalaten wat niet verboden is, voor veel Nederlanders geen natuurlijke respons is. Vraag mensen minder gebruik te maken van hun vrijheid van meningsuiting, en we weten wat er volgt: de beledigingen en krenkingen vliegen je om de oren. Ongeremdheid als opperste vrijheid.

Het interessante van de term ‘sociale onthouding’ is ook: uitgerekend ‘sociale media’ tonen voortdurend aan hoeveel moeite mensen hebben gekregen om hun ongeremdheid te temmen. Juist daar regent het kritiek op de overheidsaanpak van de coronacrisis. Verrassend lijkt dit me niet. Overheden kunnen nooit alle onzekerheden uitschakelen. En angst heeft altijd een uitweg nodig.

Maar het leert ook, vermoed ik, dat ‘sociale onthouding’ een lastiger concept is dan het op het eerste gezicht lijkt. Als mensen op ‘sociale media’ stelselmatig worden aangesproken op hun intuïtie, moet je er niet van opkijken dat ze niet meteen in staat zijn hun intuïtieve verlangen naar sociale contacten uit te schakelen omdat de overheid dit vraagt.

Evengoed kan zo’n virus vanzelfsprekendheden dus verbluffend snel ter discussie stellen. De nuchtere Nederlander, de vrijgevochten Nederlander: het zijn populaire zelfbeelden waarvan je even niet weet wat ervan overblijft. In Brabant is de overheid met een experiment begonnen waarvan je kunt vermoeden dat het uiteindelijk vrijwel iedereen treft. En op zich zou je niet willen dat de politiek het land deze richting opstuurt – dat beslissen mensen zelf, zou je zeggen -, maar het interessante is ook: je hoort er amper bezwaar tegen.

Gesteld voor de keuze winnen uitstel van behoeftebevrediging en sociale onthouding het nu blijkbaar van vrijheid, maar hoe lang - je weet het niet.

Bron NRC Opinie Tom-Jan Meeus

Lees hier de laatste ontwikkelingen.

#vrijheidvanmeningsuiting #coronavirus

Als het virus nationale zelfbeelden vernietigt