Een frikandel is een typisch Hollandse snack. Per jaar worden er ongeveer 600 miljoen gegeten. Wat is een frikandel nu precies?
Een culinair journalist noemde de frikandel enige tijd terug via Twitter: de ‘drol van de vleesindustrie’. Voor mij is deze uitspraak overigens geen reden om nooit meer frikandellen te eten…integendeel, ik heb vorige week nog een paar mini-frikandelletjes met curry en mayonaise naar binnen gewerkt (maar het liefst dip ik ze in appelmoes).
Nummer 1 snack van Nederland
Wist je dat de frikandel op nummer 1 staat in de Nederlandse snacktoptien? Jaarlijks worden er ongeveer 600 miljoen gegeten.
Sinds zijn lancering is de frikandel een succes. Precieze cijfers zijn moeilijk te krijgen, maar volgens de Algemene Kokswaren en Snackproducentenvereniging (AKSV) worden in Nederland jaarlijks zo'n 600 miljoen frikandellen geproduceerd. Het merendeel wordt genuttigd in Nederland. Om precies te zijn: ruim 37 per hoofd van de bevolking. Met meer dan 30% marktaandeel, is de frikandel nog steeds de populairste snack van Nederland.
Is het nu frikadel of frikandel?
Een frikadel (dus zonder de ‘n’) is een gehaktbal die vooral in België gegeten wordt. Een frikandel is eigenlijk niet meer dan een gefrituurd worstje, gemaakt van gehakt vlees. Het woord frikandel is in 1954 bedacht door Gerrit de Vries slagerszoon en snackfabrikant uit Dordrecht. Daarover zo meer..
Even voor de taalpuriteinen: sinds 2005 zijn zowel frikadel als frikandel officieel erkend.
De geschiedenis van de Frikandel
Omdat de wettelijke eisen ten aanzien van het meelgehalte in het vlees steeds strenger werden, mocht het woord gehaktbal niet meer worden gebruikt. De gehaktbal van De Vries viel echter zeer in de smaak bij de horeca en daarom gaf Gerrit het vlees de vorm van een worst en noemde deze ‘frikandel’. Deze naam bedacht hij overigens niet helemaal zelf. De naam voor zijn product werd hem ingefluisterd door een Duitse snackbarhoudster: daar bestond de Frikandelle (een soort platte gehaktbal). Het recept werd dus niet gewijzigd, alleen de vorm.
Al het lekkers komt van Beckers
Fabrikant Beckers nam in 1959 deze naam over toen hij uit de ruwe worst de hedendaagse ‘gladde versie’ ontwikkelde. Omdat De Vries de naam frikandel in 1954 niet deponeerde, claimde snackfabrikant Beckers dan ook dat de frikandel in 2009 zijn 50e verjaardag vierde. De vries was wel zo slim om zijn ‘Mexicano’ te deponeren.
De geheime ingrediënten
De wildste verhalen doen de ronde over de ingrediënten van de frikandel: slachtafval, uiers, koeienogen en vet. Industriële producenten moeten daar echter niets van weten.
De frikandel zoals wij die kennen zit kippenvlees dat achterbleef op het karkas na het fileren (40%), ook wel separatorvlees genoemd, 25% is varkensvlees en sommige producenten voegen ook nog circa 5% paardenvlees toe. De rest van de frikandel bestaat uit water, paneermeel, bindmiddel, kruiden, uien en smaakversterkers. Er bestaan ook speciale kipfrikandellen die tot wel 80% kippenvlees bevatten en geen varkensvlees.
Waar koop je een frikandel en hoe eten de meeste Nederlanders hem het liefst?
Een frikandel wordt meestal gekocht in een snackbar of automatiek. Favoriet is de frikandel speciaal met curry, mayonaise en gesnipperde uitjes. Sommigen eten de frikandel met tomatenketchup of mosterd.
Vreemde benamingen
Wist je dat een frikandel speciaal ook wel een ‘open been’, ‘open ruggetje’ of ‘leuning’ wordt genoemd? En een frikandel met mayonaise wordt ook wel ‘een lange met zalf’ genoemd.
Een "catamaran" of "waterfiets" is een bakje friet met twee frikandellen aan beide zijkanten.
Bijzondere weetjes
- Het wereldrecord frikandellen eten bedraagt 47 in één uur.
- Zeshonderd miljoen frikandellen achter elkaar gelegd is 108.000 kilometer, 2,5 keer de omtrek van de aarde.
