Armoede en analfabetisme.
Lezen is zo'n nieuw vermogen in de menselijke evolutionaire geschiedenis dat het bestaan van een 'leesgebied' niet in onze genen kon worden gespecificeerd. Er moet een soort van recyclingproces plaatsvinden in de hersenen terwijl je leert lezen: gebieden die zijn geëvolueerd voor de herkenning van complexe objecten, zoals gezichten, die worden betrokken bij het vertalen van letters naar taal. Sommige delen van ons visuele systeem veranderen daardoor in interfaces tussen het visuele en het taalsysteem.
Falk HuettigTot nu toe werd aangenomen dat deze veranderingen beperkt zijn tot de buitenste laag van de hersenen, de cortex, waarvan bekend is dat deze zich snel aanpast aan nieuwe uitdagingen.
Ongeletterde mensen
De onderzoekers van Max Planck samen met Indiase wetenschappers van het Center of Bio-Medical Research (CBMR) Lucknow en de University of Hyderabad hebben nu ontdekt welke veranderingen zich voordoen in het volwassen brein wanneer volledig ongeletterde mensen leren lezen en schrijven. In tegenstelling tot eerdere aannames leidt het leerproces tot een reorganisatie die zich uitstrekt tot diepe hersenstructuren in de thalamus en de hersenstam. Het relatief jonge fenomeen van menselijk schrijven verandert daarom hersengebieden die in evolutionaire termen erg oud zijn en al kerndelen zijn van muizen en andere hersenen van zoogdieren.
Michael Skeide:
"We hebben vastgesteld dat de zogenaamde colliculi-superioren, een deel van de hersenstam en de pulvinar, gelegen in de thalamus, de timing van hun activiteitspatronen aanpassen aan die van de visuele cortex. Deze diepe structuren in de thalamus en de hersenstam helpen onze visuele cortex om belangrijke informatie te filteren uit de stroom visuele input, nog voordat we het bewust waarnemen. Interessant is dat het lijkt dat hoe meer de signaaltimings tussen de twee hersengebieden zijn uitgelijnd, hoe beter de leesmogelijkheden zijn. Wij zijn daarom van mening dat deze hersensystemen hun communicatie steeds beter afstemmen, naarmate leerlingen steeds vaardiger worden in het lezen. Dit zou kunnen verklaren waarom ervaren lezers efficiënter door een tekst navigeren."
Arme mensen lezen minder
Het interdisciplinaire onderzoeksteam verkregen deze bevindingen in India, een land met een analfabetisme van ongeveer 39 procent. Armoede beperkt nog steeds de toegang tot onderwijs in sommige delen van India, vooral voor vrouwen. Daarom waren in deze studie bijna alle deelnemers vrouwen van in de dertig. Aan het begin van de training kon de meerderheid van hen geen enkel geschreven woord van hun moedertaal Hindi ontcijferen. Hindi, een van de officiële talen van India, is gebaseerd op Devanagari, een geschrift met complexe karakters dat hele lettergrepen of woorden beschrijft in plaats van losse letters. Deelnemers bereikten een niveau dat vergelijkbaar is met een eersteklasser na slechts zes maanden leestraining.
