Is er een nieuwe beeldenstorm op komst?

Met regelmatige tussenpozen verschijnt er weer een vloed van berichten in de media betreffende het verwijderen van standbeelden, schilderijen uit musea, films en muziek van radio, tv en internet en het wijzigen van namen van straten, scholen, gebouwen, verenigingen, etc. Veel mensen denken dat het iets van deze tijd is maar niets is minder waar. De mensheid probeert al eeuwen de geschiedenis op deze manier te herschrijven, zaken op te leuken of juist weg te poetsen.

Gebeurtenissen en personen worden uit de annalen verwijderd. Menig hieroglyph is weg gekrast in de Egyptische pyramides. Romeinse beelden werden neergehaald of domweg van een ander hoofd voorzien. De beeldenstorm moest de invloed van de katholieke kerk wegwassen. Boeken gingen op de brandstapel, toneelstukken mochten niet meer opgevoerd worden, naar bepaalde muziek mocht niet meer geluisterd worden. Ja, zelfs bepaalde kledingstukken en haardrachten werden verboden. Hitler wilde zijn rijk ontdoen van alle Entarte Kunst. Overigens niet eens een concept wat hij ontwikkelde, maar overgenomen van de joodse rabbijn Max Nordau. Niet alleen werd veel verwijderd maar er werd ook veel domweg genegeerd omdat men het niet in het beeld dat men schetste vond passen. Zo worden eigenlijk pas de laatste jaren veel zaken over de rol die verschillende personen en mogendheden in WO II bekend. Die schetsen dan vaak toch een iets ander beeld dan dat waarmee we opgegroeid zijn. Soms komt dat omdat zaken opzettelijk geheim gehouden zijn maar ook vaak omdat we het wel wisten maar het ons slecht uitkwam in het beeld dat we wilden hebben en houden.

De aanleidingen tot al die verwijderingen is niet altijd de zelfde, maar vaak heeft het er mee te maken dat men het verleden weg wil wassen en/of zichzelf op de voorgrond wil plaatsen of de aandacht af wil leiden van de rol die men zelf gespeeld heeft. Het wegpoetsen van een deel van de geschiedenis maakt die nooit eerlijker of completer. Dat kan eigenlijk alleen maar door de rol die dergelijke zaken te onderzoeken, oorzaak en gevolg onder ogen te zien, zaken in het juiste perspectief te plaatsen, een juiste weergave van wat er gebeurd is. Dat kan heel pijnlijk zijn.

In sommige gevallen is het ook moeilijk om onderscheid te blijven maken tussen de verschillende elementen die meespelen. Dat speelde ook duidelijk tijdens het hoogtepunt van de Metoo beweging. In hoeverre kun je een persoon los koppelen van het werk dat hij leverde? Mag je een boek, een film, bepaalde muziek nog waarderen als je weet dat de maker bepaalde ideeën had, dingen of uitspraken deed die volgens de huidige begrippen niet meer door de beugel kunnen?

De zoveelste "beeldenstorm", alles omhakken en de brokstukken diep begraven, er een egale laag witte saus over aanbrengen, lijkt me in ieder geval geen oplossing.