De auteur
Loes den Hollander (1948) komt uit Nijmegen. Zij was tot 2006 directeur van een gezondheidsinstelling. Als kind publiceerde zij al diverse verhalen. In 2001 won zij een belangrijke verhalenprijs en vanaf 2006 is zij voltijds gaan schrijven.
Samenvatting Zwanenzang
Vechten tegen stemmen
Het verhaal begint met een vrouw op een Frans terras. Ze vecht tegen de stemmen in haar hoofd. Een van die stemmen focust haar op een foto in de krant. Het is de foto van een vrouw die zelfmoord heeft gepleegd. Zij kent de vrouw.
Hierna is het boek verdeeld in vier verhalen die elk de naam van de hoofdpersoon dragen.
Sylvie
Sylvie heeft een stiekeme relatie met haar collega, de arts Klaas. Klaas wil zich niet binden aan Sylvie. Sylvie weet dat hij ook een andere vriendin heeft en besluit hem aan zich te binden door zwanger van hem te worden. Ze stopt met de pil en is meteen zwanger. Dit kan ze Klaas nog niet vertellen, want hij is op vakantie. Enkele dagen later, als Sylvie aan het werk is, komt Klaas binnen met vrolijk nieuws: hij is zojuist in Las Vegas getrouwd en zijn vrouw is zwanger. Sylvie vertelt hem dat ook zij zwanger is van hem. Hij verzoekt haar discreet te zijn en stelt voor dat zij zich laat aborteren. Thuis krijgt Sylvie een kwade bui, zoals ze die vroeger op de middelbare school ook had. Ze ervaart een déjà-vu. Ze had als tiener soms het idee dat haar handelen buiten haarzelf lag, als ze kwaad was. Ze werd dan een zwaan. Als zwaan kwam ze met afschuwelijke ideeën, gericht op haar klasgenootje Lize. Als Sylvie post ziet liggen van ''De bond tegen pesten'', denkt ze even aan deze periode terug, maar ze drukt het snel weg. Ze mag er niet over praten en ze mag er zelfs niet aan terugdenken. In deze boze bui, belt ze de nieuwe vrouw van Klaas en vertelt hem over de stiekeme relatie en haar zwangerschap. Haar haatgevoelens naar Klaas groeien razendsnel en als er later aangebeld wordt, is zij klaar om hem te confronteren. Het blijkt echter iemand te zijn met een bivakmuts op. Sylvie krijgt een kogel in haar voorhoofd en overlijdt. Klaas en zijn vrouw worden al snel verdacht, maar zij gaan vrijuit. Ze hebben een waterdicht alibi.
Het politieonderzoek naar de moord wordt geleid door rechercheur Cor Looyers.
Doortje
Doortje maakt zich zorgen om haar dochtertje Paula en om haar huwelijk met Sjoerd. Ze piekert en maakt een afspraak met haar therapeut Bea. Als later de juf van haar dochter vertelt dat Paula gepest wordt, krijgt Doortje moordlustige gevoelens. Het doet haar even denken aan een tijd waarin ze zichzelf een zwaan noemde. Een heftige middelbare schooltijd waaraan ze niet wil en niet mag terugdenken. Ze hebben elkaar een levenslange zwijgplicht opgelegd. Als Doortje weer thuis is, opent ze een envelop die ze op haar werk kreeg. Er zit een uitgescheurd blad van een tv-gids in. Het programma ''Bluebird'', een film over pesten, is onderstreept. Na een zware sessie met haar therapeut, gaat Doortje een dure winkel in. Ze denkt daar weer aan haar vroegere misdadige gedrag gericht op klasgenootje Lize. Ze wordt niet goed. De verkoopster geeft haar dan een envelop. De envelop is afgegeven door een onbekende vrouw. Het bevat een artikel over pesten. Thuis aangekomen treft Doortje een overlijdensadvertentie aan tussen de post. Het gaat om het overlijden van Sylvie. Op de overlijdensadvertentie is met de hand geschreven, dat deze zwaan als eerste ter verantwoording is geroepen. Doortje schrikt van deze persoonlijke boodschap en snelt weer naar haar therapeut Bea en vertelt haar over haar vriendinnen in de Zwanentijd in het verleden en over de artikelen uit het heden. Als ze weer thuis is, merkt ze dat haar man Sjoerd er nog niet is. Zodra ze hem hoort, rukt ze boos de deur open. Echter, niet haar man staat daar maar iemand met een bivakmuts op. Doortje krijgt een kogel in haar voorhoofd en overlijdt.
Vicky
Vicky werkt in haar afgelegen huisje aan een manuscript. Niemand weet waar dat huisje is. Ze is daar volkomen onbereikbaar. Ook haar man Diederik, ooit haar psychiater, weet niet waar het is. Hun relatie is zeer passioneel en explosief. Hij is, als haar voormalig psychiater, geïntrigeerd door haar roerige middelbare schooltijd, omdat Vicky daar altijd zeer vaag over is. Ze vertelt meer over haar labiele en seksueel zeer actieve moeder. Rechercheur Looyers komt via de therapeut van Doortje bij Vicky terecht. Hij wil haar waarschuwen, nu twee van haar vroegere vriendinnen met wie zij een 'Zwanenclub' vormde, zijn vermoord. Vicky weet niets over die twee vriendinnen en ze heeft sowieso geen zin om met de rechercheur te praten. Ze vertelt hem daarom halve waarheden over wat zij zich nog enigszins van klasgenootje Lize herinnert. Ze beperkt haar eigen misdadige rol in de heftige pesterijen.
Even lijken de moorden wraakacties van de weerloze Lize te zijn, maar Looyers weet dat Lize na een depressieve periode, zelfmoord heeft gepleegd. Vicky vermoedt dat een van de andere zwanen nog leeft, maar ze heeft geen idee waar zij is, of hoe zij heet. Het blijkt om Janna te gaan. Looyers wil Janna spreken en begint een zoektocht. Vicky maakt hier gebruik van en duikt onder in haar veilige huisje. Ze is weer onvindbaar.
Janna
Janna heeft na een huwelijk met huiselijk geweld, haar leven met haar dochters weer op orde. Ze geeft sinds kort les op de school waar zij ooit zelf leerling was. Dit is de school waar zij ooit een boosaardige zwaan was. Van de conciërge krijgt ze een artikel over pesten overhandigd. Janna denkt haar agressieve ex-man dit artikel aan de conciërge gegeven heeft. Ze heeft hem ooit over haar misdadige gedrag in de Zwanenclub verteld en is nu bang voor chantage. In de herfstvakantie gaat Janna met haar dochters en naar Center Parcs. In het vakantiehuisje ziet ze op tv de politie-oproep van rechercheur Looyers. Hij zoekt haar als lid van de Zwanenclub. Ze loopt mogelijk gevaar. Dezelfde avond vindt ze de overlijdensadvertentie van Doortje bij de deur van het vakantiehuisje. Er zit een bericht bij geplakt, dat dit een afrekening betreft. In paniek belt ze Looyers en zegt dat ze haar ex-man verdenkt, maar ze vertelt niet precies waarom. Looyers heeft andere verdenkingen en zorgt ervoor dat zij en haar gezin onmiddellijk in veiligheid gebracht worden. Ze verraadt Vicky door te zeggen dat zij het brein van de Zwanenclub was. Nu Vicky voor de politie en dus waarschijnlijk ook voor de moordenaar onvindbaar is, loopt Janna extra gevaar. Als ze naar haar eigen huis terugkeert, krijgt ze een bewaker in huis. Zij vermoedt nog steeds dat haar ex-man wraak op haar neemt door haar vroegere vriendinnen te vermoorden. Ze blijft bang dat hij haar rol in de Zwanenclub bekend maakt. Uit angst haar baan als docent kwijt te raken, geeft ze hem niet aan. Hij heeft weliswaar de brief bij haar op school afgegeven om haar bang te maken, maar met de overlijdensadvertenties heeft hij niks te maken. Janna wil na een tijdje geen bewakers meer in haar huis en gaat akkoord met een paar veiligheidsmaatregelen. Kort daarna stormt haar ex-man het huis binnen en slaat haar en het interieur in elkaar. Als ze, na zijn vertrek ligt bij te komen, stapt iemand met een bivakmuts de kamer in. Er wordt een pistool op Janna gericht. Dan stormt de politie binnen. Ze zijn gealarmeerd door de buren. De insluiper wordt gearresteerd. De politie ontfermt zich over Janna. Ze doet eindelijk aangifte tegen haar ex-man. Ze concludeert dat ze niet meer gechanteerd kan worden als zijzelf verklaart aan haar naasten waarom ze zo'n valse boze, puber was.
Op het politiebureau bekent de dader alles. De moordenaar van de zwanen bleek zwaan Vicky te zijn. Na de bekentenis draait ze door. De stemmen in haar hoofd droegen haar op de andere zwanen te vermoorden. Een psychiatrisch onderzoek volgt. Haar gedrag lijkt verband te houden met de relatie met haar moeder.
Bron van woede
De vier vroegere vriendinnen vormden op de middelbare school een Zwanenclub. Dit was een besloten club, waar niemand zo maar lid van kon worden. De zwanen haalden het slechts in elkaar naar boven. Hun klasgenootje Lize was hier het slachtoffer van. Ze besluiten nooit met iemand over hun kwaadaardige gedrag te spreken en leggen zichzelf een zwijggebod op.
De klasgenootjes hebben als puber, stuk voor stuk een verstoorde relatie met hun moeder. Janna verklaart dit aan Looyers. Deze verstoorde relatie noemt zij de bron voor hun woede jegens Lize. Lize kon hier niets aan doen. Haar lijdzame en angstige reactie op de pesterijen, maakten de zwanen nog bozer.
De moeder van Sylvie was bijzonder hatelijk en had altijd kritiek op haar dochter.
De moeder van Doortje was te aardig. Doortje is nog steeds afhankelijk van haar gebleven. De scheiding van haar ouders heeft bij haar voor veel woede gezorgd als puber.
De moeder van Janna probeerde verborgen te houden dat Janna geadopteerd is. Toen Janna hierachter kwam, zocht ze contact met haar biologische moeder, maar die wees haar af. Dit veroorzaakte grenzeloze pijn en woede.
De sexy moeder van Vicky lijkt charmant, maar ze is vooral egoïstisch en ze verkiest mannen boven haar dochter.
Titel: Zwanenzang
Auteur: Loes den Hollander
Publicatie: 2015
ISBN: 978 90 452 1184 8
Karakter Uitgevers B.V.
