Carmen opera: Hoe #Carmen van de tragische heldin naar het feministische icoon ging.

De eerste maanden van 2018 herschrijven ze haar personage vanuit een nieuw perspectief. Van een nieuwe productie van Barrie Kosky die in het Royal Opera House in Londen wordt geopend, aan de wereldberoemde flamencodanseres María Pagés die haar show brengt Yo Carmen naar Sadler's Wells, is een personage van mannelijke uitvinding een feministisch icoon geworden? Het betoverende verhaal over het Spaanse zigeunermeisje is duizenden keren geproduceerd en gereproduceerd sinds de novelle Carmen van Prosper Mérimée in 1845 werd gepubliceerd en werd beroemd in een opera van George Bizet en zijn twee librettisten in 1875. Na zijn 33ste voorstelling stierf Bizet tragisch aan hart-en vaatziekten. Misschien waren de vreselijke beoordelingen van de show de laatste druppel.

Het verhaal speelt zich oorspronkelijk af in het 19e eeuwse Sevilla, en het centrum draait rond Don José, een soldaat die de pech heeft te worden verleid door de gelijknamige zigeuner. Ze is het ene moment lieflijk en hedonistisch en het andere sardonisch en koelbloedig. Al met al een moeilijke vrouw om van te houden, vooral wanneer ze haar interesse verliest en verder gaat met de aantrekkelijke stierenvechter die nieuw is in de stad. Don José mijdt zijn baan, de troost van thuis en zijn jeugdliefde Micaëla om Carmen te achtervolgen tot hij zich realiseert dat hij haar nooit kan krijgen. En als hij haar niet kan krijgen, kan niemand dat. De opera eindigt met Carmen die hem buiten de plaatselijke arena ontmoet en hem voor eens en voor altijd vertelt dat ze niet van hem houdt. Hij steekt haar neer en verklaart "Oh Carmen, mijn geliefde" als de gordijnen dicht gaan.

Dat is tenminste hoe de meesten van ons eraan gewend zijn om de opera te zien eindigen. In januari maakte Carmen de krantenkoppen met een productie in Florence die haar Don José ziet fotograferen met zijn eigen pistool in plaats van de dood zelf onder ogen te zien. De producenten zeiden dat ze het einde hadden veranderd in een reactie op het aantal vrouwen dat elk jaar door hun partners wordt vermoord, iets dat bekend staat als femminicidio in Italië, hoewel het als nieuwsbericht al snel werd geassocieerd met de tijdsgeest van de # MeToo-beweging ook. Barrie Kosky, de regisseur achter de nieuwe productie Carmen van het Royal Opera House, is sceptisch. 

Maar Kosky heeft er ook voor gekozen om zijn opera op een andere manier te beëindigen. Bizet had nooit de kans om de muziek die hij voor Carmen had bedoeld, volledig te orkestreren, en dus deden Kosky en zijn team wat onderzoek en orkestreren het zelf. Carmen staat zelfs op nadat ze zogenaamd doodgestoken is en haalt brutaal de schouders op bij het publiek, vlak voordat het licht snijdt en de gordijnen dichtgaan. Het doet denken aan Charlie Chaplin's A Burlesque op Carmen: Darn Hosiery (Chaplins toneelstuk op Don José) steekt Carmen en zichzelf met een nepmes neer voordat ze allebei opstaan ​​en iedereen beginnen uitlachen. In deze productie is er een soortgelijke jovialiteit, ondanks het feit dat Carmen ons van achter het graf ophaalt. Niet relevant van het leven dat Kosky de opera geeft, we moeten niet vergeten dat Carmen de hare nog steeds verliest in de handen van een gewelddadige voormalige geliefde.

In een set die The Great Gatsby meer oproept dan Andalusië, is Carmen van Kosky heerlijk speels en androgyn in kostuums uit de jaren 1920, variërend van een matador's pak tot een wit shirt en een broek. En tot slot tot een grote, zwarte, vampy jurk met een enorme trein. Ze is ver verwijderd van de gebruikelijke langharige, zigeunerige Carmen. Kosky is het daarmee eens. Hij verbiedt zijn Carmens om de handen op de heupen te hebben en hun borsten als magneten te gebruiken. Het is fascinerend en modern om een ​​Carmen te zien die stereotiepe portretten negeert en de opera zelf lijkt te schrijven. De dialoog die velen kennen in de opera is gecomprimeerd en vervangen door een lange vertelling van een mysterieuze figuur waarvan we aannemen dat die haar moet zijn.

Het is ironisch dat zo velen van ons Carmen associëren met Zuid-Spanje toen het een verhaal was dat was gemaakt door een Fransman en vervolgens werd bewerkt tot een opera van een andere Fransman. Het 'Spaanse' geluid dat we aannemen, komt uit een tijd waarin Franse romantici geobsedeerd waren door het waargenomen exotisme van Spanje, en componisten als Bizet en Maurice Ravel waren dolenthousiast op het nabootsen van Spaanse geluiden, zoals de frygische modus. De enige uitzondering is de Habanera. Men gelooft nu dat Bizet deze melodie daadwerkelijk van El Arreglito heeft gestolen door de Spaanse componist Sebastián Iradier, maar aangenomen dat het een naamloze oude volksmelodie is. Iemand die overweldigend bekend is met deze stereotypering van Spaanse muziek en Spaanse vrouwen, is de wereldberoemde flamencodanseres María Pagés. De muziek en het verhaal van Bizet zijn net als de mythische Carmen in Sevilla geboren sinds ze een klein meisje was. 

Kan een Spaanse zigeuner femme fatale, uitgevonden door een man, worden gereconstrueerd tot een symbool van universele vrouwelijkheid door een flamencodanser die eigenlijk uit Sevilla komt? Het is zeker een opwindend idee. Wat nog spannender is, is dat een opera uit de 19e eeuw het gesprek in 2018 blijft aanmoedigen. Creatievelingen in kunstvormen kijken naar zowel de nuances als misschien de onderontwikkelde kanten van het Carmen-personage om hun eigen verhalen te vertellen. Maar het is belangrijk en correct om door te gaan met het onderzoeken van de vrouwenhaat van de originele opera. Het lot van Carmen wordt bepaald door de mannen die ze kiest en haar verlangen om eeuwig vrij te zijn kost haar haar leven. Deze fataliteit maakt het verhaal zo heerlijk tragisch voor een publiek, maar het is geen activistische opera. Andere producties en aanpassingen doen Kosky ook niet om het stuk feministischer te benaderen.