Dagboek herborist februari 2004

Af en toe leef ik ook in Frankrijk. Meer bepaald in Bellegarde en Diois, een klein dorp ergens tussen het stadje Die en Nyons, tussen Drôme en Provençe, tussen droom en daad. Hier een impressie van een februari-verblijf.

""Populieren zijn nu niet direct mijn lievelingsbomen, maar hier in Bellegarde hebben die oude knoestige exemplaren langs de bergbeekjes mijn hart gestolen. Ze groeien op en langs de typische stenen muurtjes samen met Meidoorn, Wilde liguster, Kardinaalsmuts, Rode kornoelje en heel veel grillige Palmboompjes. Zo ontstaat er een smalle slingerende bosstrook, dicht en donker langs de beekkant en licht en droog langs de veldkant. De onderbegroeiing is er door de verschillende biotopen dan ook zeer gevarieerd van Sleutelbloem, Maarts viooltje, Leverbloempje tot Wit vetkruid en Tripmadam en daar tussen een variatie aan orchideeën en zelfs blauwbloeiende gentianen. Maar de bloemen moet ik er nu in deze tijd van het jaar wel zelf bij denken.Behalve dan de Stengelloze sleutelbloem, die laag bij de grond beschut tegen de kille wind al volop bloeit en het Leverbloempje, dat schuchter zijn eerste blauwe bloempjes laat zien.

Populier voor de gewrichten

Van de laag groeiende, al dikwijls gesnoeide takken van de reuze populieren pluk ik wat knoppen om er een glycerinemaceraat mee te maken. De langwerpige, aromatische populierknoppen zijn al van oudsher bekend als zalf tegen aambeien en tegen winterhanden. Nu, in de moderne gemmotherapie wordt het glycerinemaceraat ook bij reumatische gewrichtsklachten gebruikt. Ik zet de verse knoppen direct in een mengsel van pure alcohol, gemengd met gelijke delen glycerine en water en nu maar laten trekken tot ik terug kom in april.

Enkele dagen later op de markt in het stadje Die

Zonnig maar zeer koud. Op de markt in Die draait de ijzige wind rond de kathedraal en striemt de gezichten van oude bekenden, herboristen en andere marktkramers. Ze proberen hun biogroenten, wilde confituren, gedroogde kruiden, hydrolaten en tweedehandse kruidenboeken zelfs nu nog aan de man en de vrouw te brengen. Is het uit pure overtuiging of uit ellendige noodzaak?

De Nederlandse Veronica, onherkenbaar ingepakt, verkoopt haar zelfgemaakte kruidenazijnen. De man van Claire biedt zijn kastanjehoning, lavendelolie en andere kruidenwaters aan, ook hun lippenbalsem op basis van was en propolis bewijst nu goede diensten tegen uitgedroogde en gekloven lippen. De kruidenman uit de Verçors probeert zijn mooie, gedroogde Wilgenroosjes, Viooltjes en Dropplanten te verkopen. Nieuw is zijn assortiment confituren van wilde vruchten, zoals Meidoorn (Aubépine), Alier (Sorbus) en wilde peerachtige vruchtjes.

Verwonderlijk zeker in de winter,  is de aanwezigheid van twee boekhandelaars, die dan ook nog voornamelijk tweedehandse plantenboeken aanbieden. Zo koop ik nu het boek ‘La phytoyhérapie entre science et tradition’. Zomaar een professioneel kruidenboek geschreven door drie Frans-Belgische artsen, uitgeven door een Brusselse uitgeverij en gekocht op een Franse winterse groentemarkt door een Vlaamse los lopende herborist, die denkt dat hij ook beter in Frankrijk zou kunnen wonen.

Glycerinemaceraten maken

We snoeien mooie gele soepele takken van een schietwilg. Nu niet om van de schors een tinctuur te maken, maar wel om er het geraamte van een lamp mee te construeren. In één van de oude populieren ontdek ik een brok hars vermengd met ijs. Ik neem een stuk mee om te ontdooien. Een nieuwe bereidingswijze?  Er wachten nog allerlei boomknoppen op mij om er glycerinemaceraten mee te maken. Alleen is het nu veel te koud en ook nog enkele weken te vroeg. Misschien krijg ik begin april nog een kans. Van Grove den, Linde en Zwarte bes moet het ook in april nog lukken.

De knoppen (gemmae) van de bessenstruik zijn vooral bekend om hun stimulerende werking op de bijnieren en worden daarom vooral gebruikt bij reumatische en allergische klachten. Voor de gewrichten is Zwarte bes ook goed te combineren met Esblad en Berkensap.

Populieren in de nacht

's Avonds in Bellegarde nog even alleen de donkerte van de natuur getrotseerd. ‘Het is toch pikkedonker’ zegt M. en gelijk heeft ze. Het is hier, net buiten ons Franse dorpje, gelukkig nog aardedonker. Maar toch trek ik er op uit, de donkere silhouetten van de populieren tegemoet. Af en toe lijken ze werkelijk in beweging te komen, inbeelding natuurlijk, tot dat er echt een populier met een hoed op en een zaklamp onder zijn tak mij passeert en zelfs gewoon goeden dag zegt. De wonderen zijn dus toch de wereld nog niet uit.

#dagboek #mauriceherborist  #populier #bellegarde
2004. Het jaar dat ik een uitgebreid dagboek over mijn leven met planten heb bijgehouden. Het jaar ook dat ik nog meer dan andere jaren, leefde tussen België en Frankrijk, tussen Keerbergen en Bellegarde. Hier een uittreksel uit dat dagboek. De digitale brochure is voor de prijs van 10 euro bij mij verkrijgbaar. vlaamseherboristen@gmail.com