Jaren geleden zong Marco Borsato het lied "De meeste dromen zijn bedrog". Dit is de inspiratie voor de titel van dit artikel.
De schijnwerpers richt ik hier op Jozef, die ook wel bekend staat als de dromer. De Bijbel heeft veel te vertellen over één van de twaalf zonen van Jacob, die zelf de kleinzoon van Abraham is. Jozef speelt een heel belangrijke rol in de omstandigheden van Israël, het volk van God. Wij kunnen (ook in de 21e eeuw) nog steeds veel van hem leren.
De voorkeuren van Vader Jacob
Bedrog is een sleutelwoord in het leven van Jacob. Zijn naam - en in het Hebreeuws is dat heel wat waard - betekent niet voor niets 'bedrieger'. Door list en bedrog 'verovert' Jacob het (in de toenmalige cultuur belangrijke) eerstgeboorterecht op zijn broer Esau. Hij vlucht weg en wordt in een droom door God bevestigd in zijn keuze. Niet omdat hij zo goed is, maar wel omdat zijn broer Esau zo onverschillig was t.o.v. zoiets waardevols. En het is min of meer door die droom dat Jacob tot inkeer komt. Jaren later wordt zijn naam dan ook veranderd in een nu nog steeds aansprekende term: Israël.
Jacob kwam vele kilometers van huis bij zijn oom Laban aan. Hij werd op slag verliefd op dienst dochter Rachel. Het kostte hem 7 jaar werken in dienst van zijn oom, voordat deze hem bedroog en zus Lea gesluierd aan hem uithuwelijkte. Om ook zijn lievelingsvrouw te mogen trouwen, moest Jacob 7 extra jaren werken.
Jacob kreeg - zoals velen weten - twaalf zonen. Maar slechts twee daarvan waren de vrouw van zijn voorkeur, Rachel. Jozef was als oudste daarvan Jacobs lievelingskind. Daarom gaf hij juist deze zoon de prachtige veelkleurige mantel. Hiermee werd Jozef door zijn vader aangemerkt als de belangrijkste erfgenaam.
Wat doe je als je een droom hebt?
Wat doe je als je een droom hebt?
Jozef had als jonge jongen een paar dromen. Ging hij er slim mee om? Dat kun je je afvragen. Hij vertelde in geuren en kleuren aan zijn familie dat zij zich voor hem zouden buigen. Met zo'n houding maak je geen vrienden; dat zul je al snel met mij eens zijn. Maar goed, Jozef stond (en staat) bekend als een dromer. En in zijn geval was duidelijk dat het niet om persoonlijke verwerkingsprocessen ging, of om niet vervulbare fantasieën. In de loop van zijn leven bleek juist de profetische waarde van (door God geïnspireerde) dromen.
In eerste instantie ging Jozef er echter niet bepaald op vooruit in zijn leven. Hij werd door zijn broers in een diepe put gegooid. Hij werd verkocht aan toevallige passerende slavenhandelaars en weggevoerd naar Egypte. Ver weg van zijn familie en zijn comfortzone moest hij zijn leven (opnieuw) vormgeven. En daar slaagde hij met vlag en wimpel in, getuige het feit dat hij de belangrijkste slaaf van zijn heer, Potifar, werd. Maar door omstandigheden werd hij opnieuw als het ware in de put gegooid. Hij kwam in de gevangenis terecht na een misplaatste beschuldiging van misbruik van zijn (machts)positie.
Door ervaring dromen kunnen begrijpen
Als ervaren dromer wist Jozef dat dromen een specifieke betekenis kunnen hebben. En zo kwam hij in die gevangenis in aanraking met de schenker en de bakker van de Farao, de heerser van Egypte. Zij hadden allebei een vergelijkbare droom gehad, echter met een totaal andere uitkomst. Jozef bracht het in gebed voor Gods troon en kon daarop deze dromen uitleggen. De bakker was terecht veroordeeld en zou de volgende dag ter dood gebracht worden. De schenker zat onschuldig vast en zou juist in ere hersteld worden. Precies zo is het ook uitgekomen. Het geheugen van de schenker was helaas blijkbaar niet zo goed en hij ging helemaal op in de waan van de dag.
Pas jaren later herinnerde hij het zich weer, toen Farao een moeilijk uit te leggen droom had gehad. Jozef werd eindelijk uit de gevangenis gehaald. Hij werd van dromer nu definitief de 'opper-dromenuitlegger'. Hij wist Egypte te behoeden voor een enorme catastrofe, doordat hij een hongersnood wist te voorspellen, aansluitend op de komende tijd van overvloed. Gepaard met meer Goddelijke wijsheid ontwikkelde hij een plan om 'in de vette jaren' graan op te sparen voor gebruik 'in de magere jaren'.
Dromen kunnen na vele jaren alsnog uitkomen
Jozef werd onderkoning en kreeg de leiding over een ingenieus voedselverzamel- en -verdeelsysteem. Ondertussen kreeg de hongersnood ook de omliggende landen - inclusief 'het Beloofde Land', waar Jozefs familie woonde - in zijn greep. De aanhoudende voorraad in Egypte werd wereldnieuws en Jacob besloot zijn zonen er op uit te sturen om graan te halen.
Aangekomen voor de troon van de (onherkenbaar 'geschminkte') leider van het unieke project, bogen zij zich voor hem neer en vroegen om hulp voor een arm buurvolkje. Nu drong er heel veel tot Jozef door. Hij zag een aloude droom op miraculeuze wijze in vervulling gaan, zonder dat zijn broers er erg in hadden.
Na enig heen en weer gepraat en gereis, werden de familiebanden hersteld. Jozefs dromen bleken nu zijn eigen familie tot enorme zegen te zijn. Al klonk het destijds misschien cru, Gods wegen en plannen zijn ondoorgrondelijk. Wat mensen ten kwade bedoelen, kan door God altijd ten goede worden gekeerd. Het volk Israël kreeg dankzij deze bijzondere dromen een eeuwigdurende plek in de wereldgeschiedenis. Nee, de wonderen zijn de wereld nog niet uit!
Een paar van mijn eigen dromen
Zelf heb ik natuurlijk ook wel eens mijn dromen gehad.
Als voorbeeld noem ik hier de droom dat mensen door mijn gedichten heen tot geloof zouden komen. In 1983 ben ik ermee begonnen mijn jaarlijkse kerstkaarten van persoonlijke boodschappen - meestal gedichten - te voorzien. Lang niet van iedereen kreeg ik daar een reactie op. Maar uiteindelijk was er na zo'n 25 jaar iemand die contact met mij opnam om meer te weten te komen over de Bijbel en het christelijk geloof. Een droom kwam uit.
En zo hebben we natuurlijk ook het effect van onze schrijverij op internet. De beslissing ligt altijd bij de persoon in kwestie, maar wij blijven God vertrouwen dat Hij de droom die Hij ons gegeven heeft op een dag in nog sterkere mate zal laten uitkomen.
Heb jij een droom?
Heb jij zelf ooit een droom gehad, die nog niet is uitgekomen? Als je gelooft in de God van hemel en aarde, wil ik je graag wijzen op de spreuk "Zolang er leven is, is er hoop!". Het is nooit te laat om het goede te verwachten, zelfs al ben je als mens geneigd om het op te geven.
Daarom daag ik je uit om jouw droom - die in overeenstemming is met Gods plan voor jouw leven - in een reactie hieronder met mij te delen. Mooie dromen geven vreugde. En gedeelde vreugde is dubbele vreugde...
