Er zijn verschillende christelijke stromingen
Binnen het christendom zijn er verschillende stromingen te zien. Dit zijn o.a. Rooms Katholiek, Protestants en Evangelisch. In dit artikel geef ik vanuit mijn eigen visie een korte schets van verschillen en overeenkomsten tussen deze stromingen.
Volledigheid streef ik niet na. Het onderwerp is veel te uitgebreid om dat te bereiken. Wel hoop ik een klein beetje duidelijkheid te kunnen verschaffen aan mensen die hierin geïnteresseerd zijn, maar die door de bomen het bos niet meer zien.
(Dit artikel heb ik eerder elders geplaatst en nu - zoals beloofd - naar Yoors overgeheveld.)
Loading full article...
Terwijl ik dacht hoe ik met goede woorden mijn reactie op jouw artikel kon geven, bedacht ik me dat 2 weken geleden het Christendom heeft de Gebedsweek van de eenheid gevierd met een geweldig oecumenisch viering, katholieke, protestanten, evangelisch allemaal bij elkaar zoals het hoort te zijn en tijdens de viering toen de katholieke priester aan de beurt was voor zijn preek, bijzondere woorden werden door hem uitgesproken. De pastor die sprak ken ik heel goed en hij geeft samen met vele andere katholieke priesters altijd geweldig en bijzonder boodschappen/preken. Het wordt hier in NL zowel als in Italië heel veel aandacht gegeven aan de prediking tegenwoordig en waar ik kerk het wordt gezongen met guitar, drum en keybord. :-) Mooi vind je niet?
Ik voeg hier de preek van de gebedsweek van de Eenheid, voor jou en alle lezers en mocht deze boodschap en verzoek van deze katholieke priester een begin zijn van eenheid tussen de christenen, want dat is wat de Heer van ons vraagt, dat is waarom Jezus voor ons gestorven is, zodat wij als mensen zonder beoordeling voor de ander Zijn volgelingen zouden zijn, in Zijn voetsporen, Christenen die bij elkaar kunnen zijn.
Preek gebedsweek van de Eenheid
Het is dit jaar 500 jaar geleden dat de augustijner monnik Maarten Luther een discussie op gang bracht over de inhoud van ons geloof. Het begin van deze discussie wordt gemarkeerd door de 95 stellingen die op de deur van de slotkapel te Wittenberg werden gespijkerd. Of Maarten Luther dit zelf heeft gedaan of iemand anders doet weinig ter zake. Wel is helder dat zijn persoon een belangrijke rol heeft gespeeld in de start van de ontwikkelingen die later volgden. Positief in deze ontwikkelingen was dat een aantal wezenlijke onderdelen van onze geloofsleer, die naar de achtergrond waren geraakt, weer op de voorgrond kwamen te staan. Denk hierbij aan de aandacht voor het verlossingswerk van onze Heer, de genade die nodig is voor onze rechtvaardiging en de grote rol die de Schrift te vervullen heeft als vindplaats voor Gods wil.
Te betreuren valt echter dat deze discussie uit de hand gelopen is door een te grote verwevenheid van religie en politiek, van kerk en staat. De verschillende denkrichtingen die aanvankelijk nog bestonden binnen de ene Roomsche kerk gingen al gauw confessionaliseren en institutionaliseren. Deze ontwikkelingen hebben de eenheid van de kerk ernstige schade toegebracht. Ze heeft een beweging losgeslagen die in de eeuwen die volgden de eenheid van de kerk ernstig beschadigd heeft. Wat populair gezegd: er werden muren opgetrokken naar elkaar toe. Wellicht onbekend, maar toch: al tijdens het Concilie van Trente (1545-1563) heeft men in de Roomsche kerk inzichten van Luther willen gebruiken voor de vernieuwing van het kerkelijk leven.
De samenstellers van de liturgie voor deze gebedsweek van de eenheid hebben landelijk willen aansluiten bij gedachten die de Duitse kerken voor deze gebedsweek hebben ontwikkeld: Maarten Luther heeft immers in de geschiedenis van de Duitse kerk een grote rol gespeeld, groter dan in Nederland. In Duitsland heeft men in de historische kerkelijke ontwikkelingen een gelijkenis willen zien met de politieke ontwikkelingen rond de muur en de scheiding tussen Oost- en West-Duitsland. Symbool voor deze scheiding was de Berlijnse Muur. Dit beeld gebruikt men ook voor het kerkelijk landschap in Duitsland: men heeft muren naar elkaar opgetrokken. Dit is het beeld dat ik ook zou willen uitwerken in deze preek, met het Schriftwoord van 2 Kor. 5, 14-20 in de hand.
Opvallend is dat in deze lezing met geen woord wordt gerept over een muur. Deze Schriftpassage gaat over het inzicht dat Paulus heeft opgedaan, het diepe inzicht, dat één Mens gestorven is voor allen en dat dus allen gestorven zijn. Het moge duidelijk zijn dat het hier niet gaat over een fysieke dood, maar een geestelijke dood. Door deze geestelijke dood, die allen in Christus ondergaan hebben, is er verzoening tot stand gebracht tussen God en mens. Het heeft de mens ontdaan van het oude, van de zonde, en hem gemaakt tot een nieuwe schepping. De mens hoeft zich niet meer schuldig te voelen voor God: God heeft de mens gerechtvaardigd, dat hoeft de mens zelf niet te doen. Een heerlijk inzicht, dat Paulus móet uitdragen: “Wee mij als ik het evangelie niet verkondig”. En zoals Paulus boodschapper geworden is van dit blijde nieuws, zo mogen, ja zo moeten ook wij “gezanten van Christus zijn, alsof God zelf u oproept door ons woord”. Wij allen staan dus, net als Paulus, in dienst van de verzoening: we ondergaan die niet alleen, we mogen en moeten deze ook uitdragen in woord en daad.
Hoe kunnen we dit woord concreet maken in het kader van een gebedsdienst, gehouden in de gebedsweek voor de eenheid? En hoe linken we dit woord aan het beeld van ‘de Muur’ dat ons door onze broeders en zusters uit de Duitse kerken wordt voorgehouden? Welnu, ik denk, dat er niet alleen in de relatie tussen mensen en God, maar in de relatie tussen kerken, tussen mensen van de ene kerk en mensen van de andere heel wat te verzoenen valt. Wat hebben we elkaar naar het leven gestaan! Ik zou hier vandaag willen spreken over één specifiek kwaad dat onze relatie als kerken ernstig verstoord heeft, dat de eenheid heeft beschadigd, een kwaad waarin we elkaar en dus ook aan God verzoening zouden moeten aanbieden.
De inleiding op de liturgie spreekt over valse beschuldiging. Ik zou het iets breder willen trekken en zeggen dat we ons tegen elkaar hebben afgezet als kerken en het daarbij niet altijd even nauw hebben genomen met de waarheid. Hoeveel protestanten zijn er nog steeds van overtuigd dat de katholieken heiligen aanbidden; hoeveel katholieken zijn er niet van overtuigd dat protestanten de hele dag door in de Bijbel lezen; hoeveel protestanten menen niet dat katholieken door de biecht zonder enig schuldbesef door het leven gaan; hoeveel katholieken menen niet dat de gemiddelde protestant een zwaarmoedig mens is, nooit zeker van het heil, die al te negatief naar zichzelf en de wereld kijkt; hoeveel protestanten zeggen niet dat katholieken geregeerd worden door een despoot uit Rome; hoeveel katholieken zeggen niet dat protestanten hopeloos verdeeld zijn.
Nee, katholieken aanbidden geen heiligen; nee, protestanten lezen ook andere boeken dan de Bijbel. Nee, katholieken biechten niet meer - al zouden ze dat wel vaker mogen doen - en het helpt ze al helemaal niet te leven vrij van schuld, het is eerder de schuld die de gang naar de biechtstoel in de weg staat! Nee, protestanten zijn lang niet allemaal zwaarmoedig, net zo min als er alleen maar blijmoedige katholieken zijn (dweperij komt in alle kerken voor!) en zij kijken ook lang niet allemaal negatief naar zichzelf of naar anderen. En nee: katholieken worden niet geregeerd door de paus uit Rome. De paus is ook maar gewoon bisschop, zij het de belangrijkste. En ja, er is veel meer eenheid onder protestanten dan een katholiek op het blote oog kan zien.
Het lijkt soms wel alsof wij mensen, gelovig of niet, van vooroordelen en karikaturen leven. We bouwen er vaak onze eigen identiteit mee op: door ons af te zetten tegen anderen, als een soort Feyenoord-Ajax. Dit gedrag komt overal voor, ook in de kerk. Het nare is nu dat deze vooroordelen en karikaturen een tijdlang zijn gecultiveerd. Dit gebeurde vanaf de kansel en vanachter het altaar. Dat begon al tijdens de periode van de reformatie en de contrareformatie. In plaats van mét elkaar te spreken, is men óver elkaar gaan spreken. En dat over-elkaar-spreken was lang niet altijd respectvol, laat staan waarheidsgetrouw. En zo zijn dan al die geestelijke muren opgebouwd. We zijn er al wel mee begonnen, maar wat mij betreft zouden we die muren van vooroordelen en karikaturen nog verder kunnen afbreken.
Oecumene is van levensbelang voor de kerk. Een verdeelde kerk is een verdeeld lichaam. En als zodanig is de kerk nog niet helemaal verzoend: niet met elkaar en daardoor ook niet met God. Verzoening tussen partijen kan uiteindelijk altijd en alleen maar groeien door contact én dialoog. Mijn ervaring is dat nogal wat oecumene wel voorziet in contact, maar niet in dialoog. Het is alsof we te bang zijn het gesprek aan te gaan. Wellicht is dit uit angst dat we in eenzelfde gepolariseerde situatie terecht komen als in de tijd van Luther. Maar eenheid zonder gesprek over verschillen van mening is geen echte eenheid. Er zal altijd verscheidenheid van mening blijven bestaan in Gods kerk. Sterker nog: in mijn eigen katholieke kerk is die verscheidenheid groot en leidt die soms ook tot polarisatie. Maar het is zoals bisschop Gerard de Korte van Den Bosch het tijdens zijn intronisatie (in bezit name van de bisschopszetel) heeft gezegd: katholieken laten elkaar niet los. Dat is helaas 500 jaar geleden wel gebeurd. Maar het is nooit te laat om de eenheid te herstellen. We hebben elkaar nodig, we kunnen van elkaar leren, ons christelijk leven wordt er rijker van. Amen.