Morgen is het 1 januari 2019. Een datum waar velen van ons weer besluiten om 'hun leven te beteren'. Ook wel goede voornemens genoemd. In essentie zijn ze prachtig, het voornemen om je leven beter, mooier, interessanter of gezonder te maken. Maar waarom slaan we er toch steeds niet in om onze zelf opgelegde doelstellingen te behalen? En wat zou wel kunnen werken?
Als voorbeeld in dit artikel neem ik iemand die gebukt gaat onder overgewicht. Dit staat uiteraard symbool voor al ons negatieve gedrag dat we willen veranderen. Je mag dus ook roken, alcohol drinken, niet sporten, het meer voldoening halen uit je werk en dergelijke hiervoor gebruiken. Whatever you please.
Stap voor stap ga ik met je door het proces heen.
Stap 1 : Voor wie doe je het?
Stel je eens voor dat het gene waar jij vanaf wil juist de standaard is in onze samenleving. Concreet gezegd; stel nou dat overgewicht het nieuwe sexy is. Dat jouw lichaam nu precies voldoet aan alle maatschappelijke standaarden, dat je regelmatig complimenten krijgt over je lichaam of dat de andere sekse regelmatig met je flirt juist omdat je een overgewicht hebt. Je hebt zeg maar een 'killer body' volgens onze maatschappelijke standaarden.
Zou je dan nog steeds van dat overgewicht af willen?
Zodra je een grote verandering wil gaan maken in je leven dien je jezelf af te vragen voor wie je het doet. Doe je het voor acceptatie vanuit je omgeving? Om te kunnen voldoen aan de standaarden die van buitenaf worden opgelegd?
Een verandering die vanuit jezelf komt is duurzamer dan een verandering die van buitenaf wordt opgelegd. Van 'moeten' naar 'willen'. Je wilt van je overgewicht omdat je dat wil, niet omdat het moet van anderen. We kunnen ook onszelf dwingen, maar vaak zit de echte motivatie dan achter het willen ontvangen van acceptatie van buitenaf. Dat we weer complimenten van buitenaf ontvangen.
Stap 2 : Hoe gaat je leven eruit zien als je de verandering hebt doorgevoerd?
Om een verandering in je gedrag een goede voedingsbodem te bieden wil je de aandacht verschuiven van 'motivatie' naar ' inspiratie'. Er zit namelijk een erg groot verschil tussen beiden.
Recentelijk las ik ergens dat slechts 17% van de mensen hun goede voornemens kunnen omzetten in levens veranderend gedrag. De overige 83% valt binnen een paar weken weer terug in het oude gedrag. Een flinke klap voor het zelfvertrouwen. En dus een extra reden om weer weg te vluchten in het gedrag waar je juist vanaf wilde zijn.
Motivatie is altijd van korte duur. We kunnen gemotiveerd zijn om een verandering teweeg te brengen,maar motivatie daalt vaak net zo hard als dat het gekomen is. Onthoud dat motivatie alleen werkt voor de korte termijn. Inspiratie werkt juist op de lange termijn.
Inspireer jezelf dus! Durf te dagdromen over hoe je leven eruit ziet als je van dat overgewicht af bent. Hoe ziet je dag eruit? Welke kleding kan je eindelijk weer aantrekken? Start je de dag met meer energie? Zie je jezelf lachen? Ben je authentieker en tevredener? Welke gevoelens borrelen op als je denkt aan je toekomst waarin je je overgewicht hebt overwonnen?
Stap 3 : Wat biedt het negatieve gedrag je?
Er is een reden waarom ooit gestart bent met het het negatieve gedrag waar je nu zo graag vanaf wilt. Er is een reden waarom ons voorbeeldpersoon overgewicht heeft. En het is erg belangrijk om ook deze schaduwzijde onder de loep te nemen.
Wat biedt ongezond eten je? Het is slim om onderzoek te doen hier naar, wat anno 2019 echt appeltje eitje is om te doen. Want internet. Zo leer je dat vet en zoet eten je brein stimuleert om dopamine aan te maken. Een 'feel good' stofje van het brein. Je hersenen belonen je voor het negatieve gedrag. En dat voelt goed.
Welke pijn of verdriet probeer je weg te eten? Geeft je leven je nu te weinig voldoening? Is er oud zeer dat je wilt verbloemen? Wil je je zo graag goed voelen terwijl dat eigenlijk helemaal niet het geval is?
Door je vinger op de zere plek te leggen begrijp je beter waarom je het negatieve gedrag in stand wilt houden.
Neem altijd contact op met je huisarts als de drijfveer voor je negatieve gedrag het verbloemen van een trauma of iets dergelijks betreft. De huisarts kan je doorverwijzen naar de juiste professional om het trauma bij de kern aan te pakken.
Stap 4 : Wat hield je altijd tegen?
Je overgewicht is niet in een week tijd ontstaan. Je hebt door de jaren heen je lichaam langzaam aan zien veranderen. Je bent ten alle tijden bewust geweest van de verandering van je lichaam, of bij een verslaving een verandering in je handelen en denken.
Je kon toen stoppen. En dat heb je toen niet gedaan. Misschien liep je al in de zomer al te denken om je eetpatroon te veranderen. Maar je plande de verandering uit tot januari 2019.
Welke angsten komen op als je denkt aan het stoppen met ongezond eten? Of stoppen met roken? Of beginnen met sporten? Of je hart te volgen in plaats werk te doen waar je ongelukkig van wordt? Waarom heb je deze beslissing om beter te gaan leven zover naar voren geschoven?
Het antwoord? Angst.
Vraag jezelf af of deze angsten terecht zijn. Zijn ze aangetoond of zijn dit angsten die alleen leven in de donkere plekken van je gedachten? Het werkt waanzinnig ontnuchterend als je ontdekt dat de angsten die je voelt niet gegrond zijn. Dat ze niet echt bestaan.
Stap 5 : Doe onderzoek
Ik noemde het al in stap 3, maar ga bij stap 5 nog dieper onderzoek doen dan dat je al gedaan had. Bereid je goed voor. Lees literatuur over het onderwerp, bekijk YouTube video's of documentaires over overgewicht. Maak jezelf slimmer. Outsmart jezelf zeg maar.
Hoe meer je leert over je negatieve gedrag hoe meer grip je erop krijgt.
Daarnaast is er nog een groot voordeel dat kleeft aan de onderzoeksfase. We zeggen als coach weleens : 'Alles wat je aandacht geeft groeit.'. Door veel tijd te besteden aan het bestuderen van de gevolgen, oorzaken en redenen van je overgewicht ben je onbewust ook de infrastructuur van je hersenen aan het veranderen. Maar hierover later meer.
Stap 6 : Je bent niet alleen!
Zoek eens naar een goede Facebook Groep of meld je aan op de des betreffende Reddit. Lees en leer over ervaringen van anderen. Welke valkuilen kwamen zij tegen? Hoe hebben zij dat opgelost? Welke tips zijn er en welke van deze tips resoneren met je?
Je bent namelijk niet alleen en ook niet de eerste met dit probleem. Er zijn talloze mensen voor je geweest met overgewicht, er zijn nu nog talloze mensen met overgewicht en er zullen ook in de toekomst mensen met overgewicht zijn.
Vooral actieve fora kunnen een uitkomst bieden. Praat met mensen over je ervaringen, je angsten, je overwinningen en verliezen.
Gedeelde smart is halve smart.
Stap 7 : Bereid jezelf voor
Spring niet zomaar in het diepe. Als je de eerste zes stappen hebt doorlopen ben je al waanzinnig voorbereid. Maak een actieplan voor jezelf. Hoe ga je om met cravings? Hoe ga je de feel good stofjes op een duurzame manier compenseren? Ga niet als een malle naar de sportschool -want aanmaak endorfine- als je daar een gruwelijke hekel aan hebt. Heeft geen nut. Want je bent al druk bezig om van je overgewicht af te komen. Misschien dat jij jezelf juist kan belonen door een dagje sauna in te plannen.
Bedenk verschillende scenario's waarin je zou kunnen terugvallen. Bedenk wat je zou kunnen doen om niet in de valkuil te stappen. Welke oplossingen passen echt bij jou? Waar krijg jij een kick van? Wat zorgt ervoor dat je dat gevoel van beloning ontvangt van je hersenen?
Schrijf oplossingen op die voor jou werken. Niet oplossingen die voor anderen werken.
Stap 8 : Wees een beetje lief voor jezelf!
Veranderingen in ons (zelf)aangeleerde gedrag is erg lastig. Hoe komt dat? Dat heeft te maken met onze hersenen. Met onze synapsen om precies te zijn. Ik ben geen neuroloog dus helaas kan ik niet in detail hierop in gaan. Maar wel een beetje.
Onze hersenen bestaan uit miljarden zenuwverbindingen. Aan het einde van iedere zenuw zit een synaps. Zodra we iets nieuws leren of doen wordt een 'brokje informatie' geschoten van de ene synaps naar de andere. De eerste keer is dat nog wat onwennig, maar hoe vaker we deze verbinding aangaan, hoe sterker deze verbinding wordt. Het wordt een tweede natuur voor ons. Het worden patronen, tradities en gewoontes.
De kans is groot dat jouw negatieve gedrag diep verankerd ligt in je systeem. Dat het vele vette en zoete eten een gewoonte is waar je bijna niet meer over nadenkt.
En juist dat wil je gaan doorbreken. Alle voorgaande stappen hebben je al geholpen om een begin te maken van nieuwe verbindingen in je brein. Daarom dus ook: "Alles wat je aandacht geeft groeit.".
Wees niet boos op jezelf als het even niet lukt of als je terugvalt. Je bent, zelfs nu al met het lezen van dit artikel, al bezig met de verandering door te voeren die je wenst. Reflecteer en probeer gewoon weer op nieuw.
Frustratie kan een goede voedingsbodem zijn voor als je even in de fout bent gegaan. Denk maar eens aan peuters die leren lopen. En dus ook nieuwe verbindingen in hun brein aan het aanmaken zijn. Vallen en opstaan. Soms even huilen. Soms even een woede aanval. En soms ook momenten van succes. Ze horen er allemaal bij. En dat is ok.
Tot slot
Ga morgen nou niet meteen in het diepe springen. Begin morgen nou gewoon eens met stap 1. En daarna stap 2. Als je een duurzame verandering teweeg wilt brengen zal je er ook tijd in willen investeren. En die investering... dat ben je waard!
