Hersenletsel in de sport
Het is niet onbekend dat de sport voetbal al jarenlang wordt beoefend. Van klein tot groot traint meerdere malen per week en speelt wedstrijden. Goals worden op verschillende manieren gemaakt, maar ook een sprong in de lucht, een duel waar regelmatig ook de hoofden van spelers tegen elkaar aanbotsen, de bal die zo hard geschoten wordt en ook tegen het hoofd aan kan komen en waar je een hersenschudding mee kan oplopen en dan nog het koppen van de bal wat men nog vaak doet is ook wat bij voetbal plaatsvindt. En daar was een tijdje geleden aandacht voor. Voor de zoveelste keer. Is dat koppen van de bal nou wel zo verstandig om te doen en moeten we misschien toch niet dat koppen van de bal gaan vermijden? Artsen van het UMC uit Amsterdam trokken in oktober vorig jaar aan de bel en vroegen daar aandacht voor. Dit naar aanleiding van onderzoeken die uitwezen dat het koppen van de bal mogelijk hersenletsel kan veroorzaken, waaronder ook dementie op latere leeftijd. Vele honderden oud topvoetballers in binnen en buitenland schijnen te kampen met de hersenziekte CTE ( Chronische Traumatische Encefalopathie ). Het is niet de eerste keer dat er aan de bel getrokken wordt. Erik Matser, neuropsycholoog deed dit al in de jaren negentig.
Het is een onderwerp wat veel te lang onderbelicht bleef en steeds als er maar een beetje aandacht voor werd gevraagd door artsen, wetenschappers en familieleden van slachtoffers werd het onderwerp hersenletsel de kop ingedrukt. Men mocht er vooral niet over praten of beginnen over dit onderwerp en signalen aan de kaak stellen leek wel uit den boze, want vooral sportbonden wilden er liever niet aan. In hoeverre is dat dan weer schadelijk voor de voetbalcubs? Je wil als voetbalclub niet een term hersenletsel aan je hebben kleven. De KNVB zegt dat als je op de juiste manier de bal kopt dat je dan geen hersenletsel kan oplopen. Dat betwisten de artsen uit het AMC en gingen daarover in discussie met de KNVB. In het AMC zit sinds 2018 een speciale KNVB poli waarbij sporters terecht kunnen die klachten houden na een hersenschudding. Op die poli wordt er gewerkt aan herstel, maar er wordt ook onderzoek gedaan naar de verschillende vormen van hersenschuddingen en hoe uiten die klachten zich. Van de sport boksen en rugby kennen we de verhalen dat sporters die door de vele klappen op het hoofd die ze hebben moeten incasseren er hersenschade ontstond en op de langere termijn dementie veroorzaakte.
Toch zie je nu kleine stapjes die gezet worden om dit probleem hersenletsel, waaronder hersenschuddingen en CTE ( Chronische Traumatische Encefalopathie ) te onderzoeken en serieus te nemen. Zo zullen er bijvoorbeeld bij het WK in 2022 in Quatar "hersenletsel- spotters" op de tribune zitten. Hun taak is om hersenletsel te signaleren bij spelers. Teamartsen aan de zijlijn zien nog weleens hersenletsel over het hoofd. Het is immers druk aan zo'n zijlijn. Een hersenletsel-spotter kan dan van de tribune een waarschuwing geven aan de teamarts als er zich een voorval voordoet van hersenletsel. Er zullen ook mogelijkheden in de dug-out worden gecreëerd voor de teamartsen dat ze een situatie waarbij mogelijk hersenletsel, zoals bijvoorbeeld een hersenschudding optreedt ze terug kunnen kijken voor beoordeling. Hersenletsel-spotters zitten bij de sport American Football en ijshockey al jaren op de tribune.
Wat gebeurt er in je hersenen na een klap op je hoofd?
Waarom is men nu zo alert op het liever niet willen koppen met je hoofd bij de sport voetbal?
Uit onderzoek is gebleken dat het zogenaamde eiwit Tau die in de hersencellen wordt aangemaakt en de zenuwcellen met elkaar verbindt zorgt voor stabiliteit van de zenuwen en het transport van stoffen. Als dat door harde klappen verstoort wordt dan hoopt het eiwit zich op en verstoort de verbinding tussen de zenuwcellen.
Door die verstoorde verbinding worden er geen impulsen meer gegeven, waardoor het afsterven van hersencellen plaatsvindt. Dat uit zich in allerlei klachten, zoals invloed op onze denkprestaties, slechte concentratie, traagheid en je wordt vergeetachtig. Dit soort klachten merken we vaak pas als we ouder worden en kunnen zelfs dementie tot gevolg hebben. Miljoenen mensen worden jaarlijks getroffen door PCS ( Postcommotioneel Syndroom ), oftewel restschade na een hersenschudding. Als je die restschade niet op tijd in kaart brengt en behandeld zullen bepaalde klachten blijvend zijn. Op het moment dat een sporter hersenletsel oploopt tijdens een wedstrijd, dan voelen ze zich vaak even duizelig, hebben een paar dagen last van hoofdpijn en misselijkheid en gaan daarna toch weer door met trainen en wedstrijden spelen. De vraag is of dat dus wel verstandig is en of je die sporters niet veel langer moet begeleiden. Ik herken deze situatie bij mijn eigen zoon die na een val van een trap in eerste instantie een hersenschudding opliep en ook deze klachten had en heel veel braken, maar de klachten hielden aan en er was op dat moment geen begeleiding. Het moest vanzelf overgaan werd er toen gezegd door de huisarts. Totdat ik op eigen initatief een maand later aan een kinderarts uitlegde wat er aan de hand was en toen werd na een wachtlijst van 4 maanden pas een revalidatietraject opgestart. Het ongeluk gebeurde in april en in september was pas het eerste intakegesprek. Als ouder pleit ik dan ook voor eerdere begeleiding, maar ook eerder doorsturen bij signalering naar het ziekenhuis. Hij lag er voor een nachtje ter controle, maar ging niet door de ct scan, terwijl de huisarts dat wel voorstelde, gezien het aantal keren braken en versufd zijn. Ook was hij een aantal minuten buiten bewustzijn geweest. Het hele verhaal lees je in de blog onderaan deze post.
Waarom wordt men niet gehoord?
Maar waarom wordt men niet gehoord en duurt het zo lang voordat er pas actie wordt ondernomen? De onderzoeken in de jaren negentig kwamen ondanks dat Erik Matser, neuropsycholoog die onder meer bij de profclubs Chelsea en Swansea werkte en die in de USA en in Nederland de eerste was die hier aan de bel trok tegengehouden door sportbonden en er werd met die wetenschappelijke onderzoeken niks gedaan. Dick Swaab, neurobioloog en Nederlandse arts stond hem in die jaren bij. Zo merkte Dick Swaab al op dat men vaak niet in de gaten heeft dat een bal al een enorme snelheid heeft en met die snelheid dus op het hoofd van de speler terechtkomt. Ook het Albert Einstein College of Medicine in New York kwam met de onderzoeken tot dezelfde conclusie. Helaas hielden sportbonden dit jarenlang tegen. Het leidde in ieder geval niet tot de oplossing om PCS snel in kaart te brengen en als dat eerder was opgestart had men veel sporters al eerder kunnen begeleiden om hun klachten te verminderen. Toch kreeg Erik Matser vorig jaar gelijk van de UEFA. Koppen blijkt wel degelijk van invloed en de UEFA geeft aan dat kinderen minder zouden moeten koppen. Zo worden er in Schotland, Engeland en Noord-Ierland maatregelen genomen om kinderen onder de twaalf jaar bij de trainingen niet meer te laten koppen. En er moet meer aandacht worden besteed aan de nekspieren om die te versterken. Matser ging vorig jaar in gesprek met de FIFA om een voorstel te doen voor een onafhankelijk instituut voor sportneurologie op te richten. Dus niet eentje vanuit de FIFA zelf, maar onafhankelijk. De KNVB ziet dat op dat moment anders en vind dat kinderen juist op jonge leeftijd moeten leren koppen. Toch is het raar dat deze discussie steeds maar blijft, want bij andere sporten, zoals hockey, skieën, wielrennen worden al jaren helmen gedragen. Een voetbalkeeper zou eigenlijk ook beter een helm kunnen dragen. Onlangs schreef het NRC nog een nieuwsartikel over de hele zaak omtrent hersenletsel die opgelopen wordt in de sportwereld. Het NRC deed onderzoek naar de misstanden die hebben plaatsgevonden binnen de sportbonden, dat wetenschappers aan de kant werden gezet en vele schrijnende verhalen van familieleden van oud topsporters die te maken kregen met CTE.
Mijn ervaring
Als je mij als ouder van een kind wat ook op voetbal zit vraagt wat ik er nu van vindt dat je beter het koppen van de bal tijdens het voetballen zou kunnen vermijden dan zeg ik volmondig "Ja, vermijden!" Waarom ik dat zeg is omdat ik los van het feit dat ik zelf een zoon heb met PCS ( Postcommotioneel Syndroom ) en NAH (Niet Aangeboren Hersenletsel ) heeft het sowieso altijd al een ongezond iets vond. Je hoofd is nu eenmaal een kwetsbaar onderdeel van je lichaam en als ik weleens regelmatig op de velden en op televisie zag hoe hard het eraan toe ging in duels, koppen van de bal was er regelmatig sprake van een hersenschudding, maar ook een bal die keihard tegen een kind zijn hoofd kwam en die knockout ging. Er waren ook momenten waar ik wel eens dacht: " Moet je een kind al zo snel weer laten door voetballen na een klap tegen het hoofd?" Het is vaak even een natte spons in het gezicht en weer door.Misschien komt het omdat ik nu ook anders tegen hersenletsel aankijk. Even voor de duidelijkheid, onze zoon liep geen NAH op tijdens het voetballen, maar viel van een trap. In eerste instantie leek het een hersenschudding, maar de klachten hielden aan en werden erger. Voor de val van de trap zat hij op voetbal. Hij was er behoorlijk goed in en had enorm veel plezier. Tot het ongeluk plaatsvond van de val van de trap en hij een lange tijd niet kon voetballen. Toch keerde hij terug op de velden, maar door zijn NAH kon hij niet meer meekomen in het spel. Er vonden revalidatietrajecten plaats in revaldatiecentra's en ook daar kwam de voetbal ter sprake. Fysiotherapie moest hem helpen om weer soepeler in zijn bewegingen te worden en hij leerde weer om met prikkels om te gaan en om weer in teamverband te spelen. Maar we kregen ook een heel belangrijk advies mee naar huis en die is mij altijd bijgebleven. Je zoon mag geen bal meer krijgen tegen zijn hoofd en niet koppen. Toen had ik totdat de nieuwsberichten naar buiten kwamen over dit onderwerp nog nooit iets gelezen. Je stond er gewoon niet bij stil, maar het was zeker een aandachtspunt. Dus ja, ik begrijp dat die aandacht gevraagd wordt door artsen, wetenschappers en familieleden van slachtoffers. En die aandacht werd eigenlijk dertig jaar geleden hiervoor al gevraagd door neuropsycholoog Erik Matser. Wel vind ik het erg dat iets wat al in de jaren negentig opgemerkt is dat we nu in 2021 slechts enkele stappen verder zijn. In die zin kan ik mij de frustratie van Erik Matser goed voorstellen.Dus waarom moet het zo ontzettend lang duren, voordat men overtuigd raakt van het feit dat hersenletsel verstrekkende gevolgen kan hebben als je dat niet op tijd in kaart brengt en daar de begeleiding op zet. Met deze blog en ook mijn andere blog die je hieronder kunt lezen hoop ik als ouder ook dat ik een klein beetje kan meedragen om dit onderwerp onder de aandacht te brengen. Het is helaas nog veel te vaak, ach een hersenschudding, maar de vraag is waarom zijn er dan zoveel voorbeelden van mensen die jaarlijks een PCS oplopen? Ik denk dat een klap op het hoofd, hetzij door een bal, koppen tegen elkaar, een voetbalschoen die je hoofd raakt en ga zo maar door altijd serieus dan serieuzer moet worden gezien. Dus niet alleen natte spons in het gezicht en een slokje water, maar iemand in bescherming nemen en niet meer in het veld brengen. En ook minimaal een paar weken rust geven en geen trainingen, niks. Ik heb zoals ik het jullie al vertelde zelf van dichtbij meegemaakt wat PCS en NAH het leven van een kind, ouders en omgeving compleet veranderde. Ben je benieuwd naar het verhaal, lees dan onderstaande blog.
lees meer
Lees hier het ervaringsverhaal van een ouder van een kind met PCS en NAH.
Er is ook een mooi handboek voor kinderen en jongeren met NAH.
Titel: Ik hou nog steeds van appeltaart
Madeleine Bosch
Yoors blogger
Wil je meer blogs lezen?
Klik op de foto en je komt op mijn profiel.
Ik waardeer het als je een reactie achterlaat op mijn blogs.
Delen is lief!
