Meer vliegen, meer consumeren en meer vlees eten is misschien wel de beste remedie om de klimaatcrisis op te lossen. Laat de natuur de wereld maar weer overnemen van de mens, schrijft Ilja Leonard Pfeijffer.
In haar meest recente column voor NRC, getiteld ‘Ondergangsoptimisme’ verrast Carolina Trujillo haar vaste volgers, onder wie ik mijzelf schaar, met een onconventionele gedachte. Nadat ze met tot vervelens toe gerechtvaardigde vasthoudendheid week in week uit heeft gehamerd op de gevaren vande klimaatverandering, de onwenselijkheid van vleesconsumptie en de urgente noodzaak tot een drastische verandering van onze levensstijl, zegt ze op maandag 29 november jongstleden opeens dat ze de handdoek in de ring gooit. Ze citeert de klimaatwetenschapster Valérie Trouet: “I’m out.” Trouet had naar eigen zeggen genoeg gewaarschuwd voor de totale ontwrichting die de klimaatverandering zal veroorzaken, maar niemand wil kennelijk luisteren, dus heeft zij het punt bereikt waarop zij heeft geconcludeerd dat verder waarschuwen zinloos is geworden. Zoek het maar uit.

Trujillo sluit zich aan bij dit defaitisme. Maar dat is nog maar de helft van het onconventionele idee, want in de rest van haar column ontwikkelt zij de gedachte dat de conclusie dat de ondergang onafwendbaar is geworden reden kan zijn voor optimisme. “Extreme hitte, zeespiegelstijging en vernietiging van ecosystemen zal in haar vaart ook deze consumptiemaatschappij meenemen, ” schrijft zij. “Onze winkelcentra, vleesindustrieën en raffinaderijen: een paar goeie tornado’s of overstromingen en weg zijn ze. Hoe sneller onze predatorenbeschaving eraf ligt, hoe sneller de overgebleven natuur kan herstellen.

Extreme weerfenomenen zijn zo bezien niet de vijand, maar de remedie. Mijn enthousiasme over dit uitsterfoptimisme zorgt dat ik, na jaren aan de grond, vliegreizen weer overweeg.” Een van de grootste onrechtvaardigheden in onze aanpak van de klimaatcrisis tot nu toe is dat de verantwoordelijkheid wordt afgeschoven op individuele burgers, terwijl het systeem waarin grootvervuilers ongehinderd winsten kunnenmaximaliseren in stand wordt gehouden. Enerzijds is deze redenering kwetsbaar voor het verwijt dat zij een excuus creëert om zich aan elke vorm van verantwoordelijkheid voor de klimaatverandering te onttrekken, maar anderzijds heeft zij juist om deze reden mijn sympathie.

Een van de grootste onrechtvaardigheden in onze aanpak van de klimaatcrisis tot nu toe is dat de verantwoordelijkheid wordt afgeschoven op individuele burgers, die de plastic coating van papier afpulken om in hemelsnaam maar geen fouten te maken bij afvalscheiding, terwijl het systeem waarin grootvervuilers ongehinderd winsten kunnen maximaliseren in stand wordt gehouden. In deze situatie is het begrijpelijk dat je als individuele burger vroeg of laat het moment bereikt waarop je zegt: fuck that. Of woorden van gelijke strekking.

Het is duidelijk dat de huidige generatie politieke leiders niet in staat zal zijn om de klimaatcrisis op te lossen. Sinds we hebben besloten dat wij er in theorie iets aan zouden moeten doen, is het alleen maar erger geworden. Dit is een gevolg van onwil. In ons kapitalistische systeem zijn kortetermijnwinsten nu eenmaal vele malen belangrijker dan de leefbaarheid van onze planeet op lange termijn. Als het verbond van multinationals en leiders in de mondiale politiek weigert om de klimaatverandering serieus te nemen, dan zijn verdere waarschuwingen nutteloos en dan hebben we welgeteld twee mogelijkheden: ofwel we gaan met ons hoofd onder ons kussen liggen huilen tot de jongste dag, ofwel we gaan ons best doen om de apocalyps te bespoedigen en om zo snel mogelijk de ineenstorting te bewerkstelligen van het kapitalistische systeem dat de aarde verwoest. Zoals Macbeth zegt in scène 7 van het eerste bedrijf: “If it were done when ‘tis done, then ‘twere well / It were done quickly.”

Waarom we het klimaatprobleem niet (willen) begrijpen Carolina Trujillo betreurt in haar column dat zij geen naam heeft voor deze gedachte. “Het lukt me in het ondergangsoptimisme nog niet een term te vinden waarmee ik verwante zielen kan zoeken. Doomerism is al geclaimd door mensen die de ondergang als onafwendbaar zien, al verwelkomen doomers die ondergang niet.” Hierbij kan ik haar wellicht helpen. Het idee dat het wenselijk is om de ondergang van het systeem te bespoedigen, sluit aan bij theorieën uit de stroming van het ‘accelerationisme’. En dan bedoel ik niet de manier waarop sommige extreemrechtse theoretici deze term hebben gekaapt, maar het originele accelerationisme, zoals ontwikkeld door Gilles Deleuze, Félix Guattari en Mark Fisher. Deze stroming sluit aan bij Karl Marx, die zich een voorstander verklaarde van vrijhandel vanuit de gedachte dat dit de klassenstrijd zou verhevigen en de revolutie zou bespoedigen. Misschien ga ik wel accelerationist worden. Het is een bevrijdende gedachte. Ik kan mij er bijna op verheugen om eraan te gaan bijdragen dat het kapitalistische feestje volledig uit de hand loopt. Elke natuurramp kan ik dan gaan vieren als een persoonlijk succes. In ieder geval is dit scenario vele malen aanlokkelijker dan tegen beter weten in en steeds gedeprimeerder te blijven hopen op het miraculeuze moment van mondiale inkeer dat met zekerheid niet zal komen voordat het te laat is. Het iis immers al te laat. #klimaatprobleem #Extreme hitte, #zeespiegelstijging #vernietiging #ecosystemen #consumptiemaatschappij


Loading full article...