Terwijl links de strijd om de juiste woorden voerde, greep radicaal-rechts de macht

Zo ging het ook tijdens de recente discussies in ons land over het begrip ‘omvolking’. De term werd rond 2010 als Changement du peuple (‘volksverandering’) gemunt door de teruggetrokken levende Franse schrijver Renaud Camus, evolueerde tot Remplacement du peuple (‘volksvervanging’) en verspreidde zich als een lopend vuurtje door de westerse wereld. Camus ontwaarde een complot waarin het politieke establishment doelbewust de grenzen voor (moslim)migranten openzet in een poging de Franse natiestaat om zeep te helpen en te laten opgaan in een wezenloze unie van amorfe consumenten.


Opstand is een journalistieke verkenning van het illiberale moment en neemt de lezer mee op een reis door het Europa anno nu.
In zowel Europa als de Verenigde Staten kleuren zogeheten nationaalpopulistische bewegingen alweer enige tijd het politieke landschap. Gebruikmakend van de ontstane onrust over immigratie en verlies van identiteit, kwamen op tal van plaatsen populistische leiders aan de macht. De grote verkiezingswinst van Geert Wilders eind 2023 en de uitslag van de Europese verkiezingen laten zien dat dit moment allerminst voorbij is.

Tegelijk maskeert het populisme de bredere ambitie die achter deze beweging schuilgaat. Er is sprake van een contrarevolutie, gericht op de omverwerping van een links-liberale en ‘globalistische’ elite, die de westerse eigenheid zou ondermijnen.
Klassieke conservatieven, rechtse christenen, duistere etnonationalisten en allerhande complotdenkers trekken hierin zij aan zij op. Daarbij doet de Hongaarse hoofdstad Boedapest dienst als intellectuele broedplaats en als model. Viktor Orbán gaat voorop in de strijd voor het ‘eigene’ te midden van een moderniteit die dit uitholt. Maakt deze opstand kans van slagen, en zo ja, tegen welke prijs?

Marijn Kruk (1971) studeerde geschiedenis in Utrecht en politieke filosofie in Parijs. Hij was werkzaam als Frankrijkcorrespondent en deed verslag van de Arabische Lente in Noord-Afrika. Aansluitend was hij correspondent in Istanbul en maakte hij tal van reportagereizen door Europa. Hij schrijft voor onder andere De Groene Amsterdammer en NRC. Eerder publiceerde hij Parijs denkt, over het Franse intellectuele leven. #omvolking #extreemrechts

‘Een onmisbaar boek om het huidige politieke moment te begrijpen. En ook nog eens geweldig geschreven.’ Roxane van Iperen

‘Een reis langs de brandhaarden van een vermoeid continent. Een prachtig journalistiek, welhaast literair verslag dat onverwacht hoopvol stemt.’ Beatrice de Graaf

Loading full article...