Leijpark013

@leijpark013 · 15 Jul 2023

Follow Following

Leijpark013 Bruin zandoogje

Geschreven door Thierry P. Dinjens  ·
In het Leijpark leeft in de zomer een vlinder die bij vlindertellingen vaak als winnaar uit de bus komt. Bij de bosjes worden ze geteld en toch is het niet de talrijkste vlinder van ons land. Hoe zit dat precies?
Allereerst: We hebben het over het Bruin zandoogje. Bij vlindertellingen wordt er gezocht in allerlei gebieden: van tuin tot akker, van grasland tot park. Vooral in gebieden waar hoog gras staat, daar komt het Bruin zandoogje in groten getale voor; op een hectare kunnen soms wel duizend vlinders zitten. Maar: alleen daar. Koolwitjes komen overal voor en daarom zijn zij (meestal) de talrijkste vlinders.
Terug naar het Bruin zandoogje. Haar groene rupsen die maar zelden gezien worden, eten van allerlei grassoorten en gaan in de koude periode overwinteren in een graspol, om pas juni volgend jaar te verpoppen tot volwassen vlinder. Eenmaal als vlinder uit de cocon gekropen paren de vrouwtjes al op hun eerste dag. Seksuele voorlichting is er niet bij. De mannetjes stoten een geur af die voor de kersverse vrouwtjes onweerstaanbaar is. Deze geur is voor de neus van een mens nog het best te vergelijken met de muffe geur van een oude sigarendoos. Het is maar waar je opgewonden van wordt nietwaar?
De mannetjes verdedigen hun territorium fel. Andere mannetjes worden bevochten en vaak vergist een mannetje zich; hij valt net zo makkelijk dorre bruine bladeren aan waarvan hij vermoedt dat het een ander mannetje is. Voorkomen is beter dan genezen nietwaar?
En dan, als de vrouwtjes bevrucht zijn en eitjes bij zich dragen, beginnen zij merkwaardig gedrag te vertonen. Sommige vrouwtjes vliegen naar een grasstengel, landen erop en leggen bovenop de stengel een eitje. Dat is nog heel gewoon te noemen. Maar veel vrouwtjes pakken het anders aan. Zij vliegen boven het gebied vol hoge grassen en schieten hun eitjes lukraak het grasland in, in de hoop dat deze op een stengel of blad terechtkomen! Dat gebeurt soms ook, maar veel eitjes landen op de grond. Dat lijkt heel onverschillig toch?
Waarom ze dit doen is niet geheel duidelijk, maar het kan zo zijn dat de vlinders niet willen riskeren dat zij ergens tussen de hoge stengels landen en tijdens het leggen van de eieren zelf omringd worden door grasstengels waar ze een vijand moeilijk kunnen zien komen. Bovenop een stengel hebben de vlinders nog wel overzicht, maar ertussen veel minder. En lukraak schieten in een dichtbegroeid veld levert altijd wel iets op. Wellicht is dit ook de reden dat ze zo massaal vliegen op hetzelfde stuk grasland (zoals zalmen hun eitjes allemaal in hetzelfde stukje rivier leggen): grote aantallen maken meer kans om te overleven dan lukraak hier en daar een eitje. De realiteit leert ons dat het Bruin Zandoogje tot op de dag van vandaag een succesvolle soort is, dus haar strategie lijkt te werken.
De volwassen vlinders zijn dol op bloeiende distels en daarvan zijn er gelukkig genoeg in het Leijpark.
Het Bruin zandoogje, een vreemde snuiter met een geheel eigen wijze van haar kroost op de wereld zetten, maar zolang als het werkt, dan snijdt commentaar hierop geen hout.
Nu er weinig vlinders zijn (experts praten zelfs over een rampjaar) is het fraai dat Henk de Winter deze mooie vlinder voor de lens wist te toveren. Het Bruin zandoogje en onze Leijpark-fotograaf hebben wel wat overeen met elkaar; daar waar het Bruin zandoogje eitjes schiet, schiet Henk de Winter plaatjes. Laten we, van beide kanten, dit zo houden..