Leijpark013

@leijpark013 · 29 Mar 2023

Follow Following

Leijpark013 Elzenhaantje

Geschreven door Thierry P. Dinjens  ·

  ·
Soms lopen we door het Leijpark en boven ons ruisen de bladeren van de bomen. De populieren, de eiken, de beuken en de elzen langs het water. Het ruisen geeft ons een gevoel van rust, soms komt een oude herinnering boven en we zuchten eens. Daarboven heeft de wind goede vat op het bladerdek, hier beneden lopen we in de luwte, een lentezonnetje streelt onze huid en even zijn we in een oase van kalmte aanbeland.
Wat we dan vaak niet beseffen is het feit dat die bladeren voortdurend onder vuur liggen. Niet alleen door de gesel van de wind, maar bladeren zijn een geliefd kostje van allerlei insecten en hun larven. En al die insecten kennen eigen manieren om blad aan te vallen. Zo kennen we boorders, die zich een weg door het hout van een boom banen door het op te vreten. Als de boom daardoor een minder goede sapstroom heeft, krijgt ook het blad minder vocht binnen. We kennen de mineerders, die een zogeheten ‘mijn’ in het blad graven. Dit is een soort gang die recht of juist rond kan lopen en waarbij dat weefsel van het blad wordt opgevreten waar de plant haar reserves in bewaart.
Dan hebben we de zuigers, die aan (meestal aan de onderkant van) het blad zuigen, waardoor het blad allerlei vergroeiingen gaat vertonen.
We kennen de rollers (vlinders) wier rupsen de bladeren oprollen, om het blad vervolgens van binnenuit op te peuzelen.
En dan hebben we de insecten die voor het echte werk gaan: de skeletteerders. Zij vreten het bladmoes (alle weefsellagen tussen de nerven) weg waardoor we bladeren te zien krijgen die enkel nog maar uit nerven bestaan en uiteraard uiterst fragiel zijn geworden. Soms vinden we in de herfst ook zo’n blad, dat, als we het te ruw oppakken, onmiddellijk uit elkaar valt. Sommige mensen gebruiken dergelijke bladeren om kerstkaarten mee te verfraaien.
Een fraai voorbeeld van een skeletteerder is het Elzenhaantje. Een zwarte kever met een blauwe glans die het voorzien heeft op de bladeren van de zwarte els (makkelijk te herkennen aan haar zwarte katjes die op mini-dennenappels lijken). Haar larven vreten de bladeren dusdanig aan, tot er grote gaten in vallen en als ze de kans krijgen dan gaan ze door tot er niets meer rest. De volwassen kevers doen zich ondertussen tegoed aan jonge blaadjes die net uit de knop zijn gekomen. Een ramp voor de zwarte els zou je denken, maar dat hoeft niet zo te zijn. Een gezonde els maakt gewoon nieuw blad aan en dit nieuwe lover noemen we het Sint Janslot. Waarom? Lot is een andere naam voor scheut, knop en de datum waarop de aangevreten boom opnieuw in het blad komt is ongeveer rond 24 juni (de feestdag waarop katholieken van oudsher de geboorte van Johannes de Doper herdenken, Sint Jan dus). Als een els meerdere jaren achter elkaar overspoeld wordt met elzenhaantjes dan kan zij er wel last van krijgen en ziek worden.
De volgende keer waarop we in het park lopen en luisteren naar het ruisen der bladeren, weten we dat de kalmte enkel bij ons ligt. Daarboven is een strijdtoneel gaande dat zijn weerga niet kent. Gelukkig weten we nu ook dat herstel volgt. We hoeven er dus niet ons hoofd over te verliezen. Eén Sint Jan is meer dan voldoende.


#park #ezelhaantje