Leijpark013

@leijpark013 · 29 Sep 2023

Follow Following

Leijpark013 Heggenduizendknoop

#park #heggenduizendknoop
Geschreven door Thierry P. Dinjens  ·

Het Leijpark kent een grote verscheidenheid aan planten, met allemaal een unieke wijze van overleven. Tussen al die overleveraars bevinden zich ook zogeheten slingerplanten en met  één ervan
maken we vandaag nader kennis: de Heggenduizendknoop.
We kennen natuurlijk allemaal, tegen wil en dank, de alles vernietigende Japanse duizendknoop, maar dat is slechts een lid van een grote familie waartoe onze Heggenduizendknoop dus ook behoort. Zij is, in tegenstelling tot haar Aziatische destructieve neefje, een inheemse plant die zich optrekt en omhoog slingert langs (vaak stekelige) heggen. We noemen dergelijke slingerplanten ook wel  ‘sluiers’ omdat ze zich als een sluier over een andere plant heen draperen en deze deels aan het zicht onttrekken. De plant groeit slechts één jaar, maar kan toch een respectabele hoogte van twee meter bereiken. Om de één of andere reden wikkelt de stengel van de Heggenduizendknoop zich altijd rechtsom om de gastplant. Daar zal een reden voor zijn, maar we hebben nog veel raadsels op te lossen in onze flora.
De Heggenduizendknoop levert ons een kijkje op in ons landschap van honderden jaren terug. Wie nu naar onze weilanden kijkt, zal vooral veel prikkeldraad zien. Prikkeldraad legt men eenmalig aan en men heeft er verder weinig omkijken naar. Vroeger echter markeerde men ‘de eigen weide’ met de aanleg van een heg. Nu noemen we een dergelijk heg ‘arbeidsintensief qua onderhoud’ maar denk even terug aan vroeger tijden. De boeren plantten heggen aan langs de oevers van (grote) rivieren. Het water bracht vruchtbaar slib mee en na hoogwater bleef er immer wat in de heg hangen; hiermee werd het land bemest. De heg leverde hakhout op, voor de vervaardiging van allerlei gereedschappen en men stookte er de haard mee. Indien de boeren sleedoorn en meidoorn in de heggen verwerkten, leverde dit ook nog eens bessen op; een broodnodige bron aan vitamine C.
De heggen met hun stekels fungeerden als veekering. De koeien konden er niet door. Zodoende kon niemand het vee stelen en de dieren konden ook niet het water in sukkelen. En de heggen vormden duidelijke grenzen, voor andere veeboeren.
Een mooie bijkomstigheid was dat de heggen ook nog eens aantrekkelijk waren voor vogels om in te nestelen, voor insecten om beschutting in te zoeken en voor amfibieën om eronder, in de laag bladafval die in de herfst ontstond, te overwinteren. Een heg was derhalve een broedplaats aan leven en de Heggenduizendknoop lag daar als een sluier overheen. Toen heggen verboden werden, onder andere omdat meidoorns de fruitziekte perenvuur verspreidden en om de perenoogst te beschermen gerooid moesten worden, verdween ook een deel van de planten die zo afhankelijk waren van deze heggen en hagen; zo ook de Heggenduizendknoop. Het was een andere tijd waarin men dacht goed te doen. Maar waar je links goed doet, kan je rechts wel degelijk schade aanrichten.  
Het Leijpark echter kent geen perenoogst, geen prikkeldraad en geen agrarische belangen. Daar is enkel de vrije groei die telt. Het is dan ook hier dat we de Heggenduizendknoop terug vinden. De plant die een venstertje in de tijd opent, waarin wij het brandrood vee weer zien grazen langs de afgebakende waterkant, waar de spotvogel nestelt in de oude sleedoornheg, waar een zachte slingerplant een deel van ons verleden omsluiert, zoals zij dit nog immer doet. We kunnen niet alle schatten van het Leijpark aan u laten zien, doch af en toe mogen we wel een tipje van de sluier oplichten..