Leijpark013

@leijpark013 · 27 Jan 2023

Follow Following

Leijpark013 Zwanenmossel

Geschreven door Thierry P. Dinjens  

  
Wie aan het strand denkt, denkt aan schelpen. Daar spoelen de tweekleppige schelpen aan, al dan niet nog in een paartje bij elkaar en onze kinderen spelen er naar hartenlust mee. Nu is het zo dat we voor schelpen helemaal niet naar zee hoeven. Het zal u wellicht verbazen maar ook het Leijpark heeft schelpen. En, beter nog: de grootste van alle schelpdieren die ons land rijk is in zout en zoet water: de Zwanenmossel.
Deze zoetwatermossel kan wel twintig centimeter lang worden en is echt de krachtpatser onder de inheemse schelpen. De wederhelften van de mossel zitten zo stevig op elkaar dat het onmogelijk is om de schelp open te trekken zonder haar te breken.
De Zwanenmossel is een fascinerend dier dat we vrijwel nooit zien, omdat zij in de modderlaag van de vijvers leeft. Het is geweldig om haar aan te treffen, omdat dit betekent dat het water in de vijvers schoon is. Vervuild water? Dan geen aanwezigheid van de Zwanenmossel.
Haar leven is vrij eenvoudig: Ze heeft een zogeheten sifon (dit is een in- en uitstroombuis, vergelijkbaar met de sifon onder je wastafel) en deze gebruikt zij om water naar binnen te laten stromen, het te filteren zodat kleine voedseldeeltjes achterblijven en vervolgens pompt zij het water weer naar buiten. Door diezelfde sifon komt sperma van de mannetjesmosselen binnen dat zij vrij loslaten in het water. Aangezien het vrouwtje toch de hele dag niks anders doet dan water filteren, is de kans zeer groot dat zij het sperma binnenkrijgt. Echt veel minnespel komt er niet bij kijken, maar effectief is het wel. Een kwestie van mondje open en laat maar komen!
In de vrouwtjesmossel beginnen vervolgens kleine larven te groeien. Die larven willen zich op een gegeven moment gaan verspreiden en hebben daar een vernuftig trucje voor: Ze komen uit de Zwanenmossel tevoorschijn en haken zich vast aan voorbij zwemmende vissen. Deze vissen fungeren vervolgens als een soort watertaxi en brengen de kleine larven naar nieuwe wateren. De larven hebben overigens al piepkleine schelpjes en haken bij voorkeur vast in de kieuwen van vissen. Daar kan de vis hen namelijk maar lastig verwijderen. De vissen lijden hier wel een beetje onder, want de larven eten tijdens hun reis het bloed van de desbetreffende vis. De Zwanenmossel beschikt ook over kieuwen, zodat zij onder water kan ademen. De spieren van de mossel houden de schelpen op elkaar en zij beschikt over nog een belangrijke spier: de voet. Deze ziet eruit als een tong en de Zwanenmossel kan haar voet naar buiten stulpen; hiermee beweegt zij en graaft zij zich in, in de modderbodem van de vijver. Aan de binnenkant van de schelp zit parelmoer. Dit is een glad materiaal en als er een stukje zand de schelp binnenkomt, dan zal de Zwanenmossel (net als oesters dit doen) het korreltje bedekken met een dun laagje parelmoer. Zo ontstaan parels, die dus niet alleen in oesters voorkomen!
Nu kent de Zwanenmossel een unieke symbiose (samenwerking waar beide partijen profijt van hebben) met de bittervoorn. Deze kleine karperachtige vis legt haar eitjes in de schelp van de Zwanenmossel als deze bezig is met water filteren. Het mannetje van de vis laat zijn zaad (hom) los voor de schelp, de eitjes worden bevrucht en in de schelp ontwikkelen zij zich tot visbroed. De zeer kleine jonge visjes ontsnappen op een gegeven moment aan de Zwanenmossel die op haar beurt de volwassen bittervoorns gebruikt als taxi voor haar kroost. En ook de bittervoorn houdt van schoon helder water, dus de kans dat er bittervoorns aanwezig zijn in de vijvers van het Leijpark is aanwezig. Wij weten dat niet zeker, wellicht dat de vissers onder ons daar antwoord op kunnen geven. Hoe dan ook: het Leijpark blijft ons keer op keer verrassen. Wie weet wat er werkelijk allemaal leeft in, op, boven en onder water? Zodra wij er nota van nemen, delen we dit uiteraard met u. Ga eens kijken langs de oevers, wellicht vindt u ook schelpen van dit monster onder de schelpdieren. Overigens een vreedzaam monster dat niets ander doet dan het oh zo schone Leijpark nog schoner maken. Een betere bewoner is niet denkbaar.

#zwanenmossel #park