Yoors
Premium
En de winnaar is... een publieke zorg en een sterke overheid
Milton Friedman, de peetvader van het #neoliberalisme, werd deze week instemmend geciteerd. Door Naomi Klein (De shockdoctrine, De opkomst van het rampenkapitalisme ) nota bene, de peetmoeder van het anti-neoliberalisme: „Alleen een crisis zorgt voor echte verandering. Wanneer die crisis zich voordoet, zullen de maatregelen die getroffen worden afhangen van de ideeën die op dat moment rondslingeren.” Friedman heeft gelijk, zegt Klein. Alleen hoopt ze dat niet meer de economische ideeën van Friedman zélf zullen rondslingeren.
Dat hoop ik ook. Neem het aantal daklozen in Nederland. Hun aantal is de laatste tien jaar verdubbeld, naar veertigduizend. Dat is volkomen logisch in een land dat zorg en volkshuisvesting volgens de grillen van de marktwerking organiseert. Dat er een pandemie nodig was om de menselijke prijs van zulk beleid – daklozen op straat die iedereen, ook de rijken, kunnen besmetten – te laten zien, is cru.
De winsten van multinationals zijn immens geworden, onder meer door de verplaatsing van productiefaciliteiten naar lage lonen-landen als China. Maar nu zitten we allemaal, ook de rijken, met de gebakken peren, want er zijn nauwelijks nog fabrieken die mondkapjes kunnen maken in Europa.
Vlak voordat minister Bruins (Medische zorg en Sport) onwel werd, bleef hij tijdens het coronadebat de aloude lijn volgen: het kabinet gaat bedrijven in Nederland die nog mondkapjes hebben, zoals in de bouw, niet dwingen deze aan de zorg te doneren. Alleen vriendelijk verzoeken. Laissez-faire. Kleine overheid. Maar na felle interrupties door SP en GroenLinks gebeurde er iets opmerkelijks. Je zag Bruins denken: met vriendelijk verzoeken alleen kom je er inderdaad niet. En dus komt er een noodverordening, beloofde hij.
Alvast een punt voor Naomi Klein – via Milton Friedman – tegen Milton Friedman.
Een week geleden zag ik het nog somber in. Aanleiding was de eerste persconferentie over de coronacrisis. Ik zag een jolige Rutte die niks zei, behalve „we zijn een nuchter volk” en dat de overheid het niet kan oplossen en dat we geen handen meer schudden, waarna hij heel spontaan zelf die regel brak. „Sorry, haha, over, dat mag dus niet meer!”, VVD’de Rutte er nog achteraan.
Wat zat ik me op te vreten. Tijdens een serieuze pandemie geeft de Nederlandse premier de meest hallucinante persconferentie, kniesde ik. We zijn ten dode opgeschreven, want Rutte gaat niks doen omdat hij niet in een sterke overheid gelooft!
Praat mee met NRC
Onderaan dit artikel kunnen abonnees reageren. Hier leest u meer over reageren op NRC.nl .
Wat had ik het mis. Afgelopen maandag sprak de minister-president met rust, kennis en kunde het land toe. De dag erna kwam er een groot noodpakket aan maatregelen. Ook internationaal beweegt het. De EU heeft haar ultrastrenge begrotingsregels laten varen. Een trendbreuk: als de politieke wil er is, gaan overal de neoliberale dogma’s makkelijk overboord, zo blijkt.
Geheel volgens de hoop van Naomi Klein, zijn er ook alvast twee winnaars van de coronacrisis. De eerste winnaar is een publieke, toegankelijke zorg, gerund door een sterke overheid. Landen als Nederland (maar vooral Trumps Amerika) die hun zorgstelsel hebben afgeknepen met de dogma’s van efficiëntie, lage kosten en marktwerking, lopen tegen de lamp. Vanwege het gebrek aan voorraden, intensive care-units en coronatestkits en vanwege onderbetaalde, overwerkte verpleegkundigen. De les: zorg moet je niet aan de markt overlaten.
De tweede winnaar is de kracht van deskundigheid en kalme politiek. Met zijn serieuze speech en duidelijke, op wetenschap gestoelde maatregelen won Rutte de verkiezingen van 2021. Een enorm contrast met Trump, die elke dag zijn dagkoers over de ernst van corona wijzigt. Of Wilders die insinueert dat Rutte bewust mensen laat doodgaan. Of Baudet die met vage websites in de hand de voortschrijdende wetenschappelijke kennis over corona in twijfel trekt. Heel mooi. Laat ze zichzelf maar het electorale graf in schreeuwen. Want ook boze witte mannen dorsten geen labiele rechtspopulisten tijdens een pandemie.
Dat hoop ik ook. Neem het aantal daklozen in Nederland. Hun aantal is de laatste tien jaar verdubbeld, naar veertigduizend. Dat is volkomen logisch in een land dat zorg en volkshuisvesting volgens de grillen van de marktwerking organiseert. Dat er een pandemie nodig was om de menselijke prijs van zulk beleid – daklozen op straat die iedereen, ook de rijken, kunnen besmetten – te laten zien, is cru.
De winsten van multinationals zijn immens geworden, onder meer door de verplaatsing van productiefaciliteiten naar lage lonen-landen als China. Maar nu zitten we allemaal, ook de rijken, met de gebakken peren, want er zijn nauwelijks nog fabrieken die mondkapjes kunnen maken in Europa.
Vlak voordat minister Bruins (Medische zorg en Sport) onwel werd, bleef hij tijdens het coronadebat de aloude lijn volgen: het kabinet gaat bedrijven in Nederland die nog mondkapjes hebben, zoals in de bouw, niet dwingen deze aan de zorg te doneren. Alleen vriendelijk verzoeken. Laissez-faire. Kleine overheid. Maar na felle interrupties door SP en GroenLinks gebeurde er iets opmerkelijks. Je zag Bruins denken: met vriendelijk verzoeken alleen kom je er inderdaad niet. En dus komt er een noodverordening, beloofde hij.
Alvast een punt voor Naomi Klein – via Milton Friedman – tegen Milton Friedman.
Een week geleden zag ik het nog somber in. Aanleiding was de eerste persconferentie over de coronacrisis. Ik zag een jolige Rutte die niks zei, behalve „we zijn een nuchter volk” en dat de overheid het niet kan oplossen en dat we geen handen meer schudden, waarna hij heel spontaan zelf die regel brak. „Sorry, haha, over, dat mag dus niet meer!”, VVD’de Rutte er nog achteraan.
Wat zat ik me op te vreten. Tijdens een serieuze pandemie geeft de Nederlandse premier de meest hallucinante persconferentie, kniesde ik. We zijn ten dode opgeschreven, want Rutte gaat niks doen omdat hij niet in een sterke overheid gelooft!
Praat mee met NRC
Onderaan dit artikel kunnen abonnees reageren. Hier leest u meer over reageren op NRC.nl .
Wat had ik het mis. Afgelopen maandag sprak de minister-president met rust, kennis en kunde het land toe. De dag erna kwam er een groot noodpakket aan maatregelen. Ook internationaal beweegt het. De EU heeft haar ultrastrenge begrotingsregels laten varen. Een trendbreuk: als de politieke wil er is, gaan overal de neoliberale dogma’s makkelijk overboord, zo blijkt.
Geheel volgens de hoop van Naomi Klein, zijn er ook alvast twee winnaars van de coronacrisis. De eerste winnaar is een publieke, toegankelijke zorg, gerund door een sterke overheid. Landen als Nederland (maar vooral Trumps Amerika) die hun zorgstelsel hebben afgeknepen met de dogma’s van efficiëntie, lage kosten en marktwerking, lopen tegen de lamp. Vanwege het gebrek aan voorraden, intensive care-units en coronatestkits en vanwege onderbetaalde, overwerkte verpleegkundigen. De les: zorg moet je niet aan de markt overlaten.
De tweede winnaar is de kracht van deskundigheid en kalme politiek. Met zijn serieuze speech en duidelijke, op wetenschap gestoelde maatregelen won Rutte de verkiezingen van 2021. Een enorm contrast met Trump, die elke dag zijn dagkoers over de ernst van corona wijzigt. Of Wilders die insinueert dat Rutte bewust mensen laat doodgaan. Of Baudet die met vage websites in de hand de voortschrijdende wetenschappelijke kennis over corona in twijfel trekt. Heel mooi. Laat ze zichzelf maar het electorale graf in schreeuwen. Want ook boze witte mannen dorsten geen labiele rechtspopulisten tijdens een pandemie.
2
- Report this post
