Niet minder maar meer boeren!

Nederland telt circa 110 miljoen kippen, 13 miljoen varkens en 2 miljoen koeien. Samen vormen die een kolossale poep- en pis fabriek. En daar wringt ’m de schoen: uitwerpselen wemelen van de stikstofverbindingen. De bekendste ervan is NH3 of ammoniak.

Stikstofverbindingen zijn echter uit meer bronnen afkomstig. Bovendien zijn de schadelijke effecten ervan veel lokaler van aard – sterker nog: stikstofverbindingen kunnen op bepaalde plekken zelfs heel welkom zijn. Dit maakt stikstofbeleid tot een beleidsmatige nachtmerrie. Het probleem gemakkelijk te omschrijven. De Nederlandse economie is in verhouding tot het beschikbare grondgebied erg groot. Daarom zijn we in de verste verte niet bij machte in onze eigen grondstoffen te voorzien, en importeren we jaar in jaar uit enorme hoeveelheden steenkool, gas, olie en diervoedingsproducten.

Nederland exporteerde in 2021 voor ruim 75 miljard euro aan voedsel naar vooral Duitsland en andere nabije landen (dit is inclusief alles wat via de Rotterdamse haven aan voedsel en landbouwproducten binnenkomt wordt doorgevoerd naar andere landen). Daarmee is Nederland al jaren de tweede voedselexporteur ter wereld, na de VS.

Toch heeft dat niet de impact op onze economie die je zou verwachten. Volgens het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) vormde de primaire landbouw in 2019 1,4 procent van het bruto binnenlands product.

Het grootste deel van deze omzet komt niet voor rekening van de vleesproductie- en export. Zo vertegenwoordigt de jaarlijkse export van varkensvlees circa 2,6 miljard euro volgens de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV).
Dat klinkt een stuk minder indrukwekkend. Zijn zulke relatieve grijpstuivers alle milieuoverlast waard?

Het punt is dat Nederland 162 zogenoemde Natura 2000-gebieden telt, gebieden die zijn aangewezen onder de Europese ‘vogelrichtlijn’ en de ‘habitatrichtlijn’. Dit zijn beleidsinstrumenten om de biodiversiteit te beschermen, de variatie aan planten en dieren binnen een landschap. Daarbij gaat het om habitats die vanuit Europees oogpunt bescherming nodig hebben.
En laten nu juist deze gebieden allergisch zijn voor stikstof. Want stikstof bevordert weliswaar de groei van bepaalde planten, maar die zullen minder stikstof minnende soorten overwoekeren en uitroeien. Daarnaast veroorzaken stikstofverbindingen bodemverzuring, die volgens onderzoek kan leiden tot kalkgebrek in bijvoorbeeld vogels.
Veeteelt in de buurt van Natura 2000-gebieden zoals de Veluwe is daarom problematisch.