Mijn zoon van 10 jaar heeft last van tics.
Hij knijpt bijvoorbeeld met zijn ogen, frummelt met zijn handen, maakt keelgeluidjes, snuift met zijn neus, wiebelt en doet. Mensen vinden dit regelmatig erg vervelend, en dat is best sneu.
Maar wat zijn nou tics? Ik probeer hieronder als moeder van een kind met tics (dus als leek en niet als medisch onderlegd expert!) wat helderheid te scheppen.
Tics, je kunt er niets aan doen!
Een tic is een plotseling optredende, korte en schokachtige beweging van bijvoorbeeld de ogen, of handen, of een plotseling geluid bijvoorbeeld een keelklank, het schrapen van de keel of kuchen. En soms is het ook een cognitieve tic, het kind leest achterstevoren, telt de traptreden etc.
Belangrijk is dat zowel de ouder als het kind en de omgeving van het kind duidelijk weet dat dit geen negatief gedrag of aandachttrekkerij is. Het kind kan er niets aan doen.
Tics horen bij het betreffende kind en het kan er niet zomaar mee stoppen, net zomin als iemand kan stoppen met ademhalen of zijn hart kan laten stoppen met kloppen.
Tics kunnen tijdelijk verergeren door stressvolle situaties of vermoeidheid en ze kunnen ook soms zomaar even weg zijn.
Gaat het over?
Meestal gaat het over naarmate een kind ouder wordt, als het goed is wordt het langzaam minder en stopt het dan. Dit is echter niet altijd zo.
Kan je er wat aan doen?
Er bestaan verschillende therapiën om een kind te helpen omgaan met zijn of haar tics. Ook is het mogelijk om er medicijnen voor te krijgen. De vraag is of je dit wilt. Zijn de tics hinderlijk voor je kind, ga dan op zoek naar hulp, de huisarts kan je kind doorverwijzen voor onderzoek en als het echt nodig is, kan het kind geholpen worden.
Staat het hebben van tics op zichzelf?
Een lastige vraag. Niet altijd. Kinderen met tics hebben in veel voorkomende gevallen ook AD(H)D of ASS (een autisme-spectrum stoornis) of soms zelfs allebei.
Kan een kind er echt helemaal niets aan doen?
Nee, niet aan het hebben van tics, tics komen vanuit de hersenen en het hebben ervan wordt niet door het kind zelf bestuurd. Het lijkt wel alsof het hebben van tics overerfelijk kan zijn. Soms kunnen kinderen wel enige controle uitoefenen over hun tics, als ze deze van tevoren kunnen voelen aankomen. In dat geval kunnen ze een poging doen om ze tijdelijke te onderdrukken.
Soms kan je een kind ook bewust maken van de tic die het kind op dat moment heeft, en hem of haar vragen daarmee te stoppen. Af en toe lukt dat, maar helemaal stoppen zal het niet zijn, in de meeste gevallen zal een andere tic dan de kop opsteken (het verleggen van een tic). Er bestaan therapiën die het kind leren een tic bewust te verleggen naar een andere tic. Dit kan voor een kind handig zijn, omdat de ene tic nu eenmaal zichtbaarder, aanweziger of vervelender is voor de omgeving of voor het kind zelf dan de andere.
Wij hebben er bij onze zoon voor gekozen om hem er zo min mogelijk op te wijzen, alleen als het inderdaad hinderlijk is, dan beschrijven we de tic aan hem en vragen hem om met dat betreffende gedrag te stoppen. Dat lukt hem vrijwel altijd, maar hij krijgt er dan een andere tic voor terug.
Het heeft geen nut om zomaar in het wilde weg te roepen, stop daar eens mee, hij weet zelf niet dat hij op dat moment een tic heeft en vraagt zich dan wellicht zelfs af: waarmee? Met ademhalen? Met zitten? Met lezen/computeren of wat hij ook aan het doen is?
Hem is nu wel aangeleerd door de kinderpsychiater dat hij gewoon tegen mensen mag zeggen: die tics? die horen bij me, ik kan er niet mee stoppen. Net zoals jij niet kan stoppen met ademhalen.
Hetfeit dat ie dat tegen mensen kan zeggen gaf hem direct een stuk opluchting en rust, dat was echt goed te zien en ook een erg fijn gevoel voor ons als ouders. Want tics of geen tics, het blijft toch altijd je kind en die wil je gelukkig zien!
Een goede site voor kinderen die hier meer over willen weten: www.brainwiki.nl/
Een goede site voor ouders die hier meer over willen weten: http://www.kenniscentrum-kjp.nl/ouders/Overzicht-1
