Ode aan de paardenbloem
De paardenbloem is een overblijvende, kruidachtige plant uit de composietenfamilie (Asteraceae). De plant is vooral bekend door haar felgele bloemhoofdjes in het voorjaar en de karakteristieke pluizenbollen die ontstaan na de bloei, waarvan de zaadjes door de wind worden verspreid. De paardenbloem heeft een rozet van grote, veerdelige bladeren die iets behaard of kaal kunnen zijn. Uit het rozet ontspringt een holle, gladde, bladloze stengel met aan het uiteinde één bloemhoofdje bestaande uit honderden gele lintbloemen.
Oorspronkelijk komt de paardenbloem uit Europa, Azië en Afrika, maar door de mens is de plant wereldwijd verspreid. De paardenbloem groeit op vrijwel alle soorten bodems: van graslanden en bermen tot tuinen en stoepvoegen. De bloei vindt vooral plaats van eind maart tot half mei, maar op sommige plekken bloeit de plant bijna het hele jaar door.
Paardenbloemen zijn een belangrijke voedselbron voor tal van insecten, waaronder honingbijen, wilde bijen, dagvlinders (zoals atalanta, kleine vos, citroenvlinder, dagpauwoog), zweefvliegen, lieveheersbeestjes en kevers. De diepe penwortel zorgt voor beluchting van de bodem en maakt mineralen uit diepere lagen beschikbaar voor andere planten.
De bladeren, bloemen en wortels zijn eetbaar. Ze worden verwerkt in salades, siropen, jam en zelfs in traditionele dranken zoals de Engelse 'dandelion and burdock'. De plant bevat veel vezels, vitamines en mineralen, en meer vezels dan bijvoorbeeld sla of spinazie.
De paardenbloem staat bekend om haar bitterstoffen, die de spijsvertering stimuleren en eetlust opwekken. In de natuurgeneeskunde wordt de plant gebruikt bij lever- en galproblemen, nier- en galkwalen, diabetes, ontstekingen en als vochtafdrijvend middel. Het melksap van de plant wordt traditioneel gebruikt tegen puistjes en wratten. De wortel bevat inuline, een vezel die gunstig is voor de darmflora en de bloedsuikerspiegel kan verlagen. Dieren zoals koeien, schapen, geiten, konijnen en cavia’s eten graag paardenbloem vanwege de gezondheidsbevorderende werking.
In de Sovjet-Unie werd de Russische paardenbloem zelfs geteeld voor de productie van rubber, hoewel dit werd verdrongen door synthetisch rubber. De paardenbloem wordt soms gezien als symbool voor gematigdheid en in het christendom voor rouw. De bloem vertegenwoordigt volgens folklore de zon (gele bloem), de maan (pluizenbol) en de sterren (verspreide zaadjes). Kinderen (en volwassenen) blazen graag de pluizenbollen weg om een wens te doen.
Kortpm: De paardenbloem is een veelzijdige, algemeen voorkomende plant die een belangrijke rol speelt in de natuur, de keuken en de kruidengeneeskunde. Elk deel van de plant is bruikbaar, en de paardenbloem draagt bij aan biodiversiteit, bodemgezondheid en het welzijn van mens en dier.
#natuur #paardenbloem
