ROEMENIË, 1994-GHEJA Bezoek aan de psyhiatrische instelling...
Eerst wil ik benadrukken dat sommige foto's als schokkend kunnen worden ervaren... Ik kies er toch bewust voor mijn ervaring met jullie te delen zoals het was en hoe ik het heb ervaren. De Foto's vertellen op zichzelf al hun eigen verhaal over de schrijnende toestand waarin de Patiënten leefden.
Ik neem je even mee terug naar 1994 in het o zo prachtige land Roemenië !! Een land met prachtige natuur, vele gastvrije mensen maar destijds ook een land van veel corruptie en veel schrijnende situaties met de naweeën uit het Nicolae Ceaușescu tijdperk.
Op 3 Km ongeveer van Ludus (waar we onze overnachtingsplaats hadden tijdens de doorreis.), zat verstopt achter een groot gesloten hek in Gheja deze psychiatrische instelling.
In 1990, een jaar na de revolutie, ontdekte men de psychiatrische instelling in Gheja, waar veel werk aan de winkel was. De Bouworde(waarbij ik ook vrijwilligerswerk verrichte) ging ter plaatse om de situatie te bekijken. En hun steentje bij te dragen in deze schrijnende situatie. De bewoners waren er zeer slecht aan toe.
Psychiatrische instellingen waren in Roemenië afhankelijk van een algemeen ziekenhuis. Het probleem was dat er te weinig geld was om de ziekenhuizen draaiende te houden, en daarvan was de psychiatrie het eerste slachtoffer. Voeg daarbij de houding van het vroegere regime tegenover geesteszieken, die er vooral op gericht was om hen zo veel mogelijk buiten de maatschappij te houden, en het is niet moeilijk om te begrijpen dat het lot van een psychiatrisch patiënt in Roemenië niet meteen benijdenswaardig is. Vreemd genoeg was Gheja voor de revolutie één van de weinige instellingen waar een geëngageerde psychiater aan het werk was. De psychiater werd echter, in de verwarring van het post-revolutionaire regime, aan de kant geschoven.
“Het enige wat daar gebeurde was slapen, slapen en voor de rest rond de tafels van de eetkamer zitten niksen.” Zelfs aan de hoogstnoodzakelijke verzorging ontbrak het , activiteiten werden niet voorzien. Enkele van de‘betere’ patiënten werden wel ingezet door het verplegend personeel, maar dat was vooral om de onderbezetting te helpen tegengaan." Met eigen ogen deze schrijnende situatie te zien was een echte schok, en is op mijn netvlies gebrand.
De periodes dat we in Roemenië verbleven gingen wij daar elke keer op bezoek. Met enkele van de patiënten , die nog iets wat besef hadden bouwde je toch iets van een band op. Deze wisten je donders goed te herkennen wanneer je er weer langs ging. ze straalden in hun eigen wereldje van mensonwaardig ellende.
1994 als jonge knul van 17 stapte ik voor het eerst hun wereld binnen. Freddy Staelens / Priester - Salesiaan van Don Bosco en tevens een neef van mijn vader was de groepsleider. Hij vroeg me of ik het aandurfde de stap te zetten.
Zelf was hij er in 1991 ook al aan het werk geweest en hem kenden ze daar al. Maar ik wou de stap wel zetten.
Aan gemeld bij aankomst gingen de heken open en reden we de laan op omhoog naar de Psychiatrie. Ik geef toe dat ik met klamme handjes in de bus zat en het nogal spannend vond wat ik zou aantreffen na de verhalen van Freddy. We werden opgewacht bij de deur door Andrei Schroff die daar werkte en ons vervolgens naar binnen begeleide door de witte deuren die ook op de foto te zien zijn.




Bij het uitstappen uit de bus, hoorde ik geroep achter me vandaan komen. Ik wierp een blik richting dat geluid en wat ik zag was dit: (Later in de Belgische krant werd er een artikel gepubliceerd met ook dit raam zowat identiek hoe ik deze met mijn eerst aanblik aanschouwde.)


Onwennig zwaaiden we even naar ze en volgden Andrei naar binnen. De deur ging open en een onbeschrijfelijke lucht van ammoniak vloog recht je gezicht in. Stront, Urine ... op de gekste plekken trof je het aan. Sommige bewoners liepen er vrij rond, en andere waren compleet afgesloten in een kamertje of afdeling.
Sommigen kwamen op je af en vroegen je om geld of om sigaretten. sloegen een arm om je heen en waren immers heel blij iemand te zien. Ook was er 1 persoon bij, niet te groot bol kalend manntje die met zijn kale hoof in je buik ging wrijven en steeds maar vroeg om Bani , Bani , Bani (Geld dus in het roemeens) Hoe erg ook probeerde je ze toch wat van je af te houden, de hygiëne was niet bepaalt fris te noemen. De kleding zag er niet uit , als ze uberhoud al wat normaal om het lijf hadden. Om een indruk te geven volgen nu een aantal foto's . Zoals ik al eerder aangaf kies ik er bewust voor het te delen zoals ik het ook heb aanschouwd.
De eerste foto is van een slaapzaal waar de patiënten hun plekje hadden gevolgd door het toilet daar.
De 3de foto is een Patiënt opgesloten in zijn kamertje. Even voor de foto werd gemaakt stond hij nog op de kop rechtop in zijn bed.



Na de rondleiding binnen kwamen we in een zaaltje waar we even wat konden drinken en bijpraten over de indrukken wat we daar net hadden opgevangen. Freddy en nog iemand uit de groep hadden er in 1991 werk verricht onder andere wasbakken en sanitaire voorzieningen geplaatst. In 1994 was daar weinig of niets meer van over. Puur omdat de patiënten alles alweer hadden gesloopt. Eigenlijk was het water naar de zee brengen dus.
Ik zal die kans om dat tijdperk in een post communistisch land nooit vergeten. Het heeft een zeer diepe indruk op mij nagelaten, en heeft er mee toe bijgedragen dat ik, ondanks dat ik het goed heb, toch zo sober mogelijk probeer te leven.
Geert Peeters
Ik heb het hier al eerder gezegd "het mens-dom en het dieren-rijk"
Deze impressie zal je nooit loslaten, wel jammer dat je totaal geen contact meer hebt, maar vrees dat het vandaag de dag niet beter gesteld is :-(