13 februari is de nieuwe donorwet door de Nederlandse eerste kamer goedgekeurd. In België kennen wij al langer een opt-out systeem en wordt dit gezien als vanzelfsprekend. Toch reageert men in Nederland totaal anders. Zelf, ben ik het eens met deze wet. Maar ik merk ook dat er verwarring heerst over de inhoud en invloed van deze wet. Wat betekent een opt-out systeem?
Dit is niet de eerste keer dat in Nederland een opt-out systeem is voorgesteld, wel de eerste keer dat hij door de tweede kamer komt en nu ook de eerste. Er wordt sinds 1995 over dit systeem gediscussieerd. Aanleiding is dat landen met een opt-out systeem over het algemeen meer orgaandonoren hebben dan landen met een opt-in systeem.
Dit zijn cijfers van Eurotransplant. Deze landen werken samen om te zorgen dat beschikbare organen zo goed mogelijk terecht komen. Duitsland en Luxemburg doen het zo te zien slechter dan gemiddeld. Ook zij hebben een opt-in systeem. België heeft al ruim 30 jaar een opt-out systeem. Zoals je ziet zijn er per miljoen mensen meer orgaandonoren per jaar; bijna het dubbele ten opzichte van Nederland. Dit zijn niet de mensen die zich inschrijven overigens; dit zijn enkel de mensen die onder juiste omstandigheden sterven die hun organen doneren. De kans is immers groot dat ook iemand die zich als donor inschrijft, niet geschikt is (vanwege de manier van overlijden).
Zijn deze cijfers uit 2015 representatief? Op dit moment wel; in België waren er in 2017 in totaal 348 mensen wiens organen voor donatie gebruikt konden en mochten worden. In Nederland waren dat er, in totaal, 244. Datzelfde jaar stierven er 150 mensen in Nederland op de wachtlijst. Je zou je kunnen afvragen of dat niet was gebeurd met een opt-out systeem. Nu krijgt Nederland wel organen van België, maar houd in het achterhoofd dat de Belgen voorrang hebben op een orgaan, omdat hun land meer organen levert. Er wordt ook gekeken naar waar het beschikbare orgaan zich bevindt, dus iemand uit dezelfde regio als de overleden persoon krijgt ook voorrang. Maar stel dat er een Duits orgaan beschikbaar was, en de 2 kandidaten even oud zijn en allebei een perfecte match... de ene een Belg, de ander een Nederlander... dan krijgt de Belg het orgaan. Dit is om de deelnemende landen te garanderen dat er meer voordeel dan nadeel is aan meedoen. Anders zouden de Belgen natuurlijk wel gek moeten zijn om met de Nederlanders en Duitsers samen te werken.
Kroatië is het braafste kind van de klas, zij hebben er bijna 40 per miljoen. Hoe dit komt kan je lezen in dit artikel; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3610255/.
Wie krijgt mijn orgaan?
Ik hoor ook dat mensen graag zouden willen kiezen naar wie hun organen gaan. Dat gaat helaas niet. Tijdens het leven kan je een nier afstaan aan een dierbare, maar je hebt geen invloed naar wie jouw hart gaat. Maar naar wie gaat het dan?
Een deel van het algoritme heb ik al uitgelegd. Er staat een computer in Leiden die voor alle Eurotransplant landen berekent naar wie de organen gaan. Eerst wordt er gekeken naar de bloedgroep, dan naar hoe goed de match is (kinderen krijgen hier dubbele punten). Slechts enkelen zullen een 100% match krijgen. Er worden punten gegeven voor hoe dringend iemand het nodig heeft (dus mensen "boven aan de wachtlijst"). Dan punten voor hoe dichtbij men woont en of het land een land is dat veel levert. Degene met de meeste punten "wint" het orgaan. Het is belangrijk dat die ontvanger binnen 1,5 uur in het ziekenhuis is zodra het bekend is. Een orgaan is buiten het lichaam namelijk slechts enkele uren houdbaar.
Deel 2 van "wie krijgt mijn orgaan?". Mensen komen in aanmerking voor een orgaan als zij aan bepaalde eisen voldoen. We willen natuurlijk wel dat het zin heeft om al die moeite te doen. Dus moet iemand zich bewijzen; iemand die een long wilt moet minstens 6 maanden gestopt zijn met roken, als diegene roker was. Indien diegene minder dan 6 maanden gestopt is, wordt die niet op de wachtlijst gezet. Diegene komt dus niet in de computer en kan jouw eventuele long dus niet krijgen.
Ander voorbeeld; een minderjarig meisje neemt een overdosis paracetamols. Ze zal snel sterven aan leverfalen tenzij er tijdig ingegrepen wordt. Dit betekent dat er eerst meerdere mensen worden opgebeld om binnen een uur aan genoeg antidotum te komen. Mislukt dit, dan kan er eventueel een lever worden gegeven. Gezien het feit dat diegene bovenaan de lijst moet staan om überhaupt op tijd een lever te regelen is er wel een voorwaarde. Dit meisje moet hebben laten zien dat zij niet echt dood wilde of dat zij spijt van deze poging heeft. Bijvoorbeeld door gelijk de hulplijn te bellen. We willen immers geen kostbare lever kwijt zijn om vervolgens alsnog dit meisje kwijt te zijn. Dan redden we liever iemand anders.
Dat brengt mij op "waarom kan ik niet kiezen?", omdat een orgaantransplantatie acuut nodig kan zijn. Er is niet altijd genoeg tijd om een uitgebreidde backgroundcheck te doen.
Helaas zijn er ook redenen waar de patiënt weinig aan kan doen. Als een persoon last heeft van bijkomende ziekten die de kans op een gunstige uitkomst ernstig verminderen... wel, ook dan wordt het orgaan te kostbaar gevonden om aan diegene te schenken. Diegene kan nog zo goed zijn/haar best doen om gezond te leven. Diegene komt niet op de wachtlijst.
Gelukkig kan je wel kiezen;
Of je donor wordt of niet. Dat verandert niet. Je mocht kiezen, mag kiezen en mag altijd wijzigen. Ondanks alles blijft het fijn als je meldt wat jouw keuze is, ongeacht welke het is. Ook voor artsen is het een moeilijke vraag. Zo'n vraag stellen aan mensen die je net slechts nieuws hebt moeten vertellen... dat is niet niks. Het is toch fijn om te weten wat de overledene nou echt wilt, direct vanuit een codicil of register. Dat lijkt mij overigens ook voor de nabestaanden aangenamer.
Zo'n nieuwe wet en het nieuws er rond omheen dwingt ons wel tot het bewust worden van onze eigen stervelijkheid. Het is niet altijd fijn om stil te staan bij de dood. Maar als er op deze manier leven na mijn dood is, vind ik het niet erg.
Als ik "Ja" zeg, worden mijn organen dan gebruikt?
Als je ingeschreven staat als orgaandonor, worden na jouw dood waarschijnlijk jouw organen niet gebruikt. Waarschijnlijk sterf je niet onder juiste omstandigheden; om in een jaar 1 donor te krijgen moeten er 10.000 mensen geregistreerd staan als donor. 1 donor kan echter wel meerdere levens redden (maximaal 8). Waarschijnlijk redt een orgaandonor er minder dan 8, vaak zijn niet alle organen geschikt voor donatie. Maar 5 levens redden/verbeteren is geen uitzondering. Ook zal het orgaan niet eeuwig mee gaan. Een nier van een overleden donor gaat gemiddeld zo'n 10 jaar mee. Dat lijkt misschien niet veel, maar met een donornier hoeft een nierpatiënt niet meer 3x per week naar de dialyse toe. Het heeft een enorme impact op de levenskwaliteit.
Wat merk ik van de nieuwe wet?
Heel eerlijk? Waarschijnlijk weinig. Tenzij je wacht op een orgaan, zal de wet geen enorme impact hebben op jouw leven of sterven. Het is wel zo dat het voor artsen anders wordt. Zij kunnen nu aangeven dat er "geen bezwaar" is gemaakt aan de nabestaanden. Vooralsnog kunnen nabestaanden de donatie weigeren. Als je al geregistreerd stond als (niet-)donor, verandert er niks. Dat is pretty much it.
Hieronder kunnen je vrienden zich aanmelden. Jullie krijgen beiden gelijk een beloning van 125 Yp. Je kunt het helemaal bewerken en op maat maken.Weghalen is ook heel eenvoudig met het rode kruisje als je er met je muis op gaat staan.
