Angst voor spinnen en slangen zit diep...

Bij heel veel mensen roepen slangen en spinnen gevoelens van angst en walging op.

Zelfs in geïndustrialiseerde landen, zoals in Midden-Europa waar er nauwelijks giftige, gevaarlijke spinnen of slangen in het wild worden aangetroffen.
Toch zijn er maar heel weinig mensen die niet beginnen rillen bij de gedachte dat er een spin op hun arm kruipt, hoe onschadelijk ze ook mogen zijn.
Tot voor kort was er debat onder wetenschappers over de vraag of deze afkeer ingeaard is, dan wel aangeleerd wordt bij de mens.
Onderzoekers van het Max Planck Instituut voor Menselijke Cognitieve en Hersenwetenschappen in het Duitse Leipzig en collega's van de Zweedse Universiteit van Uppsala hebben onlangs een cruciale opmerking gemaakt:
Zelfs bij zuigelingen treedt een stressreactie op bij het zien van een slang of spin.
Deze reactie treedt reeds op aan de leeftijd van 6 maanden, wanneer baby's nog niet voldoende beweeglijk zijn en nog maar weinig mogelijkheid hebben gehad om te leren dat deze dieren gevaarlijk kunnen zijn.
Hun bevindingen werden gepubliceerd in het vakblad Frontiers in Psychology.

Fobie
Deze afkeer voor slangen en spinnen kan zich zelfs ontwikkelen tot een ware angst die het dagelijks leven van deze mensen gaat bepalen.

Dergelijke mensen zijn voortdurend op hun hoede en zullen geen enkele ruimte binnengaan alvorens deze ' spinnenvrij' werd verklaard, of ze vermijden de natuur uit angst om een slang te ontmoeten.
In geïndustrialiseerde landen wordt er geschat dat 5 % van de bevolking beïnvloed wordt door een heuse fobie voor deze wezens.

Aangeboren of aangeleerd?
Tot dusver was het dus niet duidelijk waar deze wijdverspreide angst of afkeer uit voortkwam.
Sommige wetenschappers beweerden dat deze angst als kind werd aangeleerd, terwijl anderen dan weer stelden dat dit een aangeboren reactie is.

Probleem was dat de meeste eerdere onderzoeken over dit onderwerp werden uitgevoerd met volwassenen of oudere kinderen.

Daardoor was het moeilijk om te kunnen onderscheiden of dit gedrag aangeboren dan wel aangeleerd is.

De studies met oudere kinderen testten enkel of deze kinderen vlugger slangen en spinnen opmerkten dan andere niet gevaarlijke wezens of voorwerpen.

Er werd niet getest of ze een directe fysiologische angstreactie vertoonden.

Grootte van de oogpupillen

In dit nieuwe onderzoek werden ook beelden van een slang of een spin getoond. Op deze beelden reageerden de baby's met aanzienlijk grotere oogpupillen dan wanneer hen een beeld van dezelfde grootte werd getoond van bijvoorbeeld een bloem of een vis."

hoofonderzoeker en neurowetenschapper professor Stefanie Hoehl

Deze verandering van grootte van de pupillen bij constante lichtomstandigheden is een belangrijk signaal voor de activering van het noradrenerge systeem in de hersenen, dat verantwoordelijk is voor stressreacties.
Op deze manier lijken ook de jongste baby's gestrest door deze dieren.

Evolutionaire oorsprong
De onderzoekers besluiten daarom dat angst voor slangen en spinnen een revolutionaire oorsprong kent.
Net zoals bij primaten, stellen bepaalde mechanismen in onze hersenen de mens in staat om dieren zoals een spin of slang te kunnen identificeren en er snel op te reageren.

De bijhorende stressreactie laat ons vervolgens toe om te leren dat deze dieren walgelijk en gevaarlijk zijn.

Wanneer deze reactie nog verder gaat kan ze zich ontwikkelen tot een angst of fobie.
Een sterke panische afkeer bij de ouders of een genetische aanleg voor een hyperactieve amygdala, de kern van neuronen in onze hersenen die zintuiglijke informatie koppelt aan bepaalde emoties, kan er voor zorgen dat een overdreven aandacht voor deze wezens uitmondt in een angststoornis.

Uit andere onderzoeken werd vreemd genoeg aangetoond dat baby's geen foto's van neushoorns, beren of andere potentieel gevaarlijke dieren associëren met angst.

Daarom gaan de onderzoekers er van uit dat de specifieke angst voor slangen en spinnen ontstaan is uit het samenleven van deze potentieel gevaarlijke dieren met de mens en zijn voorouders gedurende meer dan 40 tot 60 miljoen jaar.
Dit is een veel langere periode dan het samenleven met echt gevaarlijke dieren die we op de dag van vandaag kennen.
De 'aangeboren' reactie voor slangen en spinnen zou dus ingebed kunnen zijn na een evolutionair lange tijd.

Moderne gevaarlijke voorwerpen
Voor moderne gevaarlijke voorwerpen zoals spuiten, messen of stekkers zal waarschijnlijk hetzelfde gebeuren.

Vanuit evolutionair perspectief bestaan ze nog maar gedurende een korte tijd, waardoor onze hersenen nog niet de tijd hebben gehad om reactiemechanismen van bij de geboorte tot stand te brengen.

Ouders weten maar al te goed hoe moeilijk het is om kinderen te leren omgaan met dagelijkse risico's, zoals het feit dat kinderen hun vingers niet in het stopcontact mogen steken!"

Een knipogende Stefanie Hoehl

bron: sciencedaily.com