Maurice Godefridi

· 29 Dec 2022

Follow Following

Reis naar de tuinen van Salagon

Over de Prieuré de Salagon en zijn tuinen en over enkele bijzondere planten zoals de wilde gladiool, de papierboom en de oleanders, die in de tuin van Salagon of in de omgeving groeien.

Van Bellegarde naar Salagon
We brengen een bezoek aan het Musée Conservatoire ethnobotanique de Haute Provence. Hoogdravende namen kunnen ze wel verzinnen, die Fransen. Soms stelt het dan niet veel voor, maar deze keer is het wel de moeite waard. Een mooi en goed gerestaureerd gebouw, een bijzondere tentoonstelling, verschillende interessante tuinen en een kleine maar fijne boekhandel.We moesten wel 120 km rijden, maar de rit er naar toe was al even interessant als het Conservatoire zelf. We logeren in een klein dorpje in de Franse Drôme, Bellegarde-en-Diois, vandaar rijden we naar Establet richting Valdrome, op de col de Rossas zoeken we nog even naar de wilde Pioen en vinden hem ook. Vorig jaar stonden ze zomaar langs de kant van de weg tussen gestort puin en daarom dachten we allemaal, behalve Marleen, dat het weggegooide, verwilderde exemplaren waren. Dit jaar ontdekken we dat er wel degelijk originele wilde Pioenen in die buurt moesten groeien en dus zijn wij nog even gaan kijken, met deze plezierige ontdekking als gevolg.

Col de Carabès
Maar we moeten verder, eerst naar Valdrôme en dan richting Serres via de eindeloos rustige col de Carabès. Net voor de col, toch maar weer stoppen bij een piepklein meertje met een overvloed aan planten, vooral de mooie stevige bladeren van de gele gentianen in contrast me de stijve stelen van het schaafstro en het frivole blad van de grote pimpernel doen me op de rem trappen.
Voor we in Serres zijn stoppen we nog 2 keer, eerst in een dorp om een mooie groep bloeiende toortsplanten te bewonderen en kort daarna om onze eerste wilde gladiool in de grachtkant langs een graanakker te aanschouwen.

Voor we de Prieuré de Salagon bereiken zijn we nog 2 keer gestopt, een keer om zaad te oogsten van een grote salsifis, de gele morgenster maar met grotere bloemen dan de Belgische en een tweede keer weer voor de wilde gladiool, die nu massaal op en in de akkers groeide samen met klaproos, kuifhyacint en esparcetteklaver.

De tuinen van Salagon
Eindelijk dan de tuinen van Salagon met le Jardin des Simples en le Jardin médieval. Veel planten natuurlijk en we hadden er onderweg al zoveel gezien. Voor ons waren een vreemde salie (Salvia fructicosa), een verfstofplant met indigokleur Polygonum tinctoria, een exemplaar van de Siberische ginseng (Eleutherococcus) en de Papierboom, Murier a papier (Broussonetia papyrifera (L.) Vent.) interessant. In de Middeleeuwse tuin (Jardin médieval) zien we nog eens met veel plezier de Smilax, de Sarsa van de smurfen en de meest magische van de magischen, de Mandragora of Alruin. Dit 'mannetje' bezat zelfs 2 dikke, groene zaadballetjes. Zou hij daarom ooit als afrodisiacum in gebruik geweest zijn?

De Prieuré van Salagon ligt in het dorpje Mane. De benedictijnenkerk werd in de twaalfde eeuw gebouwd aan de Romeinse heirbaan Via Domitia, op een plaats die al in de eerste eeuw na Christus bewoond werd. Dat bewijzen de archeologische opgravingen onder de kerk. Via een glazen doorkijk kan je middeleeuwse grafkisten en beenderen bewonderen. Onder de leiding van Pierre Coste zijn er verschillende botanische tuinen aangelegd. Het project begon in de jaren tachtig, toen de Franse staat het domein kocht en de gebouwen restaureerden. Eerst werd er een Middeleeuwse tuin aangelegd met Europese gebruiksplanten uit die tijd. De tijd voor de ontdekkingsreizen.

Het meest recente en nu grootste gedeelte, is de tuin met planten uit alle werelddelen, van Noord-Amerika tot Azië, van de tabak- en cocaplant tot de Siberische ginseng. Alle planten die in het Frankrijk van voor de ontdekkingsreizen niet bekend waren, en nu in de voeding, als geneeskruid of voor andere doeleinden in Europa gebruikt worden. Opvallend maar niet verwonderlijk in een Franse tuin zijn de vele oleanders. Nerium oleander L. is in Zuid-Europa sinds de Grieks-Romeinse oudheid al in cultuur. Maar men vermoedt dat de oleander in het mediterrane deel van Europa al werd ingevoerd onder de Fenicische beschaving (2900-1200 v.Chr.). Allemaal planten met een geschiedenis die we hier kunnen bewonderen in de Prieuré de Salagon. Veel geschiedenis over de relatie tussen mens en plant en dus ook een echte tuin voor herboristen en kruidenliefhebbers.

Info over wilde gladiool en papierboom
Gladiolus italicus Miller – Glaieul des moissons, een ook hier vrij zeldzaam akkeronkruid, bolgewasje, groeit vooral bij kalkrijke graanakkers, in boomgaarden, olijfgaarden en ook in lavendelvelden. Een mevrouw in Cognet vertelde mij enkele jaren geleden, dat ze dit sierlijk onkruid liever niet in haar lavendelvelden had omdat de wilde zwijnen de grond helemaal omwoelen om de lekkere bolletjes op te eten.
Broussonetia papyrifera (L.) Vent. : Papiermoerbei, Papierboom, Japanese paper mulberry, Japanischer bast is een voortreffelijke grondstof om papiervezels te maken. Ook werkkleding werd er vroeger uit gemaakt. Ook al is deze boom bij ons niet zo gekend, ze zijn als sinds 1751 in cultuur in Europa Toen werden de eerste planten door verzamelaars meegebracht vanuit China en Japan.

Info Prieuré de Salagon
De priorij van Salagon ligt in het dorpje Mane bij Forcalquier. Het project begon in de jaren tachtig, toen de Franse staat het domein kocht en er een middeleeuwse tuin aanlegde. De priorij van Salagon is ook het centrum van de in 1953 opgerichte organisatie "Les Alpes de Lumière" die het regionale erfgoed inventariseren. Zij publiceren ook boeken over etnobotanie. Prieuré de Salagon Musée-Conservatoire ethnologique de Haute-Provence
F-04300 MANE. Het domein is van april tot september elke dag open, daarbuiten enkel in weekends en schoolvakanties.