Frankrijk is een fantastisch vakantieland.  De geweldige natuur, het meestal fraaie weer, heerlijk eten en drinken, de rust van het platteland, dus wat wil een mens nog meer.  Veel vakantiegangers trekken er gedurende hun verblijf in de Franse Campagne op uit, en maken dan graag een wandeltocht door de ongerepte natuur. Op zich een prima idee. Doch weet dan wel wat je op zo'n wandeling soms kunt aantreffen.  Want het zijn - niet alleen - de met poten uitgeruste specimen die in de natuur voorkomen en die je op een wandeling door de Franse natuur kunt tegenkomen.  En vergeet ook niet; de Franse natuur is heel anders qua fauna samenstelling dan hetgeen wij in Nederland en Belgie gewend zijn.  In de Franse wouden leven nu eenmaal verschillende dieren die we in de Benelux  niet tegen zullen komen.

 Omdat er met name over het voorkomen van reptielen in de Franse natuur veel misverstanden  bestaan, leek het mij als schrijver wel aardig om de in Frankrijk voorkomende #slangen eens met foto en al toe te lichten.  Overigens zijn vrijwel alle soorten slangen die in Europa leven rond half oktober al niet meer te spotten. Dan hebben ze hun winterslaapplek reeds opgezocht.

De introductiefoto van dit artikel is overigens van de - in de Franse Midi - regelmatig voorkomende Seoanei adder         ( Vipera Seoanei ) 

                                                                       De  Adderringslang  ( Natrix Maura )

Ondanks de naam en zijn uiterlijk is dit een onschuldige - niet - giftige waterslang. Hij komt in het grootste deel van met name Centraal-Frankrijk in meren en plassen voor.  Het is familie van de ook in Nederland voorkomende ringslang. 

                                                        De slang op de bovenstaande foto is de Ringslang. ( Natrix Natrix )

Deze - niet - giftige waterbewoner is ook in Nederland te spotten.  ( Naardermeer o.a)   Deze slang kent met name de groene kikker als belangrijkste dagelijkse prooi. Voor de mens is deze slang ongevaarlijk. In Frankrijk komt hij over het gehele land voor. Vooral in waterrijke en moerasrijke gebieden is ze aan te treffen.

                                                            Op bovenstaande foto ziet u de Europese adder ( Vipera Berus )

Deze relatief kleine adder komt ook in de Benelux voor. Het is weliswaar een gifslang, doch haar giftanden zijn tekort om een grote hoeveelheid gif te injecteren tijdens een beet.  Voor kleine kinderen is het wel oppassen geblazen. Die kunnen na een beet soms wel goed ziek worden. Bij volwassenen zijn de verschijnselen veel minder heftig. Meestal ontstaat slechts een jeukende plek en een dag lang flinke stekende hoofdpijn...

                                                                       De ladderslang - trapslang  ( Rhinechis Scalaris )

Deze niet giftige slang treft men vooral aan in de Franse zuidelijke departementen.  Het is een echte wurgslang die zijn prooi dood door verwurging. Deze slang is een geweldige klimmer die zijn prooi met grote snelheid kan achtervolgen. Het serpent wordt meestal niet langer dan 1.45 meter. Ze is beslist ongevaarlijk voor mensen en absoluut - niet  - giftig...

                                                                                 De Spitssnuitadder  ( Vipera Ursini ) 

Dit is de kleinste Europese addersoort. Ze is weliswaar - giftig, maar voor de mens ongevaarlijk. Haar tekening lijkt veel op die van de kleine Europese adder, doch ze heeft een echte spitse snuit.  Ze leeft vooral in berggebieden boven 1500 meter hoogte. Met name kunt u haar tegenkomen in de Alpen.

                                                       De groengele Toornslang. ( Coluber Viridiflavus )

Met deze slang moet men wel oppassen. Het is weliswaar - geen giftige slang, doch ze is wel agressief en bijterig. Die agressiviteit wordt vooral bij het serpent opgewekt als ze in haar rust wordt gestoord. Deze slang komt veel in de omgeving van woningen en boerderijen in de Franse Campagne voor.  De beet van deze slang is flink pijnlijk, terwijl ze haar prooi niet snel zal loslaten. De heggen en braamstruiken die de weilanden afschermen, alsmede vruchtbomen in tuinen zijn vaak de ultieme schuilplaats voor deze slangen. Deze slang kan 1.50 - 1.75 meter lang worden. Lengtes van wel twee meter zijn soms zelfs geen uitzondering.  Het is overigens een prima opruimer van kleine knaagdieren.

                                                                           De Esculaapslang  (Elaphe Longissima )

Het rode artsenlogo is van deze slang afgeleid.  Het is een veel voorkomende, zeer schichtige grijsbruine slang die vooral rond woningen en boerderijen in de Franse Campagne voorkomt.  Deze - niet - giftige slang kan 1.50 - 1.75 meter lang worden.  Het is een fraaie, heel sierlijk bewegende, zeer snelle jager, die daarbij ook enorm goed kan klimmen.  Ze gaat recht tegen een muur of boom omhoog. Bij een ontmoeting met mensen zal ze meestal heel rap verdwijnen.  

                                                   De Hagedisslang-Montpellierslang  ( Malpolon Mespessalamus)

Dit is een slang die je maar het beste niet tegen kan komen op een wandeling in de natuur. Deze Hagedisslang is een der langste slangen in Europa.  Deze serpent kan een lengte halen van wel 2.5 meter.  Al moet worden gezegd  dat ze over het algemeen toch iets korter blijven.  Ze is - flink giftig-  maar over het algemeen voor de mens ongevaarlijk, tenzij ze in het nauw wordt gebracht.  Dan zal ze onder hevig sissen, net als een Cobra op de staart gaan staan en razendsnel naar de bedreiger uitvallen. Voor de mens zal de beet slechts echt gevaarlijk zijn als ze een vinger of teen te pakken krijgt. Want deze slang heeft de giftanden niet voor, maar achter in de bek staan.  Maar meestal zal ze bij confrontatie met de mens direct vluchten... Deze slang komt uitsluitend in de meest zuidoostelijke departementen van Frankrijk, de Rhone delta en de Franse Cote Vermeille voor. 

                                                                                        De Aspisadder  ( Vipera Aspis )

Dit is een gevaarlijke gifslang die veel in  Frankrijk voorkomt.  Met name in Centraal en Zuid-Frankrijk.  Al worden ze soms ook wel in de Jura en de  Vogezen gespot.  Het gevaar van een ontmoeting met deze - flink giftige adder - zit vooral ook in het feit dat ze in meerdere kleuren kunnen voorkomen waardoor ze soms niet direct als een adder worden herkend.  Maar bruin en grijs voeren wel de boventoon.  Net als bij alle adders is ze herkenbaar aan het typische adderpatroon op de rug, en aan de flink bredere driehoekige kop. Ze komt vooral in de buurt van water, in moerasgebieden en vochtige wouden voor.  Met name kun je haar ontmoeten bij beken en hele kleine waterstroompjes. Dit gedrag wordt veroorzaakt door haar prooidieren die daar komen drinken. Een beet van deze slang is behoorlijk heftig voor de mens.  Het neurotoxische gif dat deze adder bij een beet afgeeft begint zich meestal, na ongeveer anderhalf uur, vrij ernstig te doen gelden.   Een bezoek aan een hospitaal is na een beet dan ook absoluut noodzakelijk...

                                                                   De hoefijzerslang  ( Coluber Hippocrepis )

Dit is een onschuldige, prachtig getekende snelle jager. In Frankrijk is het een exoot.  Ze komt eigenlijk voornamelijk aan de Spaanse kant van de bergen voor. Alleen in een klein gebied aan de  Cote Vermeille is ze in Frankrijk te spotten.  Dit is een - niet - giftige slang.

                                                                                      De Zandadder  ( Vipera Ammodytis )

Deze zeer giftige adder moet u beslist uit de weggaan als u haar zou tegenkomen.  Ondanks haar relatieve lengte van slechts 75 - 105 centimeter is dit met stip de gevaarlijkste slang in Europa.  Dat komt met name door haar lange giftanden waarmee ze bij een beet, een flinke hoeveelheid neurotoxisch gif kan injecteren.  Dit serpent komt met name op droog rotsachtige terrein voor. Maar ze kan ook zomaar verdekt op de bodem van een ondiep meertje, of een niet te snel stromend riviertje of beek liggen.  In Frankrijk is deze slang een exoot. Het is een slang die met name in de Balkanlanden, Noord-Italie, zuidelijk Oostenrijk en delen van Azie voorkomt.  Daar heet deze slang dan ook Balkanadder...   Vermoedelijk is deze exoot ooit door terrarium houders in de Franse natuur losgelaten. Gelukkig kan men slechts uitsluitend in enkele kleine beperkte delen van de zuidelijke Franse Alpen en op de Causes Noir deze slang soms aantreffen... Maar pas op met het  benaderen van deze slang.  Een beet van deze adder is heftig, zeer pijnlijk en soms relatief snel, levensbedreigend. Een bezoek aan een hospitaal  is na een beet van deze serpent dan ook absoluut noodzakelijk. 

                                                                                                   De Girondeslang

Dit is een veel in de zuidwestelijke helft van Frankrijk voorkomende, onschuldige bosbewoner. Deze slang is - niet - giftig, noch gevaarlijk voor mensen.  Als ze zelf in gevaar komt kleurt ze overigens vuurrood en zal ze vervolgens rap wegschieten. Ze komt met name veel in de wijngaarden van de Bordeauxstreek, het Baskenland en het achterliggende heuvelland van de departementen Limousin en Haute Vienne voor.

                                                                     De Seoanei adder  ( Vipera Seoanei ) 

Deze relatief kleine addersoort is alleen in de Pyreneeen en de Midi te spotten.   Het is een adder die zich gemakkelijk aan veranderingen van zijn biotoop aanpast. Voor zo'n 150 jaar geleden kwamen ze vrijwel alleen aan de Spaanse kant van de bergen voor. Nu zijn ze ook op veelplekken aan de Franse kant te spotten en worden ze zelfs in de omgeving van de steden Pau en Foix,  alsmede in sommige delen van de Midi aangetroffen.   Dit is een humeurige en behoorlijk giftige slang met een gevaarlijke snelle beet...  Dus oppassen als men er een tegenkomt en het beest niet te dicht benaderen. Bij een beet door dit serpent komt er neurotoxine vrij.  Na een beet, gelijk een hospitaal bezoeken.

De laatste slang in deze rubriek is de zogenaamde ''gladde slang.''  Een ''niet'' giftige soort die overal in Frankrijk kan worden waargenomen rond bosranden, in het Franse heuvelland, in savannen achtige graslanden en vooral op heidevlakten en verdroogde weilanden.  Deze fraaie slang komt ook op enkele plaatsen in Nederland voor.   De kleine Coronella Austriaca heeft het in veel Europese landen thans moeilijk, in verband met het oprukken van de gemechaniseerde landbouw alsmede door verdroging en soms vernietiging van zijn natuurlijk leefgebied.  

Een paar waarschuwingen met betrekking tot slangenbeten.

1)  Ga beslist - nooit - hardlopen na een slangenbeet. Door te gaan hardlopen moet het hart sneller pompen en zal het gif eveneens sneller richting het hart worden gepompt.

2) Zuig ook nooit met de mond de plek schoon, waar de serpent heeft gebeten. Indien u het gif in de mond krijgt, is slechts een kleine tandvleesbeschadiging voldoende om ook met het gif besmet te worden.

3) Zorg dat u tijdens een wandeling in de Franse natuur, altijd een insectenzuiger bij u heeft. En gebruik die insectenzuiger om na een beet, het gif uit de wond te zuigen.

4. Spring nooit zomaar zonder waterschoenen aan de voeten, in het water van Franse meren, waterplassen, rivieren of beekjes. Ook niet in de aangelegde meertjes van een camping. Veel slangen liggen graag in ondiep water op de bodem van zo een waterplas. 

5. Zorg er altijd voor - dichte waterschoenen - aan de voeten te hebben als u in de Franse natuur een onbekende waterplas of beek gaat betreden.  En pas op dat kinderen die in zo een beek gaan spelen, zich bewust zijn van het gevaar van slangen. Want juist die rotsachtige, begroeide  beekoevers, zijn de meest ultieme plekken waar adders zich ophouden.  Zowel in het water als onder de grote rotsblokken die van / aan een beekoever liggen. Dat komt omdat met name in die omgeving, ook hun prooidieren zich doorgaans zullen ophouden...  

Niet tegenstaande deze welgemeende waarschuwingen wens ik de lezers van dit artikel een fijne vakantie. En geniet zonder angst in het lijf te kennen, van die schitterende natuur in het heerlijke land van Asterix en Obelix...