Perspectief vanuit gelijkheid.

De effecten van #thuisonderwijs worden, vanuit mijn visie, op dit moment vanuit één perspectief bekeken. Een perspectief dat gaat over leerlingen met achterstanden, over gebrek aan gelijk kansen en kwetsbare gezinnen. De feiten en cijfers liegen er niet om, je kunt je ogen er niet voor sluiten en dat doet het onderwijs ook niet. Massaal wordt er hulp geboden.
In onderwijs staat beschermen centraal. Daardoor neigen onderwijsprofessionals, beleidsmakers en andere professionals naar ingrijpen, controle en gelijkmaken. In alle onderwijslagen denken we graag voor een ander, voor de zwakkeren in de samenleving. Uit goedbedoelde zorg. Maar als je doorslaat in zorg, dan word je belerend. Dan ga je anderen vertellen hoe het volgens jouw waarden en normen zou moeten zijn om gelijk te zijn aan…. Ja aan wat?

Onderwijs wordt vaak gezien als de grote gelijkmaker en daar heb ik moeite mee. Wie ben ik om de ander gelijk te maken aan… Ja, aan wat? Aan een norm die we voor een gemiddelde leerling bepaald hebben, vanuit onze eigen omgeving, ervaringen, kennis, competenties en ervaringen?

Verschillen

In de tijd dat leerlingen niet naar school gaan ontstaan er nog grotere verschillen. Verschillen die er al lang waren, maar de kop in werden gedrukt door maar te blijven streven naar een gelijkheidsideaal, een gemiddelde norm en het hanteren van niet passende wet- en regelgeving en leerstofjaarklassensysteem. Die verschillen worden nu uitvergroot.

Leerlingen ontwikkelen zich allemaal op een andere manier. Dat heeft te maken met wat ze ervaren, met gesprekken die ze voeren thuis, op straat, bij de sportclub. Wat ouders ze meegeven uit hun eigen cultuur en verleden, de kennis waar ze mee in aanraking komen etc. Daarin zijn grote verschillen tussen kinderen, tussen ons mensen.

De verschillen worden vanuit één perspectief bekeken; vanuit de zorg voor zwakkeren en het gelijkheidsideaal. Als mensen vanuit dat perspectief blijven kijken dan sluiten ze de ogen voor leerlingen die in betere thuissituaties leven. Over hen maken mensen zich veel minder zorgen. Zij komen er wel. Maar krijgen zij gelijke kansen? Ik vind van niet.

Ik heb de afgelopen weken veel ouders en leerlingen gesproken die aangeven dat zij door thuisonderwijs bevrijd zijn van het dwingende schoolkeurslijf waarin zij zaten. Zij hebben de drive ontdekt dat leren buiten het keurslijf van de gemiddelde norm en gelijke leerstof, de niet passende instructie en feedback, wél mogelijk is. Voor hen komt dan de domper op het moment dat zij weer naar school gaan: ze moeten weer terug in het gareel…
Let wel: dit is niet zonder consequenties. Veel van deze leerlingen gaan leer- en/of
gedragsproblemen vertonen die ernstige en blijvende gevolgen kunnen hebben. Dit is niet
alleen problematisch voor de leerling zelf en de directbetrokkenen, maar ook voor de
samenleving als geheel. En veel leerlingen, 15000 inmiddels, zitten om deze reden al jaren thuis. Zij krijgen geen gelijke kansen, omdat ze in betere thuissituaties verkeren.


Perspectief vanuit verscheidenheid

Wat ons huidige systeem nu meer zichtbaar heeft gemaakt dan ooit, is dat we niet door kunnen gaan om te denken vanuit een gelijkheidsideaal. Een gemiddelde norm.

Het onderwijs zien als gelijkmaker, baart mij zorgen. Iedereen gelijk behandelen door vanuit hetzelfde startpunt in de leerlijn te beginnen en hetzelfde resultaat op hetzelfde moment te willen behalen, zorgt voor ongelijke kansen.

Het onderwijzen van leerlingen, thuis, op school, op straat, bij sportclubs kan verschil maken. Succes van de leerling hangt sterk samen met het geloof in eigen kunnen, in jezelf leren kennen. Succes hangt samen met het opdoen van succeservaring door mensen waarmee je je verbonden voelt, die je waarderen en erkenning geven. Die je het vertrouwen geven om de taak op jou manier te kunnen doen.
Die kennis overdragen, een rijke leeromgeving bieden en jou de tijd geven om er vaardig in te worden. Leraren die de leerbehoefte van hun leerlingen begrijpen en leerstof aanbieden in de zone van naaste ontwikkeling.

Voor veel leerlingen is school de enige plek waar ze in die behoefte kunnen worden voorzien, de één heeft hierin iets anders of meer nodig dan de ander.

Kinderen zijn niet hetzelfde, leren niet hetzelfde en ontwikkelen zich niet op dezelfde manier. Onderwijs moet gebaseerd zijn op verscheidenheid, ontwikkeling en in samenwerking met ouders en andere experts die het kind verder kunnen begeleiden in diens ontwikkeling.

Het is de hoogste tijd om het eeuwenoude leerstofjaarklassensysteem stap voor stap te vervangen voor een ontwikkelingsgericht onderwijssysteem waar erkenning is voor verscheidenheid. Waar iedere leerling een eerlijke en rechtvaardige onderwijsplek verdient.
Waar ieder kind ongelijk wordt behandeld om gelijke kansen te kunnen krijgen.

Vanuit welk perspectief kijk jij naar gelijke kansen in het onderwijs?