Het lerarentekort, de onderwijsstakingen, thuiszitters, gebrek aan passend onderwijs, ongemotiveerde leerlingen én strijdende ouders en het grote aanbod om online lessen te geven, zijn vanuit mijn perspectief allemaal symptomen van een onderwijssysteem dat zich tegen ons keert.

Het #coronavirus is de “stille veranderaar “ en zorgt voor een versnelling in de stroperige discussies in onderwijs, in deze verandering van het tijdperk.

Scholen sluiten betekent vertragen , nadenken, samenwerken , creatief en out of the box keuzes maken in wat écht van waarde is. Leiderschap tonen.

Door scholen te sluiten kan het systeem gereset worden; wat behoudt het onderwijs , waar neemt het onderwijs afscheid van en wat moet er nieuw gebouwd worden passend bij de context?

Vanuit mijn perspectief heeft het sluiten van onderwijs o.a de volgende effecten ;

1. Ouders krijgen weer de taak om een deel van ontwikkeling van hun kind op zich te nemen. Meer betrokkenheid bij hun kind. Gevolg: inzicht in het leren en persoonlijke ontwikkeling van hetkind. Er ontstaat respect voor de expertise van de leerkracht, gemis aan sociale contacten met leeftijdsgenootjes, hiermee wordt het verlangen dat school weer opengaat vergroot.

2. Leerlingen krijgen online les. Gevolg; Ontwikkelen van discipline, verantwoordelijkheid voor eigen leerproces. Leerlingen kunnen op eigen tempo lessen volgen en kiezen voor herhaling van instructie. Hierdoor ontstaan persoonlijke ontwikkelroutes , het ene kind leert makkelijker en sneller dan de ander. De één heeft meer voorkennis dan de ander. Missen van sociale contacten en persoonlijke ontwikkeling door gebrek aan coaches. Voor jonge kinderen geldt ; meer aandacht voor spelend leren en biologische ontwikkeling en intensievere verbinding met ouders . Voor een deel van de ouders betekent het stress, door gebrek aan middelen of opvoedkunde. Zij voelen nu urgentie zelf in beweging te komen en geen afhankelijke houding meer aan te nemen.

3. Leraren worden vooral met hun eigen waarden, normen , kennis, vaardigheden en competenties geconfronteerd. Hoe zit het met hun eigen digitale vaardigheden, hun presentatievaardigheden, hun mensbeeld en daaraan verbonden hun leerlingbeeld? Hoe kunnen zijn recht doen aan de persoonlijke ontwikkelroutes van leerlingen?
Gevolg; strijd aan durven gaan met je zelf, jezelf persoonlijk ontwikkelen. Zie je de mens of leerling als subject
- dat continue “in de wereld komt. “
- zich laat leiden door waarden en normen , kennis die door de leraar of coach ( dus ook ouders) ter tafel worden gebracht.
- verantwoording draagt voor eigen ontwikkeling in relatie tot anderen.
-bijdraagt aan de verdere ontwikkeling van de omgeving en de wereld.

Of zie je dat (nog) niet ?

4. Van Schoolleiders en besturen en politiek wordt nu leiderschap verwacht, maar kunnen en zijn ze dit ook? Of zijn veel van de huidige leiders eigenlijk managers?
Leiders nemen het voortouw, zien vaak mogelijkheden waar anderen dat niet zien. Denken out of the box Een geboren leider weet aan te sturen op zaken die er nog niet zijn. Hij/zij is visionair ingesteld, denkt vooruit, anticipeert op de toekomst. Bovendien weet een leider daarin mensen te betrekken, mee te nemen in het proces. Hij/zij laat ze participeren, geeft ze een rol, vertrouwen en is duidelijk wat er van hun verwacht wordt. Leiders dwingen doorgaans respect af en stralen een bepaalde overtuigingskracht uit.

Een manager bestuurt de bestaande situatie die in feite al aanwezig is
Managers bouwen voort op iets
Managers zijn indirecter in hun stijl van leidinggeven
Managers zijn meer strategisch (op basis van ratio)
Managers volgen meer hun verstand
Managers boeken resultaat door zich te focussen op doelstellingen, afspraken en procedures.

Beide type mensen of soms is het één persoon zijn in het onderwijs nodig. Het gaat nu om de informele en formele leiders en managers die elkaars talenten gaan gebruiken en samenwerken. Trots , ego’s en titels negeren, maar kijken naar de talenten van de mensen.

5. Als alle scholen weer open gaan is niets meer zoals het was. ......

Examens zijn verzet. Wellicht gaat men over op maatwerkdiploma’s. Vakanties zullen anders gepland worden , schooltijden worden verlengd om leertijd in te halen. Leerkrachten hebben een ontwikkeling doorgemaakt, positief of negatief. Mensbeelden en leerlingbeelden zijn anders. Waarden zijn hersteld of opnieuw geformuleerd. Autonomie is versterkt, relaties verzwakt en competenties zullen bij de één versterkt zijn bij de ander verzwakt, waardoor er grotere verschillen zijn tussen leerlingen als zij de school weer binnen komen.

Om onderwijs te kunnen vervolgen betekent dat aanpassingen in het onderwijsstelsel, nieuwe fundamenten waarop men verder kan gaan bouwen. Dat vergt lef en moed om niet terug te vallen in het oude. Kansen grijpen.
Dat kan vanuit mijn optiek alleen vanuit een meer ontwikkelingsgerichte en minder resultaatgerichte benadering van het systeem, de leraar en de leerling.






Towards new foundations in education.