Fab!

· 19 Nov 2021

Follow Following

Wat zijn tektonische platen?

Introductie
Platentektoniek is een wetenschappelijke theorie die verklaart hoe grote landvormen ontstaan als gevolg van de ondergrondse bewegingen van de aarde. De theorie, die in de jaren zestig gestold werd, transformeerde de aardwetenschappen door vele verschijnselen uit te leggen, waaronder gebeurtenissen in bergbouw, vulkanen en aardbevingen.

De theorie van tektonische plaat

Een tektonische plaat (ook wel een aardkorstplaat genoemd) is een enorm blok gesteente dat bestaat uit zowel oceanische als continentale lithosfeer. De Atlantische en zuidelijke provincies zijn een van de grootste, met diameters variërend van een paar honderd tot lange afstanden. De wanddikte varieert ook dramatisch en strekt zich uit tot minder dan 15 kilometer voor de nieuwe continentale korst tot nog meer dan 200 kilometer voor de oude continentale korst (bijvoorbeeld de binnenste delen van Noord- en Zuid-Amerika).

Soorten tektonische platen
Er zijn nu 3 soorten platentektoniek en één hybride vorm, die zich allemaal onderscheiden door hoe de platen verschuiven. Uiteenlopende grenzen (of beweging), convergente grensgrenzen (of beweging), transformatieve plaatranden (of beweging) en aardplaten zones zijn de vier soorten continentale platen (de gemengde)

Ondanks hun enorme gewicht, hoe drijven deze gigantische platen van massief graniet?

Het antwoord is te vinden in de chemie van de rots. Granietgesteente, dat voornamelijk bestaat uit relatief lichte elementen zoals natuurlijke mineralen, vormen de continentale platen. De oceanische lithosfeer daarentegen bestaat uit basalt, dat is aanzienlijk zwaarder en dichter.

De benadering van de natuur om gedeeltelijk te corrigeren voor de onbalans van gewicht en dichtheid tussen de twee vormen van de korst, is om de plaatdikte te variëren. Omdat continentale rotsen licht van gewicht zijn, is de korst onder het continentaal beduidend dikker (tot 100 kilometer dik), terwijl de korst onder de zeeën doorgaans slechts ongeveer 5 kilometer dik is. Continentale platen hebben diepgaande „wortels” om hun hoogte te behouden, vergelijkbaar met ijskappen, die alleen de toppen boven de zee toegankelijk hebben.

Tektonische platen zijn te vinden in het gesteente van de oceaan.

Omdat de meeste grenzen tussen afzonderlijke platen bedekt zijn onder de oceanen, zijn ze meestal niet te vinden. Metingen van GEOSAT-satellieten kunnen echter worden gebruikt om de grenzen van de oceanische korst precies vanaf de baan te definiëren. In de buurt van die grenzen zijn aardbevingen en vulkaanuitbarstingen gecentreerd. Platentektoniek ontstaan eerder in het 4,6-miljard jaar bestaan van de aarde en zweeft sindsdien rond op het oppervlak, zoals trage monstertrucks die groeperen en vervolgens splitsen.

Tektonische platen blijven bewegen en variëren.

Platen variëren, net als veel andere aspecten van de aardkorst, in de loop van de tijd. Degenen die voornamelijk of volledig uit oceanische lithosfeer bestaan, kunnen onder een andere plaat zinken, meestal een lichtere, voornamelijk continentale plaat, en uiteindelijk verdwijnen. Dit vindt nu plaats voor de kusten van Oregon en Washington. Terwijl het verder afdaalt in de Noord-Amerikaanse Plaat, zal de kleine Juan de Fuca Plate, een overblijfsel van de oorspronkelijk veel grotere oceanische Farallon Plate, uiteindelijk volledig worden opgegeten.

#tektonischeplaten #watzijnze #hoebewegenze #opwelkemanier #types