Het kweken van lichaamsdelen buiten het lichaam, een proces dat vaak wordt aangeduid als weefselengineering of regeneratieve geneeskunde, is een snel ontwikkelend vakgebied. Hoewel we nog niet in staat zijn om complexe organen volledig functioneel te maken, zijn er al belangrijke successen behaald. Hieronder een overzicht van lichaamsdelen en weefsels die momenteel buiten het lichaam kunnen worden gekweekt:

1. Huid

  • Kunstmatige huid wordt al veel gebruikt, bijvoorbeeld voor patiënten met ernstige brandwonden. Cellen uit de huid van een patiënt kunnen in het laboratorium worden opgekweekt om nieuwe huid te vormen.
  • Deze huid is vaak niet volledig functioneel (bijvoorbeeld zonder zweetklieren of haarzakjes), maar biedt wel een goede basis voor herstel.

2. Kraakbeen

  • Kraakbeenweefsel kan in het laboratorium worden gekweekt en wordt gebruikt om beschadigde gewrichten (bijvoorbeeld knieën) te herstellen.
  • Dit gebeurt door kraakbeencellen (chondrocyten) te kweken op een biologisch afbreekbare "mal".

3. Bloedvaten

  • Onderzoekers kunnen kleine bloedvaten kweken die bijvoorbeeld worden gebruikt bij bypass-operaties of als grafts voor vaatziekten.
  • Dit helpt om afstotingsreacties te voorkomen omdat de cellen van de patiënt zelf worden gebruikt.

4. Blaas

  • Wetenschappers hebben met succes eenvoudige organen zoals blazen gekweekt. Deze kunstmatige blazen zijn al bij enkele patiënten geïmplanteerd.
  • De blaas wordt gevormd met cellen van de patiënt en een ondersteunend scaffold-materiaal.

5. Trachea (luchtpijp)

  • Kunstmatige luchtpijpen zijn in het laboratorium gekweekt met behulp van stamcellen van een patiënt. Dit soort transplantaties is toegepast bij patiënten met ernstige luchtpijpafwijkingen.

6. Hartkleppen

  • Er zijn vooruitgangen geboekt in het kweken van hartkleppen uit stamcellen. Deze kunnen mogelijk worden gebruikt bij hartoperaties om beschadigde kleppen te vervangen.

7. Botweefsel

  • Kleinere stukjes botweefsel kunnen worden gekweekt om botten te repareren of te vervangen na verwondingen of operaties.
  • Dit wordt vaak gedaan met stamcellen en calciumrijke scaffolds die botgroei stimuleren.

8. Oorschelpen en neusstructuren

  • Wetenschappers hebben kraakbeen gebruikt om oorschelpen en zelfs neustussenschotten te vormen. Dit wordt met name toegepast bij reconstructieve chirurgie.

Mogelijkheden voor de toekomst

Onderzoek naar het kweken van complexe organen, zoals nieren, lever en harten, is in volle gang. Dit is echter technisch uitdagend omdat deze organen complexe structuren en functies hebben. Stamcellen spelen hierbij een belangrijke rol, omdat ze kunnen uitgroeien tot verschillende celtypen.

Organoïden (mini-orgaantjes, zoals een kleine versie van een lever of hersenen) worden ook gekweekt voor onderzoek. Hoewel ze nog niet klaar zijn voor transplantatie, helpen ze onderzoekers om ziekten te bestuderen en geneesmiddelen te testen.

Belangrijke voordelen

Het kweken van lichaamsdelen buiten het lichaam vermindert het risico op afstoting (omdat de cellen van de patiënt zelf worden gebruikt) en biedt een oplossing voor het tekort aan orgaandonoren. Met verdere ontwikkelingen in biotechnologie en stamceltherapie wordt de toekomst van regeneratieve geneeskunde steeds veelbelovender.

Loading full article...