De Gruto laat zien dat het ook voor mensen gevaarlijk wordt

Rubin Smit | ecoloog en filmmaker (bekend van De Nieuwe Wildernis, Oostvaardersplassen en Waddenzee) heeft een nieuwe film gemaakt over de grutto. „We hebben kennelijk niet door dat de biodiversiteitscrisis ons allemáál treft.”

De documentaire Grutto! laat zien dat de nationale vogel van de weidegronden het grootste deel van het jaar in het buitenland is, in Senegal, dat de grutto in Nederland weliswaar dramatisch in aantallen is gedaald en nog verder zal dalen, maar dat anderzijds de grutto op de onlangs ontgonnen moerassen op IJsland juist sterk toeneemt. Het verhaal van de grutto laat zien dat het niet alleen voor deze vogel maar ook voor ons, mensen, gevaarlijk aan het worden is. Zodra de grutto’s vertrekken, en met hen de zweefvliegen en de regenwormen en dagvlinders, de bacteriën, schimmels en mineralen, is een ecosysteem dusdanig vergiftigd dat ook wij mensen nog kwetsbaarder worden dan we al zijn.

„Het is toch bizar dat de stikstofdiscussie nu alleen gaat over een paar orchideeën meer of minder in een Natura 2000-gebied? Het gaat over ons! Wij leven in een land zonder schone lucht en grondwater, zonder gezonde bodem met zes soorten regenwormen in plaats van één. Dus de vraag moet niet gaan of we voor of tegen natuur zijn, maar over hoe we in de toekomst op een verantwoorde manier voedsel kunnen produceren, zonder elkaar te vergiftigen.”

„Wij hebben een samenleving gecreëerd waarin boeren op deze manier moeten produceren en dus het land en onze leefomgeving uitmergelen. Wij hebben dat monster met z’n allen gemaakt, door steeds te willen groeien en te exporteren. We putten ons eigen land uit tot we niet verder meer kunnen. Als we zo doorgaan, vergiftigen we ons eigen bestaan. Het gaat echt niet om een paar diertjes en plantjes in een natuurgebied. Het gaat om een schone omgeving.”

„Jazeker. Ik pleit voor een systeem met meer boeren die veel kleinschaliger en verantwoordelijker werken. Een bodem kan zich herstellen. Vervolgens moet de politiek wel ingrijpen in de marges die nu worden verdiend in de supermarkten.”

„Ja, maar er zijn processen zoals klimaatverandering waar we minder invloed op hebben. We zullen de aantallen grutto’s uit de jaren vijftig en zestig met meer dan honderdduizend broedpaartjes nooit meer halen. We zullen terugzakken tot vijf- à tienduizend. De grutto is altijd in beweging. De grutto heeft ooit de keuze gemaakt, in de late middeleeuwen, om van moerasvogel een weidevogel te worden. Nu maakt de grutto de keuze weidevogel op IJsland te worden.”