Wat als het hokje niet klopt? Wat betekent dit dan voor jou?

Gisteren ging mijn lief zijn verjaardagscadeau inlossen. Hij had voor zijn verjaardag een cadeaubon gekregen voor een Thaise massage. Toen hij daar aankwam herkende de masseuse hem meteen als die meneer van die auto die vaak voor de deur staat. Ze vond het leuk om kennis te maken en ze vertelde dat zij wel eens aan haar man had gevraagd van wie die auto was en haar man had daarop gereageerd met: "Van die Colombiaanse man" en aangezien ik om de hoek woon en hij regelmatig bij mij is was hij ook gelijk "de buurman". Nu staat de auto op mijn naam maar dat laat ik maar even terzijde.

Als ik met mijn lief in Frankrijk ben en bijvoorbeeld op een terras zit dan worden wij in het Spaans gevraagd wat wij willen eten of drinken. Nu is mij dat ook wel vaker gebeurd dat mensen een Spaanse achtergrond bij mij vermoeden maar als wij samen zijn dan zetten ze dat als vanzelfsprekend om in een taal die ik noch hij spreekt. Als we in Spanje zijn dan worden wij trouwens ook standaard in het Spaans aangesproken maar gek genoeg vind ik dat dan net ietsjes minder vreemd dan in Frankrijk in het Spaans aangesproken te worden. 

Vanaf half november als de goedheiligman gearriveerd is dan zie je opeens dat hij met argusogen in de gaten gehouden wordt door kindjes die nog geloven. De zoete kindjes kijken iets geruster dan de kindjes die "iets te vrezen" hebben trouwens. Hij is dan opeens 3 weken lang de Luisterpiet. Ik zou kunnen zeggen "tegen wil en dank" maar ik moet bekennen dat hij die rol naar eer en geweten uitvoert. Het is zo schattig om te zien als hij zijn vinger op zijn lippen legt en dan zachtjes tegen zo'n kindje zegt: "Niet verklappen hoor dat ik hier ben". Dan zie je zo'n hoofdje knikken als teken "Het geheim is veilig en ik verklap het niet". Ik vind dat altijd zo lief om te zien die wisselwerking die dan plaatsvindt. 

Uit het bovenstaande hebben jullie vast al geconcludeerd dat mijn lief niet het standaard Nederlandse uiterlijk heeft. Hij is niet blond en heeft ook geen blauwe ogen en zijn huid geeft ook geen licht af als de zon er niet op geschenen heeft.  

Toen mijn lief mij lachend dit verhaal vertelde van de masseuse zei hij ook nog: "Blijkbaar kennen alle "zwarten" elkaar want daarna vroeg ze of ik die kende en die en dat waren allemaal mensen met een kleurtje". Blijkbaar gaat de masseuse ervanuit dat mensen met een kleurtje bij elkaar klitten en (alleen) elkaar kennen. Zij vroeg niet of hij de blanke mensen uit haar klantenbestand kende en dat vond ik best typisch. Net als hij dat vond trouwens. Hij moet er zelf altijd erg om lachen als zoiets gebeurd. 

Het grappige is dat als hij mensen tegenkomt die ergens in een ver verleden dezelfde "roots" hebben als hij heeft zij hem meestal ook niet kunnen plaatsen "in het juiste land". 

Hij krijgt dus heel vaak de vraag "waar kom jij vandaan?". Hij komt uit Nederland maar dat antwoord is niet het antwoord dat men dan wil horen. "Je ouders, wat waren die dan?" en dan wordt het lastig. Vragen ze nou welke nationaliteit zijn ouders hadden/hebben? Of waar ze geboren zijn? Het antwoord op de eerste vraag is Nederlandse nationaliteit maar zijn vader is niet hier geboren maar heeft wel altijd de Nederlandse nationaliteit gehad. Wat ben je dan? Dan nog verder terug gaan. En dan wordt het helemaal lastig. Er schijnt een lange blanke Nederlandse opa te zijn, en een Indonesische oma en als ik het goed heb ook Afrikaanse voorouders en Chinese voorouders. Ik weet even niet meer precies of er nou een Chinese oma of opa was maar samenvattend: hij is een samenvoeging van volgens mij "alle rassen" die op deze planeet rondlopen. Maar de nationaliteit loopt al decennia lang volgens de Nederlandse nationaliteit. 

Even teruggaand naar het huwelijksbed waar hij in verwekt is (dit neem ik even aan en ga ik ook niet navragen) dan hebben we dus een blanke Nederlandse vrouw en een Nederlands Indonesische man met een donkere huidskleur. Voor zover ik weet is de lijn van de moeder gewoon blank en voegde de vader er iets meer "ras" aan toe om het maar zo uit te drukken. Het grappige is dat nooit iemand denkt dat hij blanke genen heeft maar ook de Indonesische genen "ziet" men niet. Aziatisch? Nope! Afrikaans? Nope! Chinees? Nope. Dus even kort door de bocht gezegd alles wat erin zit "komt er niet uit". 

En laat nou net dat wat iedereen altijd vermoedt - dat hij Latijns-Amerikaans bloed heeft of Spaans ( maar de link is duidelijk lijkt me) -er NIET inzitten (voor zover wij weten dan). Dit is toch hilarisch.

Ikzelf kom uit een gezin waar het soms ook niet duidelijk was voor vreemden "wat wij nou waren". Een blond kindje met blauwe ogen zonder krullen. 3 krullende kinderen waarvan er 2 met zon heel donker worden en eentje die zo blank is als een Ierse met rood haar. Dus tijdens vakanties is het mijn ouders ook wel eens gebeurd dat mensen kwamen vragen waar zij nou toch vandaan kwamen. Dat mensen mij soms met een Spaanse verwarren kan ik (zeker toen ik jong was) nog wel begrijpen. Geboren in het zuiden van Nederland, dat stukje dat in het verleden nogal eens "wisselde van eigenaar", zou het kunnen dat er hier en daar "iets binnengeslopen zou is" maar weten doe ik dat niet. Maar als mijn ouders dan zeiden dat zij uit Nederland kwamen dan werd dat ook geaccepteerd voor zover ik weet. 

Vriendje vroeg aan mij of dit "ons kent ons" dat hij vaak ervaart bij mensen met een niet blanke huidskleur ook voorkomt bij mensen met een blanke huidskleur. Ik ken het niet in elk geval. Ook ben ik teruggegaan in gedachten naar de Middelbare schooltijd. Wij hebben elkaar daar kennen geleerd en ik vroeg me af of ik toen zag dat hij niet blanke roots had. Ik geloof dat ik dat helemaal niet gezien heb. Ik heb hem nooit in elk geval nooit gezien als die Indonesische jongen bij mij in de klas. Ik vond het dus zelf erg vreemd toen ik "eeuwen" later een relatie met hem kreeg te merken dat mensen zo de behoefte hebben om te labelen. 

Ik heb hem wel eens gevraagd of hij zich Indonesisch voelt of Nederlands en of "dat het iets gemengd is". Hij is daar heel duidelijk over. Hij is Nederlander maar wel een Nederlander die vaker Indonesisch eet en kookt dan de gemiddelde Nederlander. Een Nederlander die zich bewuster is van de Nederlands-Indonesische geschiedenis dan de gemiddelde Nederlander en een Nederlander die vroeger naar Indonesische feestavonden ging. Hij kent het land van zijn vader niet, hij is er nooit geweest en hij spreekt de taal niet. Het is voor hem geen issue. Hij heeft er ook geen moeite mee dat mensen hem niet kunnen plaatsen. Dat vindt hij niet vervelend. Ik geloof trouwens ook niet dat hij het vervelend vindt dat mensen er naar vragen omdat hij zich ervan bewust is dat hij er niet typisch Nederlands uitziet. Hij en zijn broers haalden vroeger wel eens een grapjes uit met zijn moeder of eigenlijk met de Nederlanders die niet begrepen dat die blanke vrouw de moeder was van die niet blanke kinderen. Je mag zelf proberen in te vullen hoe ze dat deden. 

Het is een heel verhaal geworden maar nu kom ik dan eindelijk bij de titel die boven dit stukje staat. Wat als het hokje niet klopt? Wat betekent dit dan voor jou? Mensen delen mensen in hokjes in. Dat begrijp ik, dat maakt de wereld overzichtelijker en voor mensen ook begrijpelijker maar wat nou als blijkt dat je iemand in het verkeerde hokje hebt geplaatst? De Thaise masseuse dacht dat ze met een Colombiaan te maken had, daar had zij dus ook waarschijnlijk een beeld bij. Dat kan een positief beeld/gevoel zijn geweest maar ook een negatief beeld of gevoel dat laat ik even in het midden. Zou er iets bij haar veranderd zijn met betrekking tot het beeld dat zij zich had gemaakt ten opzichte van de man die voor haar stond of in dit geval lag toen ze hoorde dat hij Indonesische roots heeft i.p.v. Colombiaanse roots? Of bij de mensen die denken dat hij uit Spanje komt? Wat denken zij als ze horen dat hij "gewoon een "Ollander" is? Of bij de mensen die denken dat hij uit een Latijns- Amerikaans land komt. Iedereen heeft een beeld van Latijns-Amerikanen denk ik en dat beeld staat vaak toch heel ver af van de "uit de klei getrokken" Nederlander, laat staan van de Indonesiër waar verder ook nog elk ander "ras" in zit.  Wat betekent het voor jou als het hokje waar jij iemand in hebt geplaatst niet klopt?

En ik vond ook de opmerking van mijn lief wel apart eigenlijk die hij maakte toen hij het mij vertelde: "Blijkbaar kennen alle "zwarten" elkaar want daarna vroeg ze of ik die kende en dat waren allemaal mensen met een kleurtje" . Even voor de duidelijkheid de Thaise masseuse komt ook uit Thailand (het had natuurlijk ook een niet Thaise kunnen zijn die Thaise massages geeft). Zou het voor haar iets zijn geweest van niet blank versus wel blank. Vermoedde zij daar een verbond tussen de niet blanke huidskleuren? Iets gemeenschappelijks? Ik weet het niet. Het maakt ook niet echt iets uit natuurlijk. Maar zoals elke keer als zoiets "langskomt" dan verwonder ik me daar over en vraag ik me elke keer weer af:  Wat betekent het voor jou als het hokje waar jij iemand in hebt geplaatst niet klopt? 

Ik denk dat ik het voortaan gewoon eens ga vragen als ik zelf weer eens bij zo'n gesprek aanwezig ben wat het voor iemand betekent als blijkt dat hun veronderstelling niet klopt, als het hokje niet past. Behalve dan bij de Luisterpiet verwarring, daar komen ze ter zijner tijd wel achter als de tijd rijp is al kan het natuurlijk ook zijn dat zij stiekem toch hun leven lang iets zullen hebben "en TOCH heb ik vroeger een echte zwarte Piet gezien". Maar dat kan ook iets van mij zijn maar ik weet toch echt zeker dat ik ze wel eens op het dak heb gezien bij de schoorstenen en niemand die mij daarvan afbrengt. 

NB: Een week later ontdekte hij tijdens een gesprek dat men dacht dat hij een Mexicaan was.