De presentatie van oorlogsroman Tamar

Snel loop ik de gehoorzaal van het Verzetsmuseum in en neem plaats op de laatste  lege stoel aan de zijkant. Het is doodstil. Alleen zuivere hoge viooltonen zweven door de ruimte. Met een zucht sla ik mijn armen over elkaar. De ontvangst en het begin zijn goed verlopen. Even een rustmoment voordat mijn uitgever van Futuro Uitgevers het welkomstwoord zal voeren en daarna is het mijn beurt om te spreken.

Om de boekpresentatie op 23 maart te houden, is een bewuste keuze geweest. Het was de verjaardag van mijn vader, vandaag zou hij 81 jaar zijn geworden. Ik heb ‘Tamar’ opgedragen aan mijn grootouders en mijn ouders. Ze leven allemaal niet meer, toch weet ik dat ze trots zouden zijn geweest.

Aandachtig luistert iedereen naar het kwartet van de jonge Strijkers Amsterdam, meisjes tussen de tien en dertien jaar oud. Ze spelen de filmmuziek van Schindler’s List. Voor het podium staat hun artistiek leider Naomi Bach. De emotie is zichtbaar op haar gezicht terwijl ze de strijkstok heen en weer beweegt over haar viool. De meisjes hebben onderling oogcontact. Het is prachtig, de spanning is voelbaar, de zaal lijkt betoverd. Opeens raakt het me voluit en ik slik verwoed. Dit is allemaal voor mijn boek.

Hier staan vijf vrouwen fantastisch viool te spelen. Ik ben in het Verzetsmuseum Amsterdam. De belangrijkste mensen zijn aanwezig. Dit is de kroon op mijn werk na al die jaren. Ik heb het gewoon geflikt. Mijn boek wordt uitgegeven. Met natte ogen slik ik nog een paar keer. Aan iets anders denken. Niet naar die gevoelige muziek luisteren. Vanuit mijn ooghoek zie ik een vriendin over haar wangen vegen. Denk aan iets anders. Ik moet zo nog speechen en kan niet als een wasbeer achter die desk gaan staan.

Schuin voor me zit mijn schrijfcoach Mirjam Boelsums. Na haar manuscript-analyse in de laatste fase kon ik weer aan de slag. “Less is more. Maak je stijl strakker.” Vijf jaar geleden vormde mijn idee voor dit boek de basis voor het eerste hoofdstuk. Een Joodse vrouw op de vlucht probeert haar baby te redden en een niet-Joodse vrouw besluit haar te helpen. De Tweede Wereldoorlog was het meest logische onderwerp voor mijn eerste boek, het is een periode die mij altijd heeft gefascineerd.

Als kind was ik al geïnteresseerd in de verhalen over de oorlog van mijn opa en oma. Hoewel ‘Tamar’ een fictief boek is, heb ik anekdotes van mijn familie gebruikt. De historische feiten moesten kloppen dus stak ik veel tijd in onderzoek. Voor de scene waarin Anna en haar ouders zich opmaken voor het vertrek per trein vanuit Westerbork keek ik naar originele filmpjes zonder geluid en met die beelden in mijn hoofd schreef ik het hoofdstuk. Verder zocht ik zo vaak in Google hoe je sterft door kogels in je borstkas, over nazi’s, wapens en ss-uniformen, dat het me niet verbaast als de binnenlandse veiligheidsdienst mij intussen in de gaten houdt.

Vele malen herschreef ik het manuscript, er zit veel tijd en energie in. Maar wat is het vooral leuk om iets te creëren wat er nog niet was. Om te zien hoe de personages langzaam tot leven komen, hoe er steeds meer laagjes worden aangebracht in hun karakters. Totdat het levensechte mensen zijn.

Ik hoop dat het verhaal tot denken aanzet en vragen oproept. Wat zou je zelf doen in oorlogstijd? Hoe ver zou je zélf gaan om iemand te beschermen? En ik hoop dat ‘Tamar’ bijdraagt aan het besef dat wij er met elkaar voor moeten zorgen dat de geschiedenis zich niet herhaalt.

De laatste viooltonen ebben weg en er klinkt een luid applaus. Meteen sta ik op om de violistes te bedanken en de gehoorzaal uit te leiden. Mijn uitgever gaat spreken dus er is een momentje voor een fotosessie samen met de Jonge Strijkers in de hal. Als ik terugkeer word ik net aangekondigd: ‘Auteur Monique Hoolt’. Het blijft onwennig om dat over mezelf te horen.