Niet hyperactief
“Er zijn voldoende kenmerken voor ADD” zegt de psychologe tegenover me. Na maanden onderzoek en jaren zoeken en vragen en twijfelen ligt de diagnose voor ons op tafel. Dunya heeft ADD. Ik heb er geen moment aan getwijfeld toen we begonnen met dit traject. Ik wist het al toen ik eenmaal had opgezocht wat ADD is. ADHD kende ik wel en ik zag veel kenmerken terug bij Dunya, maar het belangrijkste, hyperactiviteit, heeft ze niet. Dus besloot ik eens te gaan zoeken of er ook sprake kan zijn van ADHD als je niet hyperactief bent. Ja dus, maar dan is het ADD. Dat is toch wel iets anders en de meeste kenmerken herken ik meteen.
Brammetje Baas
Het begon allemaal met Brammetje Baas. Dunya en ik kijken de film samen en zien hoe Brammetje in groep drie opspringt om een bromvlieg te redden. Zijn ogen volgen de vlieg door het lokaal. Hij vangt de vlieg en brengt hem naar buiten. Hij hoort de meester wel roepen dat hij moet gaan zitten en zegt: “Ja straks”. Tijdens het werken dwalen zijn gedachten af. Hij ziet alles om zich heen en hoort het druppen van de kraan. En zo niet, dan is er nog genoeg om over na te denken. Dingen die boeiender zijn dan zijn werk en de meester. “Ik denk dat u Brammetje toch niet helemaal begrijpt” zegt moeder voorzichtig na weer een aanvaring tussen Bram en de meester. Ik voel haar wanhoop en verdriet. De meester en de directeur vegen dat van tafel. Werk dat niet af is gaat mee naar huis. Ouders zijn ten einde raad en worden maar boos op Bram. Dat maakt het alleen maar moeilijker.
Hyperfocus
Ik zit vol verbazing te kijken. Er valt een kwartje. Misschien wel twee. Dunya is niet zo druk, maar heeft wel moeite met concentreren en luisteren. En haar werk is nooit af. In groep drie en vier was dat altijd strijd met de juffen. Het maakte mij ook moedeloos. “Ja straks” of “Even wachten”, ik kan het bijna niet meer horen. Niks straks, nu! En dat is nou precies het probleem. Het lukt niet om het NU te doen. Ze wil het echt wel, maar er moet nog zoveel en er zijn nog zoveel dingen waar ze over na moet denken. Op tijd komen is dan ook altijd een probleem. Of ze gaat zo op in haar telefoon of in een tv programma, dat ze niet bereikbaar is. Hyperfocus heet dat, leerde ik op de cursus. Dus roep ik: “hyperfocus uit!”. Soms helpt dat, meestal niet.
Waardeloze moeder
Hoe meer ik de touwtjes aantrek, hoe meer zij in de weerstand gaat. We schieten er dus geen van beiden iets mee op. En al die jaren dat ik zoekende was, wisten allerlei mensen al waar het aan lag: Aan mij. Ik was te lief voor Dunya en moest gewoon veel pittiger optreden. Mensen die dat wel deden, inclusief de vele hulpverleners, verloren al snel het vertrouwen van Dunya en bereikten alleen maar dat ze steeds minder goed ging luisteren. En ik voelde me vooral een waardeloze moeder…..
Bijzonder kind
Ik voel ineens de emoties opkomen. Snel pak ik een tissue. Ik glimlach door mijn tranen heen. “Eindelijk erkenning” knikt psychologe. Dat is precies wat ik voel. Erkenning. Ik doe het helemaal niet fout, maar het is iets in Dunya waar we mee moeten leren omgaan. Eenmaal thuis zeg ik: “Gefeliciteerd lieverd. Je hebt ADD”. Eén moment is ze beduusd, dan begint ze te stralen. “Waarom ben je zo blij?” vraagt de juf als ze het vertelt. “Omdat ik iets bijzonders heb!” zegt ze. Ook tegen de huisarts zegt ze dat ze het leuk vindt. Die kijkt haar onderzoekend aan. “Echt waar?” vraagt ze. Dunya knikt. “Ik weet niet waarom, maar ik vind het gewoon leuk!” En het is ook leuk, want het is gewoon een toevoeging en inderdaad, het maakt haar nog bijzonderder dan ze al is.
Gewoon strenger zijn
Er zijn nog steeds mensen die zeggen dat ik gewoon strenger moet zijn en haar harder moet aanpakken. Dat iedereen tegenwoordig ADHD heeft en dat ik gewoon over me heen laat lopen. Die mensen weten niks van ADD en de reis ernaar toe. Gesprekken met een verpleegkundige, met een psycholoog, met een andere psycholoog, gesprekken met Dunya, vragenlijsten door mij, vragenlijsten door school. Gesprekken over haar kindertijd met weer een andere psycholoog, over mijn zwangerschap, over mijn miskraam, over de scheiding, over verdrietige dingen die we hebben meegemaakt, over heftige gebeurtenissen waar ze getuige van is geweest, alles wordt doorgespit. Dat was niet gemakkelijk, maar het was niet voor niets.
Wisselende emoties
Bij ADD horen ook wisselende emoties. Niet iedereen begrijpt dat. Ze leggen het bij haar en praten over lange tenen of aanstellerij. Gelukkig zijn er ook mensen die haar wel serieus nemen en op onderzoek uitgaan. Ook ik begrijp dingen beter. Waarom ze problemen heeft met rekenen, met automatiseren vooral. Het opzoeken van grenzen hoort er ook bij. Ze is assertief, soms iets te. Niet dat het nu makkelijk is of dat het iets verandert, maar het helpt wel om dingen te verklaren. Ik ben zo trots op mijn meisje, zoals ze zich steeds weer staande weet te houden in een wereld die vaak te hoge verwachtingen van haar heeft, omdat ze verbaal zo sterk is en omdat ze wijs overkomt. Het is belangrijk dat Dunya zichzelf mag zijn. Want ze is goed zoals ze is.
ADD positief
En ook heeft ze eigenschappen door die ADD die juist heel positief zijn. Die spreekbeurt over Malala in groep zes. Haar inzet voor mens en dier, de olifant, de haaien, de tijgers. Haar acties tegen pesten. En al die andere dingen die reden waren om haar finalist te maken voor Amsterdammertje van het jaar. Als ze ergens voor gaat dan doet ze dat met volle overtuiging. Niets of niemand kan haar tegenhouden. Ook heeft ze een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Gevoeligheid is niet alleen lastig, maar ook een kwaliteit die onderschat wordt. Als ze van iemand houdt doet ze dat ook met heel haar hart. Maar ga je over haar grenzen, dan moet je van goede huize komen om dat te herstellen.
Psycho-educatie
Na de eerste opluchting moesten we weer verder. De psycho-educatiegroep was interessant, ik hoorde veel over ADHD, maar miste specifieke informatie over ADD. Veel ouders hebben kinderen met meerdere diagnoses en lopen tegen andere en heftiger problematiek aan. We komen er wel, samen. Met vallen, soms diep, en weer opkrabbelen. Het komt goed met Dunya, dat weet ik zeker.
De film Brammetje Baas is echt een aanrader voor iedereen die wil weten hoe ADHD in de praktijk werkt en hoe het voor kinderen en ouders is.
