(vervolg op mijn blog van 11 december...)

Bij een Middeleeuws datering van dit controversiële kleed moet gezocht worden naar een werkwijze die op dat moment voor handen was om de afbeelding te maken (Jackson). Een bijzondere oplossing voor dit probleem is de ‘proto-photography’ theorie van de Afrikaanse kunsthistoricus Nicholas Allen. Deze theorie is gebaseerd op de gedachte dat als de ruwe materialen om een foto te maken door middel van een camera obscura in de Middeleeuwen voor handen waren, deze door iemand gebruikt zouden kunnen zijn om de afbeelding op het kleed te vervaardigen (Schwortz). Allan is op deze theorie gekomen omdat hij de Middeleeuwse datering aanvaardt maar ook vindt dat, zoals Fanti het als ‘unquestionable fact’ categoriseerde, de afbeelding niet geschilderd is en het dus om een foto moet gaan (Schwortz). Volgens Schwortz, de officiële fotograaf van het eerste onderzoeksteam die het kleed bestudeerde, is Allen geslaagd in zijn opzet om te bewijzen dat hij met Middeleeuwse materialen een foto, gelijkend op de afbeelding op het kleed, kon maken maar heeft hij met deze replicatie van het kleed juist tegenbewijs voor zijn ‘proto-photography theory’ geleverd (zie afbeelding 1 en 2). Zo is er op de replica van Allen duidelijk sprake van lichtval en is er op het originele kleed geen ‘directionality of light’ te zien. De donkere plekken die Allen als schaduwen identificeert, wijzen volgens Schwortz op contact met een lichaam. Naast dat deze plekken niet verkregen kunnen zijn door licht of fotografie, laat ook een computermodel van de fotografisch vervaardigde replica geen reliëf zoals op het origineel zien. Ook zijn de contouren op Allen’s replica in tegenstelling tot op het origineel, heel scherp (Schwortz). Voor een goed begrip van het formatieproces waarmee de afbeelding op het kleed tot stand kwam, is het noodzakelijk om niet slechts een aantal, maar alle kenmerken te repliceren. Daarbij komt dat de hier besproken theorie ook een anachronisme vormt. Schwortz merkt dan ook terecht op dat Allen’s opmerking dat er in de Middeleeuwen ruwe materialen beschikbaar waren om een foto te kunnen maken, niet zonder meer een reden is om ook te veronderstellen dat deze technologie 500 jaar geleden is uitgevonden en gebruikt door iemand die helemaal niet op het huidige niveau van wetenschap en techniek kon zijn...

Afbeelding 1: een vergelijking tussen de replicatie (links) en het origineel (rechts).