Hoe werkt MIDI? (Musical Instruments Digital Interface)
![]()
JAM ProjectsWat is MIDI en wat kun je er mee? MIDI is een aansluiting op een elektronisch muziekinstrument of een zijdelings aan muziek gerelateerd apparaat. Denk bijvoorbeeld aan een keyboard of een synthesizer, maar ook aan een apparaat wat het signaal van een gitaar om kan zetten naar MIDI. Je komt een MIDI aansluiting ook vaak tegen op randapparatuur zoals effect apparatuur (chorus, delay, reverb o.i.d.) of op een mengpaneel. Je kunt ook een MIDI interface kopen om aan te sluiten op een computer. Daarmee krijgt de computer ook MIDI aansluitingen en kun je die gebruiken in combinatie met andere apparaten die ook MIDI aansluitingen hebben. In sommige gevallen sluit je een apparaat aan op de computer via een USB aansluiting en verloopt de MIDI communicatie via USB zonder dat er fysieke MIDI aansluitingen aan te pas komen. MIDI is geen muziek of geluid, het zijn alleen maar opdrachten. Via de MIDI aansluitingen en kabels kunnen de gekoppelde apparaten met elkaar praten. Er gaat geen muziek of geluid door de kabels, maar alleen maar digitale opdrachten. De opdrachten worden verstuurd via de MIDI OUT aansluiting en die moet je dus verbinden met een MIDI IN aansluiting van een ander apparaat. Dat zal dan naar deze opdrachten luisteren. De opdrachten kunnen ook naar meerdere apparaten verstuurd worden, door de MIDI THRU aansluiting van een luisterend apparaat te verbinden met de MIDI IN van een volgend luisterend apparaat. De MIDI THRU aansluiting is namelijk ook een MIDI uitgang, waar de opdrachten die via de MIDI IN aansluiting binnenkomen, meteen weer naar buiten gestuurd worden. Er is dus altijd 1 apparaat wat de opdrachten verstuurt en er kunnen een heleboel apparaten tegelijk naar deze opdrachten luisteren. Over wat voor opdrachten hebben we het dan? Er zijn een heleboel verschillende opdrachten die de MIDI apparaten kunnen versturen en ontvangen. Maar het is wel sterk afhankelijk van het soort apparaat. Laten we als voorbeeld een keyboard nemen. Daar zitten heel wat toetsen op. In de MIDI taal heeft elke toets een nummer. Als je een toets heel hard indrukt, dan wordt op de MIDI OUT aansluiting bijvoorbeeld de volgende opdracht verstuurd: Toets 64 wordt ingedrukt met een aanslaggevoeligheid van 127 op MIDI kanaal 1. Laat je dezelfde toets weer los, dan wordt deze opdracht verstuurd: Toets 64 wordt losgelaten met een aanslaggevoeligheid van 0 op MIDI kanaal 1. Als je de toets die er meteen links naast ligt heel zachtjes indrukt, dan wordt op de MIDI OUT aansluiting bijvoorbeeld de volgende opdracht verstuurd: Toets 63 wordt ingedrukt met een aanslaggevoeligheid van 1 op MIDI kanaal 1. Deze opdrachten in dit voorbeeld worden verstuurd op MIDI kanaal 1. Als er bijvoorbeeld een 2e keyboard aangesloten is met een MIDI kabel van de MIDI OUT van het 1e keyboard naar de MIDI IN van het 2e keyboard, dan komen deze opdrachten aan bij het 2e keyboard. Staat het 2e keyboard ingesteld om te reageren op opdrachten die verstuurd zijn op MIDI kanaal 1, dan zal het 2e keyboard geluid gaan maken alsof er op dat keyboard gespeeld wordt. Je hebt dan een soort van afstandsbediening van het 2e keyboard. Voorwaarde is dus wel dat het ontvangende apparaat ingesteld staat op hetzelfde MIDI kanaal als het verzendende apparaat. Als in het bovenstaande voorbeeld het 2e keyboard ingesteld staat om te reageren op opdrachten die verstuurd zijn op MIDI kanaal 2, dan gebeurt er helemaal niets. Het 2e keyboard zal de opdrachten van kanaal 1 wel binnenkrijgen, maar gewoon negeren. Er zijn 16 MIDI kanalen waar de opdrachten op verstuurd kunnen worden waar apparaten die op het corresponderende kanaal zijn ingesteld op zullen reageren. We kunnen per MIDI kanaal de volgende opdrachten versturen (meer details over elke opdracht vind je verderop in deze beschrijving) : -Toetsinformatie: Welke toets wordt er ingedrukt en hoe hard of welke toets wordt losgelaten -Controllerinformatie: Aan welk draaiknopje wordt gedraaid en hoe ver dan -Benderinformatie: In hoeverre wordt de bender bewogen (om de toonhoogte te veranderen, vergelijkbaar met het opduwen van een gitaarsnaar) -Aftertouchinformatie: In hoeverre wordt een ingedrukte toets nog verder doorgeduwd voor speciale effecten -Programmawisselingen: Welk geluidje (programmanummer) wordt er gekozen Daarnaast zijn er ook opdrachten die niet gebonden zijn aan een MIDI kanaal. Daar zullen alle aangesloten apparaten dus op kunnen reageren, ongeacht op welk MIDI kanaal deze ingesteld staan. Deze opdrachten zijn: -Active sens opdrachten: Deze opdrachten doen eigenlijk niets. Ze laten een ontvangend apparaat alleen weten dat ze klaar staan om opdrachten te versturen. Het ontvangend apparaat "weet" daarmee dat de verbinding met het versturend apparaat in orde is. -Sytem Exclusieve opdrachten: Dit zijn opdrachten die bedoeld zijn voor een specifiek type apparaat van een fabrikant. In de opdracht wordt aangegeven voor welk merk en type de opdracht is bestemd. Andere apparaten zullen deze opdrachten negeren. Bij deze opdrachten moet je denken aan bijv. een backup van een apparaat. Zo'n backup hoort alleen bij dat apparaat en is dus niet bedoeld voor andere apparaten. MIDI klok informatie: Om muziek te maken wil je natuurlijk dat alle instrumenten op het juiste moment de juiste geluiden maken. Met deze klok informatie wordt het tempo van een muziekstuk doorgegeven aan alle apparaten die iets specifieks kunnen doen met betrekking tot de timing van een muziekstuk. Denk bijvoorbeeld aan een baspartij die vooraf opgenomen is met een metronoom en die nu de pas moet lopen met een drumcomputer. MIDI start-stop informatie: Een apparaat wat kan opnemen en/of afspelen kan via MIDI op afstand gestart en gestopt worden. MIDI song positie opdrachten: Apparaten die met een maatindeling kunnen werken, kunnen met deze opdrachten op de juiste plek in een nummer worden gepositioneerd. Als daarna een start opdracht gegeven wordt, beginnen deze apparaten op dezelfde plek in het nummer af te spelen. MIDI tijdcode opdrachten: Het is mogelijk om beelden en muziek met elkaar in de pas te laten lopen. Bij beelden heb je dan te maken met een tijdspositie en in muziek heb je dan vaak te maken met een maatindeling. In professionele video bewerkingsprogramma kun je de tijdspositie via MIDI naar buiten sturen, zodat bijvoorbeeld een computer met een MIDI programma dan weet op welke positie het beeld loopt. Het MIDI programma maakt dan de vertaalslag naar de maten en volgt daarmee precies het beeld. In dat geval is het beeld Master en volgt de muziek als Slave. Maar vaak kan het ook andersom: het MIDI programma is Master en stuurt MIDI tijdcode naar het video programma en die volgt dan als Slave. De MIDI aansluitingen zijn 5 polige Din pluggen. Zijn 5 polige Din aansluitingen op apparaten dan altijd MIDI aansluitingen? NEE ABSOLUUT NIET!! Een MIDI aansluiting is alleen een MIDI aansluiting als dat bij de aansluiting vermeld is. Vroeger werden veel audio apparaten voorzien van een 5 polige Din aansluiting. Lekker makkelijk, want met 1 kabeltje sloot je dan meteen 2x audio in en 2 x audio uit aan. Daardoor werden de 5 polige Din kabels erg populair en vaak ook meegeleverd met een nieuw apparaat. Waarschijnlijk is dat dan ook de reden dat er destijds voor gekozen is om de MIDI aansluitingen uit te voeren als een 5 polige Din plug. De kans was namelijk erg groot dat je dan thuis nog wel zo'n kabel had liggen en meteen aan de slag kon met MIDI. Maar zoals eerder gezegd, MIDI is een digitaal signaal en zeker geen audio! Het heeft dus niets te zoeken bij de audio aansluitingen die met een Din plug zijn uitgevoerd. Ook vind je bij oude computers nog wel eens een 5 polige Din plug. Die is voor het toetsenbord, maar heeft ook helemaal niets te maken met MIDI. En er zijn ook oude drumcomputers of sequencers die een 5 polige Din plug hebben. Maar daar staat dan geen MIDI bij maar Sync. Ook die aansluitingen hebben totaal niets te maken met MIDI of audio. Let er dus goed op dat je elke aansluiting alleen gebruikt voor het doeleinde waar het voor is bedoeld. Andere manieren van aansluiten gaat nooit iets werkends opleveren en in het ergste geval zou er zelfs nog iets kapot kunnen gaan. Maar, MIDI opdrachten alleen is nog geen muziek. Wanneer wordt het muziek? Om van de MIDI opdrachten muziek te maken, zijn er 2 stappen nodig. Allereerst is het natuurlijk heel belangrijk als de toetsopdrachten op de juiste momenten momenten voorbij komen. Daarnaast moet er dus ook altijd een apparaat zijn wat deze toetsopdrachten om zet naar geluiden. Een keyboard, elektrische piano of synthesizer met een MIDI in aansluiting kan deze opdrachten uitvoeren en maakt er dan dus muziek van. Leuk natuurlijk als je op een keyboard speelt en een ander keyboard maakt er dan weer muziek van, maar het wordt pas echt leuk als je de MIDI opdrachten kunt opnemen. En dat kan bijvoorbeeld met een computer en een MIDI bewerkingsprogramma. Als je een MIDI interface hebt aangesloten op de computer, dan sluit je de MIDI out aansluiting van het keyboard aan op de MIDI in aansluiting van de computer. Als het MIDI programma in opname staat, kun je gebruik maken van de metronoom in het programma om in de maat te blijven spelen. Het programma houdt dan exact bij op welke momenten de toetsen ingedrukt werden. Er is dan dus geen muziek opgenomen, maar alleen de opdrachten. Als we dan de MIDI uitgang van de computer verbinden met de MIDI ingang van het keyboard en we laten de computer weer afspelen wat er is opgenomen, dan verstuurt de computer de MIDI opdrachten en zorgt het keyboard er weer voor dat het muziek wordt. Met een beetje uitgebreider programma zijn er volop mogelijkheden om de opgenomen instructies aan te passen. Heb je per ongeluk een verkeerde toets ingedrukt tijdens het opnemen? Geen probleem! Even corrigeren en klaar! Of was de timing niet helemaal naar je zin? Even de noten "quantizen" zodat ze precies op de tel gezet worden en het klinkt al een heel stuk beter! Niet tevreden over het geluidje? Kies op het keyboard dan een ander geluidje. De opdrachten komen nog steeds onveranderd uit de computer, maar het keyboard speelt nu dezelfde partij met een ander geluidje. Helemaal tevreden? Dan kun je vaak ook nog wat je ingespeeld hebt uitprinten als bladmuziek. En als we dan toch bezig zijn, kunnen we ook meteen een extra partij erbij opnemen op een ander spoor. Bijvoorbeeld een eenvoudig drumpatroontje. En als dat erop staat, kunnen we dat bijvoorbeeld een aantal keer kopiëren zodat het patroontje lang genoeg duurt voor het hele nummer. En zo kunnen we nog wel even door gaan. Er zijn 16 MIDI kanalen waar we allemaal verschillende opdrachten voor kunnen opnemen en weer afspelen, dus leef je uit! En als dat nog niet genoeg is, kun je ook een MIDI interface op de computer aansluiten met meerdere MIDI uitgangen. Heb je bijvoorbeeld een interface met 8 separate MIDI uitgangen, dan kun je dus 8 x 16 MIDI kanalen aansturen. Voorwaarde om meerdere partijen te kunnen opnemen en afspelen is dan wel dat je natuurlijk 1 of meerdere keyboards, synthesizers of drumcomputers aangesloten moet hebben en die ingesteld hebben dat ze met de opdrachten op meerdere MIDI kanalen overweg kunnen. Maar een goed computerprogramma heeft ook de mogelijkheid om virtuele instrumenten in te laden. Dat moet je zien als een extra programma wat je installeert op de computer waardoor je bijvoorbeeld ineens een synthesizer in de computer tot je beschikking hebt. En daar kun je natuurlijk ook de MIDI opdrachten naar toe sturen. Het geluid van die synthesizer komt in dat geval dan dus uit de computer. Er zijn tal van programma's voor de computer om met MIDI te werken. Een paar bekende namen zijn Cubase, Pro Tools en Ableton. Heb je serieuze plannen om muziek te gaan maken, zorg dan dat je je eerst goed verdiept in de talloze mogelijkheden van de programma's en de vele Engelstalige termen die erbij komen kijken. Handig om te weten Veel keyboards hebben (vaak in het MIDI menu) een optie die heet Local. Als je die op OFF zet, hoor je helemaal niets meer als je een toets indrukt. Wat heeft dat nou voor nut? Nou, wat je dan eigenlijk doet is het toetsenbord loskoppelen van het klankgedeelte. Druk je op een toets, dan wordt alleen maar MIDI informatie naar buiten gestuurd, maar niet meer naar het klankgedeelte. Werk je met een computer om MIDI mee op te nemen en gebruik je meerdere keyboards om dat weer af te spelen, dan wil je vast wel het geluidje horen waar je de partij voor gaat inspelen. Als dat afkomstig is van een ander apparaat dan waar je op gaat spelen, dan is het handig om Local op OFF te zetten en in het programma te kiezen om MIDI data die binnenkomt bij het programma meteen weer naar buiten te sturen (MIDI soft THRU). Het programma zorgt er dan voor dat de binnenkomende MIDI opdrachten real-time worden omgezet naar het MIDI kanaal van het apparaat. Technische achtergrondinformatie over MIDI De MIDI opdrachten worden achter elkaar verstuurd (serieel). Dus ook als je meerdere toetsen tegelijk indrukt, worden heel snel achter elkaar de opdrachten verstuurd. Een opdracht die aangeeft dat er een toets wordt ingedrukt, moet op enig moment gevolgd worden door een opdracht die deze toets weer loslaat. Het ontvangend apparaat weet natuurlijk niet wanneer dat moment komt. Mocht er bijvoorbeeld door een storing in een kabel een opdracht om een toets weer los te laten gemist worden, dan blijft de toets dus "hangen". Dat is natuurlijk een onwenselijke situatie. Daarom zijn sommige apparaten die MIDI opdrachten versturen voorzien van "active sens" opdrachten. Dat zijn opdrachten die op zich niets doen, maar alleen maar aangeven dat het versturend apparaat nog steeds klaar is om opdrachten te versturen. Een ontvangend apparaat "weet" dan dat een toets die al een hele tijd geleden ingedrukt was, nog steeds ingedrukt moet blijven. Er is ook een opdracht die per MIDI kanaal aangeeft dat alle eventueel nog "hangende toetsen" losgelaten moeten worden. In een MIDI bewerkingsprogramma kun je die opdracht vaak geven door het klikken op de "panic" of "reset" knop. Omdat alle opdrachten serieel verstuurd worden, bestaat de kans dat bij grote hoeveelheden opdrachten er een vertraging ontstaat. Dat merk je doordat de muziek niet meer helemaal strak klinkt terwijl volgens het MIDI programma alles wel goed getimed is. Daarom is het altijd belangrijk om ook niet meer MIDI opdrachten tegelijk te versturen dan strikt noodzakelijk is. Zo kan het gebeuren dat er tijdens het inspelen van een toetsenpartij, er ook Aftertouch informatie wordt gegenereerd door het keyboard. Als je toch niet van plan bent om iets te doen met die Aftertouch informatie, dan is het verstandig om die informatie te wissen. Of beter nog: stel op het keyboard in dat het geen Aftertouch informatie moet versturen of geef in het MIDI programma aan dat je geen Aftertouch informatie wilt opnemen. Ook als je bijvoorbeeld gebruik maakt van een pedaal om het volume te regelen, dan kan het zijn dat er op moment dat je het pedaal eigenlijk niet gebruikt, er toch informatie wordt doorgegeven. Als je veel met een bender werkt, creëert dat ook een hoop opdrachten. Afhankelijk van het ingestelde bereik in het ontvangend apparaat heb je niet altijd de hoge resolutie nodig die in de bender opdrachten zit. Je kunt vaak een groot aantal van de "tussenwaarden" wissen zonder dat je het verschil in de buigingen gaat horen. Maar het scheelt wel weer een hoop MIDI opdrachten. MIDI System Exclusive opdrachten zijn over het algemeen grotere opdrachten. Let er op dat je deze opdrachten alleen gebruikt als je ze echt nodig hebt. Sla System Exclusief backup opdrachten altijd op in aparte bestanden en verwerkt deze niet in hetzelfde bestand als het muziekstuk. Gedetailleerde informatie over de verschillende MIDI opdrachten -Toetsinformatie (Key On, Key Off): Elke toets heeft een nummer, de laagste is nummer 0, de hoogste 127. Bij de toetsinformatie wordt ook aanslaggevoeligheid meegenomen. De waarde varieert van 0 (zachtst) tot 127 (hardst). -Controllerinformatie (Control Change): In de MIDI opdrachten is er ruimte gedefinieerd voor 127 controller opdrachten. De waarden kunnen variëren van 0 tot 127. Een aantal knopjes hebben specifieke functies, maar er zijn er ook een heleboel die je zelf kunt toewijzen. Dit is een kort overzicht van de controllers die vaak gebruikt worden. Niet elk apparaat reageert op de verschillende opdrachten. Raadpleeg daarvoor de handleiding. CC 000 en CC 032 - Bank Select: Kies een bank met geluiden CC 001 - Modulation: De stand van het modulatie wiel CC 002 - Breath Controller: Voor gebruik van een mondstukje om het gevoel van een blaasinstrument over te brengen CC 004 - Foot Controller: Een soort van gaspedaal die je kunt gebruiken voor het volume of speciale effecten CC 005 - Portamento time: Stel in hoe snel een noot moet "glijden" naar een andere noot. Portamento moet daarvoor wel ingeschakeld zijn CC 007 - Volume: Regel het volume van het geluid CC 010 - Pan: Regel de balans tussen links en rechts CC 011 - Expression: Regel het relatieve volume. Handig voor een fade-in of fade-out als het volume (CC 007) een vrij lage waarde heeft. CC 064 - Sustain: Het pedaal zoals dat ook op een piano zit. De waarden mogen variëren van 0 tot 127, maar omdat dit een aan-uit schakelaar is, worden eigenlijk alleen de waarden 0 (losgelaten) en 127 (ingedrukt) gebruikt. -Benderinformatie (Pitch Bender): De bender staat in rust in het midden en kan naar links en naar rechts worden bewogen. Helemaal naar links is de waarde -8191, in rust is de waarde 0 en helemaal naar rechts is de waarde 8192. -Aftertouchinformatie (Aftertouch): Het doordrukken van een ingedrukte toets wordt uitgedrukt in getallen van 0 tot 127. -Programmawisselingen (Program Change): Elk geluidje heeft een eigen nummer. De nummers lopen van 0 tot 127. Afhankelijk van het apparaat kan er gekozen voor zijn om de programma's in te delen in banken. Het kiezen van de verschillende banken gaat vaak met de Control Change opdrachten 0 en 32. Er valt nog wel meer te vertellen over MIDI. Heb je een vraag daarover, stel hem hieronder.
Meer lezen over wat JAM Projects zoal doet? Klik hier voor een overzicht.
Beloon de maker en jezelf door je hieronder aan te melden.
Word gratis lid en verdien een extraatje met het schrijven van jouw eigen blogs.
Aanmelden
