Decoupage servettentechniek

DECOUPAGE oftewel decopatchen is een hobby, waarbij je servettenpapier knipt of scheurt en daarna plakt op een voorwerp om het te versieren. Een knutseltechniek dus, decoreren met de zgn. servettentechniek.

Decoupage bestaat al honderden jaren! Het is een beetje uit nood geboren. Vroeger wilden de mensen een nieuwe inrichting maar er was geen geld om nieuwe meubels te kopen. Daarom ging men op zoek naar manieren om toch hun muren en meubelen te versieren. Door blanco behang te versieren en dan af te lakken met vernis, leek het duur en origineel behang.

Decoupage is een Frans woord en betekent knippen. Het is een techniek waarbij je verschillende uitgeknipte of afgescheurde stukjes materiaal (vaak papier) op een voorwerp plakt. Daarna wordt het geheel afgewerkt met enkele lagen lak of vernis.

De techniek geeft diepte in de verschillende lagen en laat de patroontjes en afbeeldingen eruitzien alsof ze op het voorwerp geschilderd zien. Het is een gemakkelijke en leuke manier om voorwerpen mee te versieren. Bijvoorbeeld voorwerpen in je huis (kleine vaasjes maar ook grote kasten of stoelen).

De mogelijkheden zijn oneindig :) Het voordeel is ook dat het vrij makkelijk is, dus iedereen kan het!

Bron: Hometalk

Bron: Kate Palmer

Bron: Creatief Atelier Stoer

Het te decoreren voorwerp:

Papier-Mache (ook wel ecoshape genoemd, het zijn voorgevormde, samengeperste papieren vormen )
Styropor (witte vormen, ook wel piepschuim of polystyreen genoemd)
Terracotta (bijv witte spaarpotten, vaasjes, bloempotten, beeldjes)
Hout of MDF (blanke kistjes, paneeltjes, kapstokjes, gelakt of ongelakt)
Glas of porselein (jampotjes, theelichtjes, kerstballen, eierdopjes, etc)
Meubelen, fotoalbums, schapjes, schilderijlijsten, dozen, spiegels, boeken met harde kaft, dienbladen, koffers, borden, kaarsen, blikjes, flessen, stenen en veel, veel meer :)
Het kan zelfs op textiel, maar dan heb je wel een speciale textiel servettenlijmlak nodig

Bron: The Spruce

Bron: cooledeko.de

Het servettenpapier:

Er is keuze in het papier wat je kan plakken. Je kan gewone ordinaire servetten gebruiken. Die kan je overal kopen. Die bestaan meestal uit 3 laagjes dun papier. Gebruik dan ALLEEN het bovenste laagje van het servet, dus met de bedrukking.
Voordeelwinkels hebben vaak een eigen merk decoupage papier, dat is ook prima en leuk papier, maar wel wat dunner dan het ECHTE Decopatch papier.
Dan heb je ook nog Decopatch papier. Dat is een merk papier, speciaal gemaakt voor de servettentechniek. Décopatch papier heeft een prachtige kwaliteitsbedrukking en is afgewerkt met lak. Tijdens het plakken scheurt en verkleurt Décopatch niet! Het plakt op zowel effen als op oneffen oppervlakten. Het is dun maar supersterk. Met het speciale papier kunt u knippen, scheuren, plakken en flitsende creaties maken. Vaak zit er in een verpakking al een leuke combinatie van verschillende kleuren en motieven papiertjes, dus dan is het al meteen mooi als die papiertjes gecombineerd worden op een werkstuk.
Eigenlijk kun je veel meer materiaal gebruiken om te decopatchen. Denk aan vloeipapier, inpakpapier, krantenpapier, dun gekleurd tekenpapier, poezieplaatjes, papieren boodschappentasjes, tijdschriftenknipsels, rijstpapier, dunne stofjes en zelfgeschept papier. Hoe zachter , dunner en flexibeler het materiaal is, des te fijner je ermee kan werken als je een gebogen ondergrond bewerkt.

Bron: dekoherz.blogspot.de

Bron: deLury

Gebruik geen inkjetprinter afbeeldingen. De kleuren zullen uitlopen.
Behang of stof is handig om grote oppervlakken te beplakken. Je kan het ook als achtergrond gebruiken en daarover heen weer andere decoratieve papiertjes plakken.
Te dikke materialen steken uit en vallen misschien van je werkstuk of je blijft er aan haken. Houd het zo glas mogelijk.
Decoupage hoeft niet veel te kosten. Gebruik materialen zoals pagina's uit oude boeken, foldertjes, flyers, kranten, tijdschriften, telefoonboeken, behang, kassabonnen, tuinzaadjesverpakkingen, lintjes, gedroogde bloemetjes, tissues, etc. Wees creatief!
Knippen of scheuren? Je kan plaatjes of motieven uitknippen, uitsnijden en uitscheuren in de juiste vorm en grootte. Gebruik hele vellen of scheur ze in stukken. Je kan een kartelschaar gebruiken. Door te scheuren krijg je gladdere randen. Wil je recht scheuren, mak dan een vouwnaad met je bnagel of met een vouwbeentje.

Bron: Deavita

De servettenlijm/lak:

Er zijn diverse soorten in de handel. Er bestaat Mod Podge, Servage, Decopatch lijm/lak en de goedkopere winkels hebben hun eigen merk servettenlijm.

Met de lijmlak kan je lijmen, maar tevens ook lakken, ofwel vernissen.

Je kan ook je eigen servettenlijm maken! Gebruik dan gewone witte of transparante lijm en meng het 1 op 1 met water. Zorg dat de deksel of dop erop zit en schud het mengsel voor gebruik goed door elkaar. Daarna het geheel aflakken met een gewone matte of glanzende lak/vernis.

Schuimpenselen/kwasten:

Ook zijn er diverse gereedschappen in de handel. Ik zelf vind de schuimpenselen niet fijn, ik vind ze te zacht. Decopatch heeft kleine korte platte kwastjes te koop, die zijn erg fijn, maar elke platte korte kwast is prima, als het maar niet te hard en te breed is, of juist te smal is ook niet handig :)

Bron: cafenohut.blogspot.it

Bron: Trendmarkt24.de

De Voorbereiding:

Schets eerst een ontwerpje met potlood of leg de stukjes materiaal alvast op hun plek, zonder ze al vast te lijmen. Maak er dan een foto van zodat je nog weet hoe je ontwerp eruit ziet
Maak het voorwerp schoon, droog en stof- en vetvrij. Vul gaatjes op en schuur bobbeltjes glad. Als je hout vooraf met latexverf of acrylverf verft, dan blijft het papier beter plakken.
Begin gewoon met opplakken, met of zonder een ontwerp vooraf. Want vooraf bedenken is niet perse nodig. Als je bezig bent, ontstaat er vanzelf wel wat, waarop je kan voortborduren.
Bedenk de textuur en de kleur van je materiaal, combineer kleuren en mix materialen. Laat de kleuren en materialen terug komen op verschillende plekken zodat het toch een eenheid blijft.

Bron: Prima

Bron: craftycoffee.info

Hoe ga je te werk:

Stap 1:

Knip of scheur stukjes van het papier. Voor grote oppervlakten kun je grotere stukken gebruiken, voor de kleine oppervlakten scheur je het papier in wat kleinere stukjes. Zeker voor kleine uitstekende stukjes, zoals bijvoorbeeld de pootjes of oortjes van een spaarvarken, is het makkelijker kleine stukjes te gebruiken.

Stap 2:

Breng lijm aan op een stukje van de ondergrond (dus niet op de achterkant van het papier). Bij poreuze ondergronden kun je het beste twee dunne laagjes aanbrengen. Breng de eerst laag aan, het trekt gelijk in de ondergrond. Het tweede laagje blijft vervolgens wat langer nat. Gebruik niet teveel lijm! Schilder als het ware de lijm op de ondergrond. De lijm droogt transparant op. Kloddertjes lijm blijven echter zichtbaar als bobbels.Doop alleen het puntje van de penseel in de lijm. Op een gegeven moment krijg je de slag te pakken en weet je hoeveel lijm je ongeveer moet gebruiken.

Bron: Country Love Ceramics

Bron: tripadvisor.co.uk

Stap 3:

Pak een stukje van het papier en breng het aan op de nog natte ondergrond. Strijk met hetzelfde lijmpenseel van het midden uit, het papier strak op de ondergrond. Je mag best wat druk uitoefenen met het penseel. Het Decopatch papier scheurt niet! Eventuele vouwen strijk je op die manier bijna helemaal weg en glad. Maar vouwtjes zijn niet erg en horen erbij! Dat is juist het handwerk. Bij het aandrukken van het papier met het lijmpenseel, breng je gelijk een klein laagje lijm over het papier aan. Dit geeft een extra glans door de vernis die reeds in de lijm zit.
Zorg ervoor dat er geen luchtbellen onder het papier zit en dat de randen van het papier goed vast zitten op de ondergrond. Je kan eventueel met het platte penseel iets onder de randjes schuiven, om zodoende nog wat extra lijm toe te voegen. Doordat het papier zelf een laklaag heeft, zal de lijm niet door het papier dringen. Is de ondergrond toch al droog, verwijder dan het stukje papier en lijm de ondergrond opnieuw in, en plak een nieuw stukje.

Stap 4:

Lijm een aansluitend stukje van de ondergrond in. Een volgend stukje papier plak je iets over de rand van het eerste stukje papier (1 tot 2 mm). Grotere overlapping is geen probleem, dat kost alleen wat meer papier. Bij droging krimpt het papier enigszins en op deze manier onstaan er geen “kale” randjes. Ook kleine rimpels van het aangebrachte papier verdwijnen. Maar nogmaals, het blijft handwerk en wees niet te kritisch. :) Herhaal stap 4 tot het hele voorwerp is gedecoreerd.

Na gebruik het penseel uitwassen met gewoon water. Tussendoor kan je het penseel ook schoonmaken, wanneer deze is “vol gelopen” met lijm. Ook wanneer de lijm op kleding is gekomen is dit uit te spoelen met water (maar wacht niet te lang).

Bron: Small Hands Big Art

Bron: Ringelmiez

Tip 1: Verf het te decoreren voorwerp eerst wit! Dat kan met een speciale Decopatch gesso wit, maar dat kan ook met een gewone witte acrylverf of goedkope gesso, dat kan ook gewoon en dat gaat goed. Omdat de ondergrond dan WIT is, komen alle kleuren van het servet mooi fris uit! Probeer het maar eens, (helft donder laten en helft wit) dan zie je heel duidelijk het verschil in kleur!

Tip 2: Het servetten plakken kun je ook combineren met gewoon verven. Plak eerst bijvoorbeeld een deel van het voorwerp, en verf daarna de rest. Denk aan de poten van een dier, of de helft van een vaas, randen van een kistje, etc.

Tip 3: Na het plakken van de servetten kan je ook nog andere decoratiematerialen gebruiken om het helemaal af te maken. Bijvoorbeeld lintjes, strass-steentjes, kraaltjes, draadjes wol, pompons, sterretjes, glitter, etc.

Tip 4: Wil je het buiten zetten, dan kan dat door een extra vernislaag aan te brengen, er bestaat een zwarte pot van Decopatch, speciale buitenvernis. Je kan ook zgn botenlak gebruiken (die is ook extra hard) of een acrylverflak (in spray of in flesje), wel enkele laagjes aanbrengen., vooral als het papier-mache of hout is.

Bron: Bastelfrau

Bron: handimania.com

Als je dun papier gebruikt, zorg er dan voor dat dit maar aan een kant bedrukt is. Anders kan het zo zijn dat wanneer je het papier opplakt je de afbeelding aan de andere kant er doorheen ziet.
Wanneer de lijm droog is, wrijf je met je hand over het oppervlak heen en probeer je losse hoekjes, kreukels of niet goed gelijmde materialen op te zoeken. Als je materialen niet goed op de ondergrond blijven plakken, kun je een dunne laag met water verdunde lijm over het gehele oppervlak inclusief knipsels smeren.
Decoupage kan wat troep geven. Houd een vochtige doek bij de hand waarmee je overtollige of geknoeide lijm weg kunt vegen en de hoekjes van opgeplakte materialen mee plat kunt drukken.
Geef je werkstuk een 3D effect door je materialen in meerdere lagen op te brengen. Na elke laag of meerdere lagen breng je lak aan. De onderste lagen zien er dan een stuk donkerder uit dan de bovenste lagen.

Let op katten-, honden- of andere dierenharen op je werkplek. De kans is groot dat deze aan je werkstuk vastplakken..
Oefen eerst en gebruik materialen en voorwerpen waar je niet zoveel om geeft. Vooral een plastic ondergrond is niet voorspelbaar.

Wees geduldig en wacht het drogen na elke laag rustig af. Hoe dikker het papier, hoe langer het drogen duurt.
Terwijl het werkstuk droogt, kijk of er luchtbelletjes ontstaan. prik ze door met een speldje en druk het met je vingers voorzichtig plat.

Combineer de Decoupage techniek met andere decoratietechnieken, bijvoorbeeld krijtverf, craqueleer techniek, disdressing (oudmaken) en stenciltechnieken/sjabloneren.

Heel veel plezier met de Decoupage techniek!