Katholieke geboortebeperking

De katholieke kerk kent -evenals veel andere geloofsrichtingen- een aantal perioden waarin gevast wordt. We denken dan vooral aan eten en drinken, maar er zijn en waren nog veel meer beperkingen. Bijvoorbeeld voor wat betreft het vieren van feesten, huwelijken en niet te vergeten sex. Die twee laatsten hangen natuurlijk samen, want een huwelijk dient tijdens de huwelijksnacht geconsumeerd te worden, zoals dat zo netjes heet. Tegenwoordig wordt er losser met die regels omgegaan maar eeuwen lang zijn ze streng toegepast.

In de tijd van Johanna en ook nog vele eeuwen daarna was er een hele lijst door de katholieke kerk aangewezen dagen en perioden waarop je geen sex mocht hebben. Om te beginnen al niet op zondag, woensdag en vrijdag, wat het aantal beschikbare dagen al bijna halveert. Daarbij kwamen dan nog de vasten perioden zoals de adventstijd, de 40 dagen voor Pasen en een periode na Pinksteren. Daarmee kon je dus al direct zo'n 220 dagen wegstrepen. En daarmee waren we er nog niet want ook tijdens de menstruatie, de hele zwangerschap en zoogperiode mocht er geen geslachtsgemeenschap plaatsvinden. Een drastische vorm van periodieke onthouding.

Je kunt je natuurlijk afvragen of de mensen zich er ook aan hielden. Daar zijn wel een aantal aanwijzingen voor te vinden in bijvoorbeeld oude kerkboeken waar de data van huwelijken en geboorten bijgehouden werden. Bij een vergelijking van de 17de- en 19de eeuwse gegevens van de geboortemaanden is een duidelijke verschuiving te zien. In de 17de eeuw houdt zich de stijgende en dalende lijn aan de voorschriften van de kerk als je kijkt naar het waarschijnlijke tijdstip van conceptie. Het gaat dan vooral om de vastenperiode van 40 dagen voor Pasen die duidelijk af te lezen is. In de 19de eeuw ziet de lijn er totaal anders uit.

Omdat niemand weet wanneer de conceptie precies plaats gevonden heeft is het voor vastendagen en korte perioden natuurlijk moeilijk om daar iets zinnigs over te zeggen. Maar er zijn nog wel meer aanwijzingen die laten zien dat de angst om op die dagen sex te hebben er diep inzat en aangewakkerd werd door allerlei fabeltjes. Zo ging het praatje dat problemen tijdens de zwangerschap, misgeboorten en misvormde baby's het gevolg waren van conceptie op # verboden dagen. Werd je niet al bij de geboorte gestraft, dan kon dat altijd later nog gebeuren. Volgens een alom verspreidde middeleeuwse theorie was de toen veel voorkomende ziekte Lepra een straf van God voor het bandeloos en onzedelijk gedrag op vastendagen.

Kortom, de katholieke kerk deelde dan wel geen condooms of de pil uit, maar propageerde wel een extreme vorm van onthouding.