Waar komt een bijnaam vandaan - Mokumers
Amsterdam, in de volksmond bekend als Mokum. Maar waar komt de naam Mokum oorspronkelijk vandaan? Het woord makoom is afkomstig uit het Hebreeuws en betekent stad of plaats. Van oudsher werd het niet alleen gebruikt voor Amsterdam (bekend als Groot Mokum), maar ook voor bijvoorbeeld Rotterdam (Klein Mokum). Vaak werd de voorletter van de stad vermeld na het woord Mokum. Zo was Delft bijvoorbeeld Mokum Dollet, omdat Dollet in het Jiddisch stond voor de letter D. De naam Mokum bleef echter niet beperkt tot Nederland. Ook over de landsgrenzen werd de naam Mokum gebruikt, bijvoorbeeld Berlijn was Mokum Beisz. Meer plaatsnamen met Mokum vind je hier.
Het woord Mokum is in het Bargoens terechtgekomen via het Jiddische woord mokem. De term markeert de Joodse geschiedenis van Amsterdam.
Jiddisch (jiddisj)
Jiddisch is de Hebreeuws/Duitse mengtaal van Joden die zich in de zeventiende eeuw vestigden in de Nederlanden, voornamelijk in Amsterdam. De taal is ontstaan rond de elfde eeuw in het Rijnland. Van daaruit verspreidde de taal zich over de rest van de wereld. Uit het Jiddisch zijn vele Nederlandse woorden afkomstig. Denk hierbij aan woorden als gabber, afkomstig van het Jiddische chaveer. Of het woord gein, dat is afgeleid van het Jiddische chen. Wil je nog meer Jiddische woorden leren die je tegenwoordig nog altijd tegenkomt in de Nederlandse taal? Kijk dan eens op deze website.
Bargoens
Bargoens wordt vaak verward met Jiddisch. Toch is het iets heel anders. Onterecht wordt Bargoens 'dieventaal' genoemd. Maar het is eerder een geheimtaal. Het woord Bargoens is waarschijnlijk afkomstig van het Franse baragouin, dat onbegrijpelijke taal betekent. Deze uitleg staat dan ook in de Dikke van Dale. Aan het begin van de zeventiende eeuw verhuisden veel Franse boeren naar de Jordaan; de bekendste volkswijk van Amsterdam. De taal werd vaak gebruikt door reizende handelaren, landlopers en zigeuners. Ze konden zo dingen bespreken zonder dat iedereen precies wist wat ze bedoelden. Uiteraard werd het ook gebruikt door dieven en andere criminelen. Die hadden het dan bijvoorbeeld over de 'kit' of 'wout' en dan wisten mensen niet dat ze hiermee de politie bedoelden. Op internet is een heus Bargoens woordenboek te vinden op de website van mijnwoordenboek.nl.
Jordaan
De bekendste volksbuurt van Amsterdam was vroeger een achterstandsbuurt. Het was een buurt voor emigranten en arbeiders. De Jordaan ontstond bij de stadsuitbreiding in 1613. In het begin werd het gebied 'Het Nieuwe Werck' genoemd. Pas in de achttiende eeuw kreeg het de naam Jordaan. Over de betekenis van het woord Jordaan doen meerdere verhalen de ronde. Sommigen vermoeden dat het een verbastering is van het Franse woord 'jardin', vanwege de vele tuintjes die de huizen van deze buurt hadden. Aannemelijker is echter dat het een bijnaam was voor de Prinsengracht. De naam Jordaan betekent namelijk 'stroom' of 'afdalen', is te lezen op de website encyclo.nl. De buurt erachter heeft in de verloop van tijd deze naam overgenomen.
