In deze leeftijd is er eigenlijk nog geen sprake van pesten. Kinderen zijn nog te jong om echt bewust te pesten. Bij pesten gaat het namelijk erom dat kinderen heel bewust steeds maar weer hetzelfde slachtoffer kiezen om te pesten. In deze leeftijd kan je dus eigenlijk meer spreken van kleine ruzietjes. Al kunnen kinderen in deze leeftijd elkaar soms behoorlijk dwars zitten. In deze leeftijd is het heel gebruikelijk dat speelgoed van elkaar wordt afgepakt of dat de kinderen aan elkaars haren trekken. In deze leeftijdsfase hoort het vechten om speelgoed er zeker bij. Juist hierdoor leren ze hoe ze met andere kinderen om kunnen gaan. Ze leren hierdoor bijvoorbeeld de grenzen van een ander.

In deze leeftijdsfase vinden kinderen het moeilijk om zich te verplaatsen in de gevoelens van een ander. Over het algemeen zijn kinderen in deze leeftijd zeer sterk op zich zelf gericht. Betreft speelgoed betekent dit over het algemeen dat alles wat zij leuk vinden dat zij dit ook hebben willen. Het maakt dan niet uit dat een ander kind dit net zo leuk vind en hier ook graag mee wil spelen.

Op het moment dat kinderen drie jaar worden, beginnen ze een beetje door te krijgen hoe ze contact kunnen leggen met andere kinderen. Dan ga je echt merken dat kinderen meer vragen aan andere kinderen. Je ziet dan dat kinderen minder gaan duwen of afpakken om datgene te krijgen wat zij graag willen hebben. Kinderen gaan dan ook steeds meer leren van oplossingen die ze zelf vinden. Het is dus ook aan te raden om vanaf deze leeftijd kinderen vooral even te laten gaan als zij een ruzietje hebben.

Wanneer kinderen tussen de vier en acht jaar oud zijn doen ze veel ervaring op. In deze leeftijdsfase trekken kinderen veel met elkaar op, of ze dat nu willen of niet. Hierdoor kijken ze veel naar elkaar waardoor ze van elkaar leren. Op deze manier leren ze van en met elkaar hoe je met anderen om kunt gaan.

In deze leeftijdsfase zijn kinderen al goed in staat om tijdens spelmomenten rollen te verdelen. Dat is ook waarom ze hun spel steeds meer afstemmen op degenen met wie ze op dat moment spelen. Hieraan merk je heel goed dat kinderen elkaar nodig hebben om van elkaar te kunnen leren en zij weten ook heel goed van wie zij kunnen leren.

Kinderen in deze leeftijdsfase laten meestal al heel goed merken wie zij wel echt mogen en wie niet. Je ziet al gauw wie de populaire kinderen zijn en wie de minder populaire kinderen zijn. Toch komt het gerichte pesten bij deze leeftijdsfase nog niet zo heel veel voor. Dit komt omdat de sociale rollen in de groep nog niet helemaal vast liggen. Juist gedurende deze leeftijdsfase kunnen er nog van allerlei verschuivingen plaatsvinden als het gaat om de sociale rollen in de groep.

In de leeftijd van 8 tot en met 16 jaar, brengen de meeste jongeren de meeste tijd door op school. Overige tijd brengen zij door op sportclubs, in uitgaansgelegenheden of op straat met vrienden onderling. Over het algemeen zitten de meeste jongeren in deze leeftijd in de puberteitsfase. Een fase waarin fysiek van allerlei veranderingen plaats vinden, zoals de groeispurt, de seksuele rijping en de verdere hersenontwikkeling. Tijdens deze fase zal de jongere te maken krijgen met de verschillende uitdagingen van het leven. Zo kunnen jongeren in deze fase veel last krijgen van stress. Naast stress zal de jongere zijn identiteit gaan vormen, dit gebeurt op drie niveaus; biologisch, sociologisch en psychologisch. Op biologisch gebied kun je stellen dat jongeren zich bewust worden van hun seksuele identiteit en van hun lichaam. Op sociologisch gebied leren de jongeren omgaan met de keuzes die zij zullen moeten maken betreft school of werk. Op psychologisch gebied zullen jongeren gaan nadenken over wie zij daadwerkelijk zijn.

In deze leeftijdsfase zijn jongeren gevoeliger voor de meningen van anderen, met name voor die van hun leeftijdsgenoten. Jongeren trekken over het algemeen vaak met elkaar op in groepen in deze fase, zowel op school als in de vrije tijd. Deze groepen worden ook wel ‘peergroups’ genoemd. In de leeftijd van 12 tot 13 trekken de jongeren vooral op in peergroups van de eigen sekse, vanwege de verschillende interesses, en vanaf 15/16 jaar trekken zij ook wel op in gemengde peergroups.

In de leeftijd van 12 tot en met 16 jaar kunnen vooral de jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 16 jaar te maken krijgen met bedreigingen gericht op het welzijn. Hierbij valt te denken aan onder andere:

• Overgewicht; Omdat uiterlijk in deze periode als belangrijk wordt ervaren kan overgewicht zorgen voor extra psychische consequenties. Er kan zo’n angst tegen overgewicht ontstaan dat een eetstoornis ontwikkeld kan worden zoals anorexia nervosa of boulimia. Bij anorexia weigert men eten en bij boulimia heeft men eetbuien die gevolgd worden door overgeven, overmatig sporten of gebruik van laxeermiddelen om ingenomen voedsel weer kwijt te raken.

• Drugsgebruik; Jongeren gebruiken drugs vanwege de plezierige ervaringen die het oplevert en om de te ontsnappen aan drukte die ze hebben en anderen gebruiken het om te experimenteren.

• Alcoholgebruik- misbruik; Alcohol wordt genuttigd omdat het ‘volwassen’ staat, voor anderen (met name mannelijke sporters) is het bedoeld om een ‘macho’-imago in stand te houden en weer anderen drinken om dezelfde reden als dat zij drugs gebruiken.

• Tabak; Roken wordt door jongeren gezien als een overgangsritueel naar volwassenheid, bovendien gaan jongeren sneller roken wanneer zij worden blootgesteld aan rokende rolmodellen zoals ouders, filmsterren of andere leeftijdsgenoten.

• Seksueel overdraagbare aandoeningen (aids, chlamydia en genitale herpes).