Vaak, misschien ook wel meestal, is er sprake van een schuld en/of schulden als je gaat scheiden. Dat kan een hypotheekschuld zijn maar ook een schuld vanwege het aanschaffen van een auto, achterstallige betalingen van het een of het ander, of een kleinere aankoop die bijvoorbeeld op afbetaling is aangeschaft. Zodra je gaat scheiden moet deze schuld ook verdeeld worden. DAT is ansich niet zo heel vreemd.
Even de regels nog eens op een rijtje:
Gemeenschap van goederen
Bij een scheiding moeten de gemeenschappelijke schulden verdeeld worden. Wanneer je in gemeenschap van goederen getrouwd bent, worden de schulden gedeeld, ieder krijgt de helft. Zelfs schulden, die een van jullie voor het huwelijk is aangegaan.
Ontbinding gemeenschap vóór 2012: Vóór 2012 werd de huwelijksgemeenschap pas ontbonden op de dag van inschrijving van de echtscheiding in de registers van de burgerlijke stand. Tussen het moment van het indienen van het verzoekschrift tot echtscheiding en de definitieve inschrijving zit vaak meer dan een jaar. Nadeel hiervan was dat alle goederen en schulden tijdens de echtscheidingsprocedure nog in de gemeenschap van goederen vielen.
Ontbinding gemeenschap na 2012: Vanaf 1 januari 2012 eindigt de gemeenschap veel eerder, namelijk zodra de echtscheidingsprocedure van start gaat. Vanaf het moment dat het verzoekschrift tot echtscheiding wordt ingediend, blijft alles wat men daarna aan vermogen of schulden verwerft dus privé. Voordeel hiervan is dat een toekomstige ex-partner eerder een nieuw huis kan kopen zonder dat deze in de gemeenschap van goederen valt. Daarnaast zijn de echtgenoten dus niet langer (hoofdelijk) aansprakelijk voor schulden die de andere echtgenoot aangaat nadat het verzoek tot echtscheiding is ingediend.
Huwelijkse voorwaarden
Mocht je nu op huwelijkse voorwaarden getrouwd zijn, dan is de verdeling zoals deze is vastgelegd in de akte. Ook kan in de huwelijkse voorwaarden vastgelegd zijn, dat jullie een schuld op beider naam zijn aangegaan. Stel nu dat een van beiden de schuld overneemt bij een scheiding, dan moet hiervoor toestemming gevraagd worden aan de schuldeiser.
Wijzigen huwelijkse voorwaarden vóór 2012: Vóór 2012 moest een wijziging van het huwelijksvermogensregime altijd ter goedkeuring worden voorgelegd aan de rechtbank. Als je jullie huwelijkse voorwaarden tijdens het huwelijk wilden opmaken, wijzigen of opheffen, moest je hiervoor altijd naar de rechter.
Wijzigen huwelijkse voorwaarden na 2012: Als je na 1 januari 2012 de gemeenschap van goederen tijdens het huwelijk wilt wijzigen in huwelijkse voorwaarden hoef je hier geen toestemming meer van een rechter voor te hebben. Ook als je huwelijkse voorwaarden wilt veranderen, hoef je geen juridische procedure meer op te starten. Doordat een notaris dit nu kan doen, wordt het eenvoudiger en goedkoper om het bestaande huwelijksvermogensregime tijdens je huwelijk te wijzigen.
Andere verdeling: Je kunt afwijken van bovenstaande verdelingen, maar dan moet je wel toestemming hebben van de rechter. De rechter kan bijvoorbeeld toestemming geven voor een schuldenverdeling, die jij en je ex samen hebben gemaakt. Hij kan ook kiezen voor een andere verdeling bij schulden, die specifiek door jou of je ex-partner zijn gemaakt of bij schulden die gemaakt zijn terwijl jullie al uit elkaar waren. Schuldeisers zijn overigens niet gebonden aan deze uitspraak, voor hen blijf je hoofdelijk aansprakelijk.
Voorlopige voorziening: Alle schulden moeten verdeeld worden. Schulden die zijn aangegaan tijdens het huwelijk en de schulden die gemaakt zijn voor het huwelijk. De hoogte van de schuld wordt bepaald op de dag van de ontbinding van het huwelijk. Om te voorkomen dat je ook nog opdraait voor toekomstige
schulden, kun je via een advocaat een voorlopige voorziening aanvragen. De rechter neemt dan een voorlopige beslissing over de boedelverdeling.
Echtscheidingsconvenant
Het is verstandig afspraken over de verdeling van de schulden vast te leggen in het echtscheidingsconvenant. In eerste instantie gelden de afspraken alleen tussen jullie beiden. Een schuldeiser moet toestemming geven voor de overname van de schuld door één van de partijen. Gaat hij akkoord, dan is de andere partij ontslagen uit zijn of haar hoofdelijke aansprakelijkheid en kan niet meer aangesproken worden om de gehele schuld te betalen.
(bron: http://www.echtscheiding-wijzer.nl/procesreglement-alimentatie-procedure.html)
De regels lijken hiermee duidelijk. Toch kleven er veel misverstanden over scheiden en schulden.
Misverstand 1: Voorhuwelijkse schulden tellen niet mee
Wie trouwt in gemeenschap van goederen, wordt via het huwelijk ook verbonden aan schulden die zijn aangegaan vóór je in het huwelijksbootje stapte. Dit betekent dat je ook medeaansprakelijk bent voor deze schulden.
Misverstand 2: Ik ben niet aansprakelijk voor leningen op naam van mijn ex
Alle schulden zijn gezamenlijk als je in gemeenschap van goederen bent getrouwd. Dus ook leningen die uitsluitend op naam van je partner zijn afgesloten of die hij of zij is aangegaan buiten jouw medeweten om.
Misverstand 3: Schuldeisers zijn gebonden aan afspraken over schuldverdeling
In het echtscheidingsconvenant kun je de schulden verdelen. Maar dat vrijwaart jou niet van aansprakelijkheid. Mocht je ex-partner weigeren zijn deel van de schulden te betalen, dan kunnen schuldeisers jou hierop aanspreken, zelfs als is vastgelegd dat hij of zij alle schulden op zich neemt.
De schuldeisers hebben namelijk niets met dat convenant te maken; het is een regeling tussen jullie beiden. Jouw aansprakelijkheid kan alleen worden weggenomen als de schuldeiser met de afspraken akkoord gaat. Dit moet je dan wel regelen!
Misverstand 4: Bij huwelijkse voorwaarden kun je nooit aansprakelijk worden
Helaas. Ook bij huwelijkse voorwaarden kunnen gemeenschappelijke schulden zijn ontstaan, die je fifty-fifty moet verdelen. Bijvoorbeeld als in de voorwaarden is vastgelegd dat jullie een schuld zijn aangegaan op naam van beiden of als jullie na het tekenen van die voorwaarden samen nieuwe leningen hebben afgesloten.
Misverstand 5: huwelijkse voorwaarden zijn een waterdichte garantie
Zelfs als je denkt alles goed dichtgetimmerd te hebben met huwelijkse voorwaarden, kan het voorkomen dat je aansprakelijk wordt gesteld voor de schulden van je partner. Dat ondervond een vrouw die een partner had met een eigen bedrijf. Om het huis te beschermen tegen een faillissement, had het stel het huis op naam van de vrouw gezet. Toen het bedrijf over de kop ging, besliste de rechter echter dat het huis toch in de failliete boedel viel. Het echtpaar kon namelijk niet aantonen dat het huis met eigen middelen van de vrouw (zoals spaargeld of een erfenis) was gefinancierd.
De bovenstaande misverstanden maken duidelijk dat het nauw let bij de afwikkeling van de schulden, als je wilt vermijden dat schuldeisers bij jou aankloppen.
Hoe voorkom je verrassingen bij een huwelijk in gemeenschap van goederen?
Breng alle schulden in kaart
Om te voorkomen dat je ook opdraait voor toekomstige schulden, is het van belang om zo snel mogelijk alle schulden in kaart te brengen; niet alleen leningen bij de bank, maar ook openstaande rekeningen, aankopen op afbetaling en creditcardschulden. Eventueel kun je de rechter om een voorlopige voorziening aanvragen: een voorlopige beslissing over de boedelverdeling.
Los dure leningen af
Creditcardschulden en een doorlopend krediet zijn erg duur. Ook openstaande rekeningen kunnen als een molensteen om je nek hangen, als een incassoprocedure wordt opgestart. Los deze zo snel mogelijk af; liefst voor de scheiding rond is, zodat je met een schone lei verder kunt.
Maak afspraken – ook met schuldeisers
Verder is het handig om af te spreken dat één van jullie de schuldeisers afbetaalt. De ander maakt dan de helft van dit bedrag naar zijn/haar ex over. Dat houdt het overzichtelijk. Spreek je af dat een van jullie een schuld overneemt, vraag dan wel de schuldeiser om hiermee akkoord te gaan. Anders kan de ander alsnog aansprakelijk worden gesteld.
Vooral bij hypotheken is dit belangrijk. Een geldverstrekker geeft namelijk niet zonder meer toestemming dat een van jullie de hypotheek overneemt. De bank kan het risico te groot vinden, omdat de achterblijvende partner nog meer schulden heeft of omdat de hypotheek oorspronkelijk was gefinancierd op twee inkomens. In dat geval zal de woning moeten worden verkocht, ondanks de onderlinge afspraak.
Overweeg alles af te lossen met een lening
Als de schuldeisers niet akkoord zijn, kun je overwegen om ieder een persoonlijke lening af te sluiten bij de bank, waarmee ieder zijn eigen deel van de schulden aflost. Omdat deze lening op je eigen naam staat, ben je alleen aansprakelijk voor je eigen schuld.
Let wel: deze constructie is alleen mogelijk als beide partijen voldoende inkomen hebben om zo’n lening te krijgen. Anders loop je nog steeds het risico dat schuldeisers bij jou aankloppen. Bovendien kost deze constructie geld, omdat je over een persoonlijke lening natuurlijk een forse rente betaalt. Maar het geeft wel rust.
Schiet eventueel voor
Lost je partner zijn deel van de schulden niet af, dan kun je overwegen om alle schulden af te lossen, zodat de kosten niet verder oplopen. Je moet vervolgens nog wel jouw deel opeisen bij je ex-partner.
(bron: https://www.businessinsider.nl/scheiden-en-schuld-hoe-voorkom-ik-dat-ik-overal-voor-opdraai-633395/)
Bedenk wel dat dit laatste lastig kan zijn en uithoudingsvermogen kan vergen.
Theorie en de praktijk:
Als je de regels zo opgesomd ziet dan denk je al gauw niks aan het handje. Maar helaas is de praktijk vaak anders. Mensen die scheiden gaan vaak naar een advocaat of een mediator en die gaat dan adviseren. Daar is natuurlijk helemaal niks mis mee maar wat ik vaak zie is dat hoewel het hierboven netjes genoemd wordt vaak niet aan de cliënten verteld wordt dat men ondanks de afspraken die gemaakt zijn en die bekrachtigt zijn door de rechter men toch aansprakelijk blijft voor de schulden, die de ex-partner overneemt. Er wordt niet bij vermeldt dat men het eigenlijk met de schuldeiser moet regelen. Als partners netjes uit elkaar gaan dan hoeft dit geen problemen op te leveren maar vaak zie ik dat na verloop van tijd het e.e.a. veranderd. Men voelt zich niet meer verantwoordelijk voor de ex partner, er ontstaat ruzie, iemand verliest zijn baan en kan de schulden niet mee betalen en de schuldeiser komt aankloppen of iemand wil gewoon niet meer betalen, dat kan natuurlijk ook.
De reden dat een partij de schulden afbetaald is vaak omdat diegene de financiële middelen heeft. Dus wat er ook gebeurd en wat de reden ook is als dat niet meer gedaan wordt dan krijgt de andere partner vaak grote problemen. Het is dus van belang om niet blindelings afspraken te maken en te vertrouwen op een goede afloop. Helaas komen mensen er vaak achter dat dit zo werkt als het te laat is.
Kun je hier dan niks aan doen?
Jawel, zodra jij de schuld hebt afbetaald kun je via de rechter of deurwaarder afdwingen dat je ex aan jou het bedrag gaat aflossen dat jij betaald hebt aan de schuldeiser maar dat wordt geen pretje zeker niet als er kinderen bij betrokken zijn. Plus de extra kosten die dit weer met zich meebrengt waar niemand op zit te wachten.
De goeden niet te na gesproken heb ik soms wel eens het idee dat advocaten of mediatoren door dit niet te vermelden aan hun cliënt aan werkverschaffing doen voor zichzelf. Ook een rechter zou mijns inziens zijn/haar verantwoording hierin moeten nemen en bij de uitspraak moeten benadrukken dat dit het gevolg kan zijn van de afspraak of vooral bij het niet nakomen van de afspraken en vragen of de bijna gewezen echtelieden op de hoogte gebracht zijn dat men ondanks de afspraken toch hoofdelijk aansprakelijk blijft.
Ik zie helaas heel vaak dat het ontbreken van deze informatie en de confrontatie met schuldeisers terwijl men dacht ervan af te zijn vaak leiden tot een verslechtering in de relatie tussen ex-partners. Als er geen kinderen bij betrokken zijn dan is dat nog geen ramp maar zodra er wel kinderen bij betrokken zijn dan leidt dit helaas vaak tot de geboorte van de “vechtscheiding”.
Bespreek dit soort zaken ook met je advocaat en mediator en eis dat zij je goed voorlichten.
Scheiden is een zakelijke bezigheid! Duidelijke afspraken leiden tot een betere verstandhouding na de scheiding!
En tot slot wens ik iedereen die die pad nog moet bewandelen veel succes. Je gaat opnieuw beginnen. Maak er iets moois van!
